آلاسکا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ایالت آلاسکا
Alaska
پرچم آلاسکا نشان دولتی آلاسکا
پرچم آلاسکا نشان رسمی آلاسکا
لقب(ها): آخرین مرز
The Last Frontier
شعار(ها): شمال به آینده
North to the Future
نقشه ایالت‌های آمریکا همراه برجسته‌بودن آلاسکا
نقشه ایالت‌های آمریکا همراه برجسته‌بودن آلاسکا
پایتختجونو
بزرگ‌ترین شهرانکوریج
بزرگ‌ترین کلانشهرمنطقه کلان‌شهری انکوریج
منطقهرتبهٔ ۱ام
 - کل663,268 sq mi (1,717,856 km2) کیلومتر مربع
 - پهنا2,261 mi (3,639 km) کیلومتر
 - طول1,420 mi (2,285 km) کیلومتر
 - عرض جغرافیایی۵۱°20N to ۷۱°50N
 - طول جغرافیایی۱۳۰°W to 172°E
جمعیترتبهٔ ۴۸ام
 - کل۷۳۶٬۰۸۹
 - تراکم1.26/sq mi (0.49/km2) بر کیلومتر مربع
رتبهٔ ۵۰ام
 - متوسط درآمد خانوار$73,181[۱] (۸ام)
بلندی
 - بالاترین نقطه20,310 ft (6,190.5 m)
متر
 - میانگین20,310 ft (6,190.5 m) متر
 - پایین‌ترین نقطه0 ft (0 m) متر
پذیرش در اتحادیه۳ ژانویه ۱۹۵۹ (۴۹ام)
فرماندارمایک دانلیوی (جمهوری‌خواه)
معاون فرماندارکوین مه‌یر (جمهوری‌خواه)
قوه مقننهمجلس قانون‌گذاری آلاسکا
 - مجلس علیامجلس سنا
 - مجلس سفلامجلس نمایندگان
سناتورهای ایالات متحده آمریکالیسا مرکاوسکی (جمهوری‌خواه)
دن سالیون (جمهوری‌خواه)
هیئت مجلس ایالات متحده آمریکادان یانگ (جمهوری‌خواه) (حوزه انتخابیه کلی آلاسکا) (فهرست)
کوته‌نوشت‌هاAK، US-AK
وبگاهalaska.gov

آلاسکا (به انگلیسی: Alaska) یک منطقه برون‌بوم و بزرگ‌ترین ایالت کشور ایالات متحده آمریکا است که به‌واسطهٔ معادن غنی و نیز نفت یکی از ثروتمندترین ایالت‌های این کشور محسوب می‌شود. مرکز آن جونو، و شهرهای مهم آن فیربنکس، نوم، و انکوریج هستند. شمالی‌ترین شهر آلاسکا یوتکیاجویک و جنوبی‌ترین شهر آن کودیاک است. رشته‌کوه‌های طولانی، قله‌های بلند، یخچال‌های طبیعی، رودها، دریاچه‌ها و دیدنی‌های طبیعی بسیار، کرانه‌های اقیانوس آرام کوهستانی و متشکل از رشته‌کوه‌های طولانی است که بعضی از آن قله‌ها کوه‌های آتشفشانی بوده و اصلی‌ترین مشخصات این سرزمین است.

در حدود ۸۳٪ جمعیت آلاسکا مسیحی (از این میان ۶۸٪ پروتستان، ۸٪ ارتدوکس، و ۷٪ کاتولیک) هستند. ۱۷٪ باقی دین خاصی ندارند. پول رایج دلار آمریکا است و زمان رسمی آلاسکا، زمان اقیانوس آرام (۱۳۵° غربی) می‌باشد.

در گذشته بیشتر مسافرت‌ها به آلاسکا برای به دست آوردن طلا بود اما امروزه آلاسکا تبدیل به یک سرزمین پرطرفدار برای گردشگری است. دیدن کوه‌های یخ و نهنگ‌ها از جاذبه‌های گردشگری آلاسکا است. به منظور استخراج نفت در آلاسکا اغلب مباحثات و نزاع‌های سیاسی وجود دارد یکی دیگر از ویژگی‌های آلاسکا وجود محصولات غول پیکر است .[۲]

نام[ویرایش]

نام این ایالت از واژه alaxsxaq (آلاخس‌خاق) در زبان بومیان آلیوتی گرفته شده که معنای آن «جای تحت تأثیر از فعالیت دریا» (دریاکوبه) است.[۳]

تاریخ[ویرایش]

تاریخ اسکان بشر در آلاسکا

آلاسکا اولین قسمتی از قاره آمریکا بود که توسط انسان‌ها سکنی گزیده شد. طبق فرضیه فعلی، اولین عشایر که از سیبری آمده بودند، حدود ۳۶٫۰۰۰ سال پیش از طریق برینگیا، راه زمینی بین آسیا و آمریکای شمالی، که در آن زمان هنوز وجود داشت، وارد این منطقه شدند. تا حدود ۱۸٫۰۰۰ سال قبل از میلاد گفته می‌شود که تماس‌های ژنتیکی با سیبری وجود داشته است. در همین زمان، سرانجام جمعیت آمریکایی از آسیایی جدا شد. بر اساس این مطالعه، گفته می‌شود که تمام سرخپوستان امروزی آمریکای شمالی و جنوبی از نسل این مهاجران هستند..

عصر جدید

پیش از ورود سفید پوستان به آلاسکا، اسکیموها، آلئوت و سرخ‌پوستان تنها مردمان ساکن این سرزمین بودند. پتر کبیر، تزار روسیه، در ۱۷۲۵ میلادی، ویتوس برینگ، دریانورد دانمارکی را که در خدمت روسیه بود مأمور کرد تا حدود کرانه‌های شمال شرقی روسیه را کشف و مشخص نماید. برینگ در دومین سفر پژوهشی خود، در سال ۱۷۴۱ میلادی به سرزمینی رسید که امروزه آلاسکا نامیده می‌شود. هنگامی که نخستین اروپایی‌ها به جستجوی مسیری میان اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام در شمال پرداختند ۳ قوم اسکیموها، آلیوت‌ها و سرخ‌پوستان در سرزمین قطبی آلاسکا ساکن بودند. در سال ۱۷۴۱ میلادی روس‌ها پرچم خود را در این مجمع الجزایر وسیع که آلاسکا نامیده می‌شد برافراشتند. چند سال بعد، شکارچیان نهنگ و تاجران پوست در منطقه مستقر شده و یک بازار در جزیره کودیاک در سال ۱۷۸۴ میلادی ایجاد کردند. با کشف طلا سیل مهاجران به منطقه سرازیر شد و توجه آمریکایی‌ها به این سرزمین ثروتمند جلب گردید. دولت ایالات متحده برای فروش آلاسکا روسیه تزاری را تحت فشار گذاشت.

خرید آلاسکا از روسیه[ویرایش]

روسیه، آلاسکا را در سال‌های ۱۷۵۰ تحت تسلط خود گرفت. روس‌ها با مردمان بومی آنجا روابط بازرگانی داشتند، ولی بعداً اقدام به فروش آن نمودند. قرارداد خرید آلاسکا از روسیه، نهم آوریل ۱۸۶۷ به تصویب سنای آمریکا رسید و قطعی شد، ولی انجام معامله و تحویل آلاسکا از جانب روسیه به آمریکا موکول به تصویب شرایط معامله در سنای آمریکا شد که سنا نیز در جلسه ۹ آوریل خود قرارداد معامله را تصویب کرد. طبق قرار داد معامله، آلاسکا مهاجرنشین روسیه در قارهٔ آمریکا به مبلغ هفت میلیون و دویست هزار دلار خریداری شد ـ هر هکتار ۲ پنی (دو صدم دلار).

ویلیام سیوارد وزیر خارجهٔ کابینه‌های ابراهام لینکلن و اندرو جانسون برای خرید آلاسکا تلاش فراوان کرد. وی برای قانع کردن سنای آمریکا به خرید آلاسکا به مبلغی که ذکر شد در نطقی طولانی جزئیات اهمیت منابع زیر زمینی، ماهی‌گیری و … این منطقهٔ وسیع را برشمرد. سناتورها مبلغ خرید را بیش از ارزش اراضی یخزده آلاسکا می‌دانستند که سرانجام با سخنرانی سیوارد قانع شدند. سیوارد یک سیاستمدار عضو حزب جمهوری‌خواه آمریکا بود.

جغرافیا[ویرایش]

نگاره‌ای از رودخانه عقاب (en) در ناحیهٔ انکوریج، آلاسکا، ایالات متحده آمریکا.

مساحت ایالت آلاسکا در حدود ۱٬۷۱۷٬۸۵۴ کیلومتر مربع می‌باشد که شامل جزایر الوشن که به بیش از ۱۵۰ جزیره کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود. مرز میان کانادا و آلاسکا از اولین مرزهایی بود که به واسطه مرزبندی مداری شکل گرفت و از دیگر مرزهای این چنین می‌توان به مرز مصر و لیبی اشاره کرد. دنالی (کوه مک‌کینلی) مرتفع‌ترین کوه قاره آمریکای شمالی که در سال ۱۹۱۳ فتح شد.[۴]

در شمال آلاسکا جلگه‌هایی وجود دارد که به اقیانوس منجمد شمالی می‌پیوندد. خاک این جلگه‌ها یخ زده است و در آن درخت نمی‌روید که در اصطلاح جغرافیا به آن توندرا گفته می‌شود. آلاسکا به تنهایی سه قله مرتفع قاره آمریکای شمالی را در خود جا داده است که به قرار زیر است: دنالی (واقع در پارک و منطقه حفاظت شده ملی دنالی)، کوه لوگان، و کوه سن الایاس (واقع در پارک و منطقه حفاظت شده ملی رنگل-سن الیاس).

زمین‌لرزه ۱۹۶۴ آلاسکا، دومین زمین‌لرزه بزرگ جهان با ۹٫۴ ریشتر.[۵]

محیط زیست آلاسکا تا پیش از اکتشاف نفت و فعالیت‌های صنعتی جهت استخراج نفت، بکر و دست نخورده بود.

یادبود ملی میستی فیوردز، یادبود ملی ادمیرالتی آیلند، جنگل ملی چوگاچ، و جنگل ملی تونگاس در این ایالت قرار دارند.

آب و هوای آلاسکا متنوع است. در بعضی مناطق این سرزمین دمای هوا گاه به °۶۲- سانتی‌گراد می‌رسد. در کرانه‌های شمالی که اسکیموها در آنجا زندگی می‌کنند، زمستان بسیار طولانی و تاریک است و خورشید هفته‌ها طلوع نمی‌کند. تابستان‌های این ناحیه کوتاه است اما روزهای بسیار بلندی دارد و خورشید هفته‌ها غروب نمی‌کند. در این میان یخ‌های لایهٔ بالایی خاک ذوب می‌شوند و در نتیجه آب سطح زمین را می‌پوشاند. بادهایی که بر فراز جریان آب گرم ژاپن می‌وزند، هوای جنوب آلاسکا را تقریباً در سراسر سال ملایم نگه می‌دارند. در قسمت‌های مرکزی میانگین بارندگی سالانه حدود ۳۳۰ میلی‌متر است.

سیاست[ویرایش]

فرماندار و نایب فرماندار هر چهار سال یکبار به رای مردم انتخاب می‌شوند. کنگره قانونگذاری آلاسکا ۴۰ نماینده و ۲ سناتور دارد که توسط مردم آلاسکا انتخاب می‌شوند. به نمایندگی از مردم آلاسکا در کنگره آمریکا یک نماینده و دو سناتور وجود دارد.

اقتصاد[ویرایش]

مقایسهٔ تولید ناخالص داخلی ایالت‌های آمریکا با کشورهای دیگر در سال ۲۰۱۲. ایالت آلاسکا در این سال تولید ناخالصی اش قابل مقایسه با کشور کرواسی بوده است.

در سال ۲۰۱۲، این ایالت تولید ناخالص داخلی برابر با ۵۴٬۷۰۲ میلیارد دلار داشت، که قابل مقایسه با تولید ناخالص داخلی کشور کرواسی (۵۶٬۴۴۲ میلیارد دلار) بود.[۶] شرکت‌های هواپیمایی لیندن ایر کارگو، پن‌ایر، ریان ایر سرویسز، آلاسکا سنترال اکسپرس، برینگ ایر، فرانتیر فلایینگ سرویس و اف‌اس ایر سرویس در این ایالت قرار دارند.

مردم[ویرایش]

این ایالت شبه جزیره ایست در شمال غربی قارهٔ آمریکا شمالی که با جزیره‌های بزرگ و کوچک که جمعیت آن طبق آمار سال ۲۰۰۵ بیش از ۶۶۰۰۰۰ نفر است. نام آلاسکا از زبان قوم آلئوت (Aleut) گرفته شده است که مردم بومی کهن این سرزمین بوده‌اند.

آلاسکا به همراه جزایر هاوایی دو تکه جدا از ایالت متحده آمریکاست که به ترتیب ایالات چهل و نهم و پنجاهم آن به‌شمار می‌روند. سفیدپوست‌ها ۷۵ درصد مردم آلاسکا را تشکیل می‌دهند؛ و بیش از ۷۰ درصد در شهرها زندگی می‌کنند. اغلب مردم آلاسکا زندگی در خطوط ساحلی را گزیده‌اند.[۷]

آلاسکا با استان یوکان و بریتیش کلمبیای کانادا در شرق، با خلیج آلاسکا در غرب، با اقیانوس آرام در جنوب، با دریای برینگ، تنگه برینگ و دریای چوکچی در غرب و با دریای بوفورت اقیانوس منجمد شمالی در شمال محدود شده است. سرزمین آلاسکا نزدیک‌ترین قسمت قاره آمریکا به آسیاست و تنگه برینگ با حدود ۸۰ کیلومتر پهنا آن را از روسیه جدا می‌کند و بر طبق نظریه‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی مردم بومی قاره آمریکا در عصر یخبندان قبل از ورود وایکینگ‌ها و گروه اعزامی اسپانیایی به رهبری کریستف کلمب از طریق آلاسکا به این قاره مهاجرت کرده‌اند. این قوم هنوز نیز در گوشه و کنار آمریکای شمالی و جنوبی قابل مشاهده هستند و به مردم بومی آمریکا مشهور هستند از معروف‌ترین افراد بومی آمریکا که به قدرت و شهرت رسیدند می‌توان به امیلیانو زاپاتا انقلابی مکزیکی اشاره کرد.

زبان رسمی انگلیسی است، و زبان‌های بومی نیز تا حدود کمی رایج هستند. نوع نژاد ۶۷٫۷٪ سفید، ۱۵٫۶٪ بومی آلاسکایی، ۴٫۱٪ سیاه، اسپانیایی ۴٫۱٪، آسیایی ۴٪، و اسکیموها و آلیوت ۳٫۶٪ جمعیت هستند.

فرهنگ[ویرایش]

میانگین تحصیل و باسوادی دانش آموزان ساکن آلاسکا از میانگین ملی آمریکا بالاتر است. این در حالی است که میانگین وجود کلاس‌های تدریس از میانگین ملی آمریکا کمتر است.

دانشگاه آلاسکا مسئولیت آموزشی کل ایالت را بر عهده دارد (نظیر آنچه در ایران در اختیار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است) به رسمیت شناختن و اعطای امتیاز آموزشی به مراکزی که به مردم آموزش می‌دهند. دانشگاه آلاسکا به سه واحد انکوریج، ژونو و فایربانکس تقسیم شده است.

شاخه دانشگاه آلاسکا در فیربنکس بزرگ‌ترین مرکز تحقیق در رابطه با شمالگان در جهان است. ماهیگیری و مهاجرت‌های مرتبط با آن، آتشفشان‌شناسی و تحقیق در مورد گرم‌شدن زمین در شمالگان از سر موضوعاتی است که در این مرکز بررسی می‌شود.

موزه ایالتی در ژونو، موزه شلدون جکسون در شهر کوچک سیتکا، موزه تاریخ و هنرهای زیبا در انکوریج و موزه دانشگاه آلاسکا در فیربنکس از جالب توجه‌ترین موزه‌هایی هستند که در مورد آثار کهن و باستانی و محصولات مصنوعی مردم بومی آمریکا به گردآوری و محافظت پرداخته‌اند. اعم از عناصر مهم و معنادار از فرهنگ بومی آمریکا که در واقع میراث بشری محسوب می‌شوند.[۱]

دانشگاه آلاسکا در انکوریج دانشگاه بزرگ و معتبر شهر انکوریج است.

دیدنی‌ها[ویرایش]

نمونه مراسمی از اسکیموهای آلاسکا

آلاسکا دارای ۱۵ پارک ملی است که هر کدام حکم یک گالری از تکامل طبیعی زمین را دارد. همچنین این ایالت بیش از ۲۰ کوه از بزرگ‌ترین کوه‌های آمریکا را در خود جای داده است که به هنگام فصل زمستان میزبان علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی است.

از پارک‌های معروف ملی این ایالت می‌توان به پارک و منطقه حفاظت شده ملی دنالی، پارک و منطقه حفاظت شده ملی رنگل-سن الیاس، پارک و منطقه حفاظت شده ملی کتمای، پارک و منطقه حفاظت شده ملی دروازه‌های شمالگان، پارک و منطقه حفاظت شده ملی دریاچه کلارک، پارک ملی دره کوباک، پارک ملی کنای فوردز، و پارک و منطقه حفاظت شده ملی خلیج گلیشر اشاره کرد.

در پارک و منطقه حفاظت شده ملی دنالی بیش از ۱۰ هزار یخ رود در آلاسکا واقع است که هر کدام جلوه خود را دارد. همچنین در پارک و منطقه حفاظت شده ملی دریاچه کلارک ده‌ها هزار دودکش تماشایی آتشفشانی در دره‌های پارک‌های ملی آلاسکا که در اثر تقابل آب و مواد مذاب تبدیل به چشمه‌های جوشان و آب گرم شده‌اند که سالانه هزاران بازدیدکننده دارند.

از بزرگ‌ترین محل‌های سرگرمی و تفریح می‌توان به جشنواره دیدار خز[۸] در انکوریج اشاره کرد؛ و نیز می‌توان به حراج‌های موسوم به خز پاییزه، مسابقه سگ‌های سورتمه‌ران، آتش‌بازی، و بازی‌های صحرایی اشاره کرد.

مردم از سراسر جهان هر ساله در ماه مارس برای مسابقه سخت و بزرگ سورتمه‌رانی با سگهای سورتمه ران از انکوریج تا نوم در حدود بین ۱۸۲۵ تا ۱۸۷۰ کیلومتر به آلاسکا سفر می‌کنند. تقریباً هر ساله ۷۵ تیم در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند.

همچنین هر ساله در ماه مه در فربنکس هنرهای برفی نظیر مجسمه‌سازی با برف نیز اغلب پرطرفدار و با رقابت عالی و دارای ابتکارات چشمگیری است. نیز در شهر کوچک نوم در این ماه شناگران جسور و دارای استقامت بالا در آب‌های بسیار سرد از دریای برینگ تا شهر نوم مسابقه برگزار می‌شود.[۹]

نگارخانه[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. "Median Annual Household Income". The Henry J. Kaiser Family Foundation. Archived from the original on December 28, 2017. Retrieved January 27, 2018.
  2. .Michael Mayor/Stephen Bullon/Michael Murphy (۲۰۰۸)، «A»، Dictionary of English Language and Culture، به کوشش Della Summers. (ویراست Third Impression)، La Italy/Tipografica: Pearson Education Limited، ص. ۲۷، شابک ۹۷۸-۰-۵۸۲-۸۵۳۱۳-۳
  3. alaska | Origin and meaning of the name alaska by Online Etymology Dictionary. (2020). Etymonline.com. Retrieved 15 October 2020, from https://www.etymonline.com/word/alaska
  4. «Alaska - MSN Encarta». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۰۷.
  5. "بزرگ‌ترین زلزله‌های جهان را بشناسید / زلزله رودبار بزرگ‌ترین زمین لرزه ایران با ۷٫۴ ریشتر". رکنا. 2023-10-05. Retrieved 2023-10-05.
  6. بر طبق آمار ۲۰۰۷ صندوق بین‌المللی پول که در جداول قیاس زیر ارائه گردیده‌اند:

    Wikipedia contributors, "Comparison between U.S. states and countries nominal GDP," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_between_U.S._states_and_countries_nominal_GDP (accessed September 5, 2008).

  7. «Alaska - MSN Encarta». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۰۷.
  8. Fur Rendezvous Festival
  9. «Alaska - MSN Encarta». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ سپتامبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۰۷.

پیوند به بیرون[ویرایش]