آلماتی

آلماتی Алматы
شهر
Clockwise from top: Blue hour view of Ascension Cathedral, in Panfilov Park; Kazakh British Technical University; Evening view of the city of Almaty from the hill of Kok Tobe; Abay Opera House; Entrance to the Park of the First President; View of Tian Shan mountains along with برج آلماتی from the Republic Square; Golden Man statue in Independence Square.
پرچم نشان
آلماتی Location in Kazakhstan
مختصات: ۴۳°۱۶′۳۹″ شمالی ۷۶°۵۳′۴۵″ شرقی
کشور	قزاقستان
استان	آلماتی
First settled	۱۰–۹ قرن بعد از میلاد
بنیان‌گذاری	۱۸۵۴
Incorporated (city)	۱۸۶۷
مدیریت
• Akim (mayor)	Bauyrzhan Baybek
مساحت
• کل	۶۸۲ کیلومتر مربع (۲۶۰ مایل مربع)
بلندی	۵۰۰–۱۷۰۰ متر (۱۶۴۰–۵۵۷۷ پا)
جمعیت  (۲۰۱۶-۰۱-۰۱)
• کل	۱٬۷۰۳٬۴۸۱
منطقه زمانی	یوتی‌سی +۶ (یوتی‌سی ۰۶:۰۰+)
کد پستی	۰۵۰۰۰۰–۰۵۰۰۶۳
پیش‌شماره(های) تلفن	+7 727
ISO 3166-2:KZ	ALA
پلاک وسیله نقلیه	02 (A - on older plates)
وبگاه	http://www.almaty.kz

آلماتی (به قزاقی: Алматы) بزرگ‌ترین شهر کشور قزاقستان و پایتخت پیشین آن است. نام این شهر در فارسی گاه آلماآتی نوشته می‌شود.

نام

آلماتی واژه‌ای قزاقی به معنی «سیبدار» است. نام پیشین این شهر آلماآتا (Алма-Ата) بود که در ترکی به معنی «پدر سیب» است. در زمان روسیهٔ تزاری، این شهر ورنیی (Верный) نامیده می‌شد. در منطقهٔ آلماتی تنوع بسیار گونه‌های سیب نشانگر بومی بودن این درخت در جنوب شرقی قزاقستان است.

طبق ادعایی دیگر ریشهٔ این نام سکایی و ایرانی بوده است. وقتی نام‌های شهر یعنی آلماآتا و ورنی و نام کوه آن یعنی آلاتائو را در رابطه با هم مورد و در رابطه با هم مورد بررسی قرار دهیم می‌بینیم که بخش تائو یا تی (به معنی کوه) است و در زبان سکایی و سانسکریت به معنی کوه است. بخش آلا هم در نام این کوه نشان دهندهٔ واژهٔ فارسی و سکایی آله (عقاب) یعنی پرندهٔ سنتی شکاری صحراگردان این نواحی است. بنابراین نام آلماآتا در اصل به زبان سکایی-ایرانی، آلوه آتاو یعنی کوه عقاب بوده است که به صورت آلما آتا در آمده است. حرف «و» در گروه زبان‌های ایرانی (از جمله سغدی و خوارزمی) قابل تبدیل به «م» بوده است چنان که پسوند «وند» به صورت «مند» هم بیان می‌گردد. حتی نام روسی کهن این شهر یعنی وارنی هم در گروه زبان‌های ایرانی تلفظ واژهٔ «وارغنی» ایرانی (عقاب؛ اوریلو روسی که به صورت اورال نام کوهستان معروف میان شمال آسیا و اروپا است) در لهجه‌های زبان ترکی بوده است که در آن‌ها حرف «غ» در میان واژه به صورت «ع» یا «ء» (که در ترکیه آن را «غ» نرم نامیده‌اند) ادا می‌گردد. معنی ظاهری ترکی این کوه یعنی پدر سیب مناسبتی با این شهر سردسیری و استپی شمالی ندارد.

جمعیت

جمعیت آن ۱٬۱۸۵٬۹۰۰ نفر (سال ۲۰۰۴) است و ۸ درصد جمعیت کل قزاقستان را در خود جای داده‌است.

مترو

متروی آلماتی در سال ۲۰۱۱ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱ خط و ۹ ایستگاه می‌باشد.

خواهرخواندگان

توسان در ایالت آریزونا

نگارخانه

• 

  کلیسای ارتودکس

• 

  کاخ سابق ریاست جمهوری قزاقستان

• 

  ساختمان اپرا آلماتی

• 

  برج‌های راهات

• 

  اتوبوس برقی آلماتی

• 

  خیابان فارابی، برج اسنتای

• 
• 
• 

  تصویر ماهواره لندست از آلماتی

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Panoramic night view of Almaty from Kok-Tobe

اقلیم

داده‌های اقلیم Almaty
ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مه	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر	سال
سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F)	۱۸٫۲ (۶۵)	۱۹٫۰ (۶۶)	۲۸٫۰ (۸۲)	۳۳٫۲ (۹۲)	۳۵٫۱ (۹۵)	۳۹٫۳ (۱۰۳)	۴۱٫۷ (۱۰۷)	۴۰٫۵ (۱۰۵)	۳۸٫۱ (۱۰۱)	۳۱٫۱ (۸۸)	۲۵٫۴ (۷۸)	۱۹٫۲ (۶۷)	۴۱٫۷ (۱۰۷)
میانگین بیش‌ترین °C (°F)	−۰٫۲ (۳۲)	۱٫۴ (۳۵)	۷٫۰ (۴۵)	۱۷٫۲ (۶۳)	۲۱٫۶ (۷۱)	۲۶٫۷ (۸۰)	۲۹٫۸ (۸۶)	۲۸٫۷ (۸۴)	۲۳٫۸ (۷۵)	۱۵٫۹ (۶۱)	۷٫۵ (۴۶)	۲٫۴ (۳۶)	۱۵٫۲ (۵۹)
میانگین روزانه °C (°F)	−۴٫۹ (۲۳)	−۳٫۴ (۲۶)	۲٫۲ (۳۶)	۱۱٫۷ (۵۳)	۱۶٫۱ (۶۱)	۲۱٫۰ (۷۰)	۲۳٫۸ (۷۵)	۲۲٫۵ (۷۳)	۱۷٫۵ (۶۴)	۱۰٫۲ (۵۰)	۲٫۷ (۳۷)	−۲٫۲ (۲۸)	۹٫۸ (۵۰)
میانگین کم‌ترین °C (°F)	−۹٫۶ (۱۵)	−۸٫۲ (۱۷)	−۲٫۶ (۲۷)	۶٫۱ (۴۳)	۱۰٫۵ (۵۱)	۱۵٫۲ (۵۹)	۱۷٫۸ (۶۴)	۱۶٫۳ (۶۱)	۱۱٫۲ (۵۲)	۴٫۵ (۴۰)	−۲٫۱ (۲۸)	−۶٫۷ (۲۰)	۴٫۴ (۴۰)
سابقهٔ کم‌ترین °C (°F)	−۳۰٫۱ (−۲۲)	−۳۷٫۷ (−۳۶)	−۲۴٫۸ (−۱۳)	−۱۰٫۹ (۱۲)	−۷٫۰ (۱۹)	۲٫۰ (۳۶)	۷٫۳ (۴۵)	۴٫۷ (۴۰)	−۳٫۰ (۲۷)	−۱۱٫۹ (۱۱)	−۳۴٫۱ (−۲۹)	−۳۱٫۸ (−۲۵)	−۳۷٫۷ (−۳۶)
بارندگی میلی‌متر (اینچ)	۳۳ (۱٫۳)	۴۱ (۱٫۶۱)	۶۲ (۲٫۴۴)	۱۱۱ (۴٫۳۷)	۱۰۶ (۴٫۱۷)	۶۱ (۲٫۴)	۳۸ (۱٫۵)	۲۷ (۱٫۰۶)	۲۹ (۱٫۱۴)	۵۶ (۲٫۲)	۵۲ (۲٫۰۵)	۴۱ (۱٫۶۱)	۶۵۷ (۲۵٫۸۷)
منبع: [۱]

منابع

• Almaty Guide