خودارضایی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویرایش عمده در لید مقاله با استفاده از ویکی‌انگلیسی+افزودن برچسب «ویرایش» در بخش «تأثیر بر سلامتی» جهت جلوگیری از تعارض ویرایشی
←‏تأثیر بر سلامتی: ویرایش اول: مقدمهٔ «تأثیر بر سلامتی» و افزودن بخش «منافع کلی»
خط ۶۰: خط ۶۰:
| [[رده:صفحه‌های سخت در دست ویرایش]]}}}}
| [[رده:صفحه‌های سخت در دست ویرایش]]}}}}
}}
}}
در گذشته خودارضایی گونه‌ای از [[انحراف جنسی|انحراف‌های جنسی]] و ذهنی شمرده می‌شد. در اروپای [[قرن نوزدهم]] پزشکان، معلمان و مربیان با خودارضایی همچون یک بیماری اپیدمیک که باید ریشه‌کن شود برخورد می‌کردند.<ref>[[میشل فوکو]]، ''[[اراده به دانستن]]''، ترجمهٔ نیکو سرخوش و [[افشین جهاندیده]]. چاپ دوم، نشر نی، {{شابک|964-312-717-6}}، ص 126–12۸</ref> اینک اجماع پزشکی بر آن است که خودارضایی به لحاظ پزشکی سالم و به لحاظ روان‌شناختی عادت و رفتاری طبیعی و نرمال است.<ref name="Merck">{{cite book|year=2011|chapter=Chapter 165. Sexuality and Sexual Disorders|chapterurl=http://www.merckmanuals.com/home/mental_health_disorders/sexuality/overview_of_sexuality.html|editor1-last=Porter|editor1-first=Robert S.|editor2-last=Kaplan|editor2-first=Justin L.|title=The Merck Manual of Diagnosis & Therapy|edition=19th|location=Whitehouse Station, NJ|publisher=Merck Sharp & Dohme Corp., A Subsidiary of Merck & Co., Inc.|isbn=978-0-911910-19-3}}</ref><ref name=patton /><ref name=boulware /><ref name="Szasz" /><ref name="Shpancer2010">{{Cite journal|last=Shpancer|first=Noah|date=29 September 2010|title=The Masturbation Gap. The pained history of self pleasure|journal=Psychology Today|accessdate=27 June 2013|url=http://www.psychologytoday.com/blog/insight-therapy/201009/the-masturbation-gap|quote=The publication of Kinsey's and Masters and Johnson's research revealed that masturbation was both common and harmless. Many studies have since confirmed this basic truth, revealing in addition that masturbation is neither a substitute for "real" sex nor a facilitator of risky sex.}}</ref><ref name="Coon2014">{{cite book|last1=Coon|first1=Dennis|authorlink1=|last2=Mitterer|first2=John O.|authorlink2=|title=Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior|edition=14|chapter=11. Gender and Sexuality|chapterurl=https://books.google.com/books?id=-4jCBAAAQBAJ&pg=PA363|year=2014|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-305-54500-7|page=363|quote=Is there any way that masturbation can cause harm? Seventy years ago, a child might have been told that masturbation would cause insanity, acne, sterility, or other such nonsense. "Self-abuse," as it was then called, has enjoyed a long and unfortunate history of religious and medical disapproval (Caroll, 2013). The modern view is that masturbation is a normal sexual behavior (Hogarth & Ingham, 2009). Enlightened parents are well aware of this fact. Still, many children are punished or made to feel guilty for touching their genitals. This is unfortunate because masturbation itself is harmless. Typically, its only negative effects are feelings of fear, guilt, or anxiety that arise from learning to think of masturbation as "bad" or "wrong." In an age when people are urged to practice "[[safer sex]]," masturbation remains the safest sex of all.}}</ref><ref name="Sigel2004">{{cite journal|last=Sigel|first=Lisa Z.|date=Summer 2004|title=Masturbation: The History of the Great Terror by Jean Stengers; Ann Van Neck; Kathryn Hoffmann|journal=Journal of Social History|volume=37|series= |issue=4|pages=1065–1066|issn=0022-4529|accessdate=|quote=Stengers and Van Neck follow the illness to its fairly abrupt demise; they liken the shift to finally seeing the emperor without clothes as doctors began to doubt masturbation as a cause of illness at the turn of the twentieth century. Once doubt set in, scientists began to accumulate statistics about the practice, finding that a large minority and then a large majority of people masturbated. The implications were clear: if most people masturbated and did not experience insanity, debility, and early death, then masturbation could not be held accountable to the etiology that had been assigned it. Masturbation quickly lost its hold over the medical community, and parents followed in making masturbation an ordinary part of first childhood and then human sexuality.|jstor=3790078|doi=10.1353/jsh.2004.0065}}</ref><ref name="Wood2005">{{cite journal|last=Wood|first=Kate|date=March 2005|title=Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health by Walter Bockting; Eli Coleman|journal=Culture, Health & Sexuality|volume=7|series= |issue=2|pages=182–184|jstor=4005453|issn=1369-1058|accessdate=|quote=In the collection's introductory chapter, Eli Coleman describes how Kinsey's research half a century ago was the first in a series of studies to challenge widely prevalent cultural myths relating to the 'harmful' effects of masturbation, revealing the practice to be both common and non-pathological. Subsequent research, outlined by Coleman in this chapter, has shown masturbation to be linked to healthy sexual development, sexual well-being in relationships, self-esteem and bodily integrity (an important sexual right). As such, the promotion and de-stigmatization of the practice continue to be important strategies within sexology for the achievement of healthy sexual development and well-being.<br /><br />The collection concludes with two surveys among US college students. The first of these was based on limited quantitative questions relating to masturbation. The findings suggest that masturbation is not a substitute for sexual intercourse, as has often been posited, but is associated with increased sexual interest and greater number of partners. The second of these surveys asks whether masturbation could be useful in treating low sexual desire, by examining the relationship between masturbation, libido and sexual fantasy.}}</ref> در «کتابچهٔ راهنمای تشخیص و درمان مِـرک» آمده: «[خودارضایی] فقط زمانی غیرطبیعی است که رفتارهای همسرگرا (مثل توجه به همسر) را متوقف کند، در انظار عمومی باشد یا اجبار روانی برای انجامش به‌حدی باشد که موجب پریشانی و استرس شود».<ref>{{cite web|url=http://www.merckmanuals.com/professional/psychiatric-disorders/sexuality,-gender-dysphoria,-and-paraphilias/overview-of-sexual-behavior|title=Overview of Sexuality|author=George R. Brown, MD|date=June 2015|website=Merck Manuals Professional Version|accessdate=16 November 2015}}</ref>
در گذشته خودارضایی گونه‌ای از [[انحراف جنسی|انحراف‌های جنسی]] و ذهنی شمرده می‌شد. در اروپای [[قرن نوزدهم]] پزشکان، معلمان و مربیان با خودارضایی همچون یک بیماری اپیدمیک که باید ریشه‌کن شود برخورد می‌کردند.<ref>[[میشل فوکو]]، ''[[اراده به دانستن]]''، ترجمهٔ نیکو سرخوش و [[افشین جهاندیده]]. چاپ دوم، نشر نی، {{شابک|964-312-717-6}}، ص 126–12۸</ref> از دیدگاه پزشکی مدرکی وجود ندارد که خودارضایی چه از لحاظ جسمی یا روحی روانی مضر باشد. با این وجود، این باور ریشه‌دار که خودارضایی باعث عوارضی همچون مشکلات عصبی، سیاهی دور چشمها، قوس کمر، کوری، [[سکتهٔ قلبی]]، [[مشکلات جنسی]]، یا لرزش دست می‌شو در میان بسیاری از مردم شایع است.


در [[ایالات متحده آمریکا]]، تا نسخهٔ دوم [[راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی| راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (دی‌اس‌ام)]] در سال ۱۹۶۸ میلادی، خودارضایی یک بیماری روان‌پزشکی محسوب می‌شد.<ref name="Ley2014">{{cite book|author=David J. Ley|title=The Myth of Sex Addiction|url=https://books.google.com/books?id=YlBQ8G56X7YC&pg=PA12|date=10 July 2014|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-4422-1305-0|page=12}}</ref> [[انجمن پزشکی آمریکا]] در سال ۱۹۷۲ میلادی با اجماع متخصصان، خودارضایی را عملی طبیعی اعلام کرد.<ref>{{cite journal|last1=Planned Parenthood Federation of America|author-link1=Planned Parenthood|date=March 2003|title=Masturbation: From myth to sexual health|journal=Contemporary Sexuality|volume=37|issue=3|page=v|issn=1094-5725|oclc=37229308|quote=Finally, the American medical community pronounced masturbation as normal in 1972 American Medical Association publication, ''Human Sexuality'' (Rowan, 2000).}}</ref> خود ارضایی موجب کاهش یا تخلیه انرژی بدن (تحلیل قوای جسمانی) یا [[زودانزالی]] نمی‌شود.<ref>{{cite web|author=McKinley Health Center|url=http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |title=Masturbation: Questions and Answers |publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign |date=2 April 2008 |accessdate=9 June 2017 |deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151228181238/http://www.mckinley.illinois.edu/Handouts/pdfs/masturbation.pdf |archivedate=28 December 2015 |df=dmy-all }}</ref><ref name="Strassberg2015">{{cite book|last1=Strassberg|first1=Donald S.|last3=Perelman|first3=Michael A.|last2=Mackaronis|first2=Julia E.|year=2015|chapter=Sexual dysfunctions|chapterurl=https://books.google.com/books?id=VoEZBAAAQBAJ&pg=PA442&lpg=PA442&focus=viewport&dq=editions:n7U-Dq0ClTsC&hl=nl|editor1-last=Blaney|editor1-first=Paul H.|editor3-last=Millon|editor3-first=Theodore|editor2-last=Krueger|editor2-first=Robert F.|edition=Third|title=Oxford textbook of psychopathology|location=NY|publisher=Oxford University Press|pages=441–442|isbn=978-0-19-981177-9|oclc=879552995}}</ref>
متخصصان، خودارضایی را گونه‌ای از فعالیت جنسی می‌دانند که قابل‌قبول، طبیعی، سالم، مطلوب و امن است. تنها هنگامی خودارضایی می‌تواند مشکل‌ساز شود که فرد را از برقراری رابطهٔ با شریک جنسی‌اش بازدارد. از نظر پزشکان خودارضایی چه در مردان چه در زنان، در صورت میانه‌روی هیچ عارضهٔ خاصی در بدن ایجاد نمی‌کند و می‌تواند نوعی از [[رفتار جنسی]] محسوب شود و به حفظ سلامت جنسی انسان کمک کند.<ref name="A" /> خودارضایی در ریزش مو، به وجود آمدن [[آکنه]] و ضعف منی و نطفه شخص بی‌تاثیر است.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Ashworth|نویسنده=|نام=Holly|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=LiveAbout|نشانی=https://www.liveabout.com/faqs-about-masturbation-3196586|عنوان=Everything You Wanted to Know About Masturbation|بازبینی=2019-01-15}}</ref> همچنین استمناء در ظاهر فرد تأثیرگذار نیست. خودارضایی به خودی خود هیچ مشکل روانی و ذهنی ایجاد نمی‌کند<ref>Clint E. Bruess, Jerrold S. Greenberg, ''Sexuality Education'', {{ISBN|0-7637-5495-1|en}}, 97۸0763754952, p 156.</ref> و در صورتی که در نظر فرد عملی منفور نباشد باعث برطرف شدن افسردگی و بالا رفتن [[اعتماد به نفس]] شخص می‌شود. خودارضایی در ضعف بینایی و بطور کلی تحلیل قوای جسمانی هیچ نقشی ندارد.

=== منافع کلی ===
[[درمان جنسی|درمان‌گرهای جنسی]] گاهی خودارضایی را تا رسیدن به [[اوج لذت جنسی]]، به بیماران مؤنث توصیه می‌کنند تا به‌عنوان مثال، روابط و سلامت جنسی بهبود بیابد، دریابند چه چیزی به لحاظ جنسی برایشان لذت‌آفرین است و اینکه خودارضایی متقابل، می‌تواند سبب رابطهٔ جنسی اقناع‌کننده‌تر و صمیمت و نزدیکی بیشتری شود.<ref name="Shuman06">{{cite web |last = Shuman |first = Tracy |title = Your Guide to Masturbation |publisher = WebMD, Inc./The Cleveland Clinic Department of Obstetrics and Gynecology |date = February 2006 |url = http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/masturbation-guide |accessdate = 29 July 2006}}</ref><ref name="Knowles02">{{cite web |last = Knowles |first = Jon |title = Masturbation — From Stigma to Sexual Health |publisher = Katharine Dexter McCormick Library/Planned Parenthood Federation of America, Inc. |date = November 2002 |url = https://www.plannedparenthood.org/files/5513/9611/7867/masturbation_11-02.pdf |accessdate = 29 July 2006}}</ref>

در بسیاری از محافل علمی سلامت ذهن و روان، عقیده بر آن است که خودارضایی، [[افسردگی]] را تسکین داده و [[عزت نفس]] را بالا می‌برد.<ref>{{cite web | first= Ken R. | last = Wells | url=http://www.healthline.com/galecontent/masturbation-1 |title=Masturbation Information on Healthline |publisher=Healthline.com |accessdate=17 August 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130430122448/http://www.healthline.com/galecontent/masturbation-1 |archivedate=30 April 2013 }}</ref> خودارضایی همچنین در شرایطی که یکی از از دو زوج در رابطه‌شان، طلب سکس بیشتر می‌کند کمک‌کننده است و در این شرایط نوعی اثر متعادل‌کننده دارد و رابطه‌ای متوازن به ارمغان می‌آورد.<ref name="BadgerHerald">{{cite web |first1=Chris|last1=Daniels|first2=Jes|last2=Levatter|title = Masturbation key to healthy, functional sexual relationships |date = 19 April 2007 |url = http://badgerherald.com/oped/2007/04/19/masturbation-key-to/ | website=The Badger Herald, Daily campus newspaper | location=Madison, Wisconsin, USA |publisher=Badger Herald, Inc. |accessdate = 1 July 2007}}</ref>

خودارضایی متقابل — عملی که طی آن دو یا چند شریک زندگی، خود را در حضور دیگری تحریک می‌کنند — این فرصت را پدید می‌آورد که یک زوج «نقشهٔ مراکز حساس و لذت‌آفرین بدن» خود را به یکدیگر نشان دهند. وقتی فردی، زوج خود را در حین خودارضایی مشاهده می‌کند، می‌تواند بفهمد که چه روش‌هایی برای او لذت‌بخش است و دقیقاً چه نوع لمس‌کردنی برایش خوش‌آیند است. گاهی دخول به‌خودی‌خود، و به منظور تخلیهٔ جنسی کافی، برای بسیاری از افراد غیرعملی یا ناراحت‌کننده است. خودارضایی متقابل به زوج‌ها اجازه می‌دهد تا به میزان نیاز، از یکدیگر لذت برده و از لحاظ جنسی تخلیه شوند، بدون آنکه ناراحتی خاصی بروز کند یا خطرات مرتبط با سکس را تجربه کنند.<ref name="BadgerHerald" />

در سال ۲۰۰۳، یک تیم پژوهشی استرالیایی به سرپرستی گراهام جایلز از «شورای سرطان استرالیا»<ref>{{cite journal | last=Giles | first=G.G. |author2=G. Severi |author3=D.R. English |author4=M.R.E. McCredie |author5=R. Borland |author6=P. Boyle |author7=J.L. Hopper | title=Sexual factors and prostate cancer | journal=BJU International | year=2003 | doi=10.1046/j.1464-410X.2003.04319.x | accessdate= | volume=92 | issue=3 | pages=211–216 | pmid=12887469}}</ref> دریافتند که مردانی که بطور به کرات خودارضایی می‌کنند، احتمال کمتری دارد که دچار [[سرطان پروستات]] شوند. مردانی که بطور میانگین ۵ انزال یا بیشتر در هفته در سنین مابین ۲۰ تا ۳۰ داشته باشند، خطر ابتلایشان به سرطان پروستات به‌طور چشمگیری پائین است. با این حال، آنها نتوانستند یک رابطهٔ علت-معلولی مستقیم را ثابت کنند. پژوهش‌های آنان همچنین نشان داد که انزالی که در اثر خودارضایی و نه مقاربت باشد، در این زمینه مفیدتر است، چرا که هنگام مقاربت، احتمال انتقال [[بیماری‌های آمیزشی]] وجود دارد که به نوبهٔ خود، خطر [[سرطان دهانه رحم]] را افزایش می‌دهد. البته ممکن است این سودمندی وابسته به سن افراد باشد. نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۰۸ نشان داد که انزال‌های مکرر مابین ۲۰ تا ۴۰ سالگی، ممکن است با افزایش خطر سرطان پروستان مرتبط باشد، اما از طرفی دیگر، انزال‌های مکرر در دههٔ ۵۰ سالگی، خطر سرطان پروستات را کاهش می‌دهد.<ref>{{cite journal | author1=Polyxeni Dimitropoulou | author2=Douglas Easton | author3=Richard Pocock | author4=David P. Dearnaley | author5=Michelle Guy | author6=Steven Edwards | author7=Lynne O'Brien | author8=Amanda Hall | author9=Rosemary Wilkinson | author10=Rosalind Eeles | author11=Kenneth R. Muir | author12=Artitaya Lophatananon |date=11 November 2008 | title=Sexual activity and prostate cancer risk in men diagnosed at a younger age | journal=BJU International | volume=103 | issue=2 | pages=178–185 | doi=10.1111/j.1464-410X.2008.08030.x | pmid=19016689}}</ref>

یک مطالعه دیگر که در سال ۱۹۹۷ منتشر شد رابطه‌ای معکوس، میان مرگ ناشی از [[بیماری سرخرگ کرونری|بیماری‌های عروق قلب]] و دفعات [[اوج لذت جنسی|اُرگاسم‌های]] وجود دارد حتی با آنکه فعالیت جنسی ممکن است موجب برانگیختن [[ایسکمی]] [[ماهیچه قلب]] و [[سکته قلبی]] شود.
نتایج این مطالعه نیز همسو با پژوهش استرالیایی در سال ۲۰۰۳ بود که نشان داد خودارضایی جهت جلوگیری از سرطان پروستات مفید است. [[توان آماری]] [[ضریب همبستگی|همبستگی]] در این مطالعه با افزایش تعداد انزال‌ها، افزایش یافت.<ref name="Smith Frankel Yarnell pp. 1641–1644">{{cite journal | last1 = Smith | first1 = George Davey | last2 =Frankel | first2= Stephen | last3= Yarnell | first3= John | title=Sex and death: are they related? Findings from the Caerphilly cohort study | journal=BMJ | volume=315 | issue=7123 | date=1997-12-20 | issn=0959-8138 | doi=10.1136/bmj.315.7123.1641 | pages=1641–1644| pmc=2128033 }}</ref>

یک مطالعه دیگر در [[دانشگاه علوم پزشکی تبریز]] نشان داد که خودارضایی، تورم عروق خونی [[بینی]] را کاهش می‌دهد و راه را برای تنفس طبیعی باز می‌کند. مکانیسم این عمل از طریق تحریک ماندگار [[دستگاه عصبی سمپاتیک]] است. نویسندهٔ مقاله پیشنهاد کرد که: «می توان هر از چند گاهی [خودارضایی] کرد تا احتقان بینی بهبود یابد و بیمار می‌تواند تعداد مقاربت‌ها یا خودارضایی‌ها را بر حسب شدت علائمش تنظیم کند.»<ref name="New Scientist">{{cite web | first = David | last = Robson | title=Masturbation could bring hay fever relief for men | website=New Scientist | date = April 2008 | url=https://www.newscientist.com/article/dn16872-masturbation-could-bring-hay-fever-relief-for-men.html?DCMP=OTC-rss&nsref=online-news | access-date= 30 August 2009}}</ref>

خودارضاییِ تکی، نوعی فعالیت جنسی است که با خطر [[بیماری‌های آمیزشی]] همراه نیست. خودارضایی جنسی با مشارکت دو یا چند نفر هم با آنکه خالی از خطر بیماری‌های آمیزشی نیست، اما احتمالش به مراتب کمتر از بیشترِ انواع [[دخول جنسی|سکس‌های همراه با دخول]] است. حمایت از چنین دیدگاهی و همچنین تلاش برای گنجاندن مبحث خودارضایی در برنامه‌های آموزش جنسی در [[ایالات متحده آمریکا]]، سبب شد تا [[جویسلین الدرز]]، [[جراح کل ایالات متحده آمریکا]] در دوران ریاست‌جمهوری [[بیل کلینتون]] از کار برکنار شود. برخی از کشورهای [[اتحادیه اروپا]] در برنامه‌های آموزش جنسی خود، خودارضایی را تشویق می‌کنند.

اوج لذت جنسی، چه با خودارضایی و چه با روش‌های دیگر، به فرد احساس خوشنودی و آرامش می‌دهد. معمولاً این حالت با احساس خواب‌آلودگی یا به‌خواب رفتن کامل همراه است، به‌ویژه اگر خودارضایی در بستر خواب انجام شود.<ref>{{cite web|last=Sutherland|first=Tammy|title=Six healthy reasons to masturbate|url=http://www.besthealthmag.ca/get-healthy/girlfriends-guide/6-healthy-reasons-to-masturbate|website=Best Health Magazine|publisher=Reader's Digest Magazines (Canada)|accessdate=4 July 2013|quote="Just as people fall into a deep sleep after sex with a partner, because blood pressure is lowered and relaxation is increased through the release of endorphins, masturbation is a good sleeping pill," says Golden. "It is relied on by many as a nightly occurrence."|date=2015-06-08}}</ref><ref>{{cite web|first1=Kathleen|last1=Doheny|first2=Marina|last2=Katz|title=Five Things You Didn't Know About Masturbation |url=http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |publisher=WebMD |accessdate=4 July 2013 |quote=Masturbation can help you relax. |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130515072737/http://women.webmd.com/features/5-things-you-didnt-know-about-masturbation?page=2 |archivedate=15 May 2013 }}</ref><ref>{{cite web|last=Wenner|first=Melinda|title=Why do guys get sleepy after sex?|url=http://scienceline.org/2006/09/ask-wenner-sex/|publisher=NYU Journalism (New York University)|accessdate=4 July 2013|year=2006|quote=The bottom line is this: there are many potential biochemical and evolutionary reasons for post-sex sleepiness, some direct and some indirect}}</ref>

برخی متخصصان خودارضایی را نوعی کار و تمرین قلبی-عروقی می‌دانند.<ref>{{cite journal |first=Benjamin |last=Graber |first2=Scott |last2=Balogh |first3=Denis |last3=Fitzpatrick |first4=Shelton |last4=Hendricks
| title = Cardiovascular changes associated with sexual arousal and orgasm in men
| journal = Sexual Abuse
| volume = 4
| issue = 2
| pages = 151–165
|date=June 1991
| doi = 10.1007/BF00851611
|issn=1079-0632
}}</ref> با آنکه تعداد پژوهش‌ها در این زمنیه اندک است، با این حال آنهایی که از اختلالات قلبی-عروقی (بخصوص بیمارانی که دوران نقاهت پس از سکته یا حملهٔ قلبی را می‌گذرانند) باید فعالیت‌های روزمره زندگی (و از جمله مقاربت جنسی و خودارضایی) را تدریجاً و به آرامی شروع کرده و شدت و دفعات آنرا بر حسب شرایط جسمانی خود در نظر بگیرند. این محدودیت، انگیزه‌ای است که فردِ مبتلا، دوره‌های فیزیوتراپی خود را پیگیری کند تا استقامت جسمی خود را ارتقا بخشد. بنابر نتایج یک مطالعه که در [[ژورنال پزشکی نیوانگلند]] منتشر شد، سکس واقعی بطور کلی مصرف انرژی در بدن را، تنها اندکی افزایش می‌دهد.<ref>{{cite news|author=Kevin Charles Redmon |url=http://www.salon.com/2013/02/01/bad_news_sex_doesnt_burn_that_many_calories_partner/ |title=Bad news: Sex doesn't burn that many calories |publisher=Salon.com |date=1 February 2013 |accessdate=27 August 2014}}</ref><ref>{{cite journal|author=Krista Casazza ''et. al'' |title=Myths, Presumptions, and Facts about Obesity |date=31 January 2013 |journal=N. Engl. J. Med. |volume=368 |issue=5 |pages=446–454 |doi=10.1056/NEJMsa1208051|pmid=23363498 |pmc=3606061 }}</ref>


=== قاعدگی در زنان ===
=== قاعدگی در زنان ===

نسخهٔ ‏۲۳ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۲۱:۵۵

خودارضایی
زنی در حال خودارضایی اثر گوستاو کلیمت
ویژگی‌ها
نوع فعالیتهمانندسازی آمیزش جنسی
اعضا مرتبطآلت جنسی
ابزار مورد نیازشخص از سوی خودش یا آلات مصنوعی و ابزارهای ماشینی و برای افزایش لذت از مایعات یا آب دهان استفاده می‌کند.
محدویت دفعاتنسبی
جنسیت زوجینهر دو جنس
تحریک
تحریک در مردهااین عمل با افزایش زمان انزال و کنترل بیشتر آن، در رابطهٔ جنسی مفید خواهد بود و در سنین بالای ۵۰ سال بخاطر دفع عوامل بیماری‌زا از داخل پروستات از بروز بیماری پیشگیری می‌کند.
تحریک در زن‌هاخودارضایی در اکثر زنان باعث کاهش فشارهای عصبی قبل از قاعدگی می‌شود.
سلامت و ایمنی
روش ایمنبسیاری از خطرات روابط جنسی دوطرفه و بیماری‌های مقاربتی را دربر ندارد.
دیدگاه علم پزشکیاز لحاظ پزشکی هیچ مدرکی وجود ندارد که خودارضایی چه از لحاظ جسمی یا روحی روانی مضر باشد.
دیدگاه علم روانشناسیدر گذشته خودارضایی گونه‌ای از انحراف جنسی و ذهنی تلقی می‌شد.
ادیان
دیدگاه اسلاماهل سنت: برخی آن را در تمام اشکال و موارد حرام می‌دانند؛ برخی در مواردی آن را مجاز می‌شمارند و برخی آن را مکروه می‌دانند
شیعه: خودارضایی به‌طور کامل و در تمام اشکال آن حرام می‌باشد.
دیدگاه مسیحیتاز نظر کلیسای پروتستان، یک سیر طبیعی از سیکل جنسی افراد است. از نظر کلیسای کاتولیک، در پاره‌ای موارد مجاز است.
دیدگاه دیگر ادیاندر آیین تائویسم، مردان از خودارضایی منع شده‌اند.
در ادبیات فارسی، استمنا دستمایهٔ هزل‌گویی شده‌است.

خودارضایی[۱][۲] یا جَلْق زدن[۳] (همچنین اِستِمناء برای مردان[۴] و استِشهاء برای زنان[۵]) از روش‌های ارضای میل جنسی است،[۶] به عبارت دیگر، خودارضایی به تحریک جنسی اندام جنسی خود، جهت برانگیختگی جنسی یا سایر لذت‌های جنسی اطلاق می‌شود و معمولاً به اوج لذت جنسی می‌انجامد. جهت برانگیختگی، ممکن است از دست‌ها، انگستان، اشیاء معمولی و اسباب‌بازی‌های جنسی از جمله لرزاننده یا ترکیبی از همگی استفاده شود.[۷] تحریک کردن شریک جنسی با دست همچون انگشت کردن، دست‌کام‌دهی، خودارضایی متقابل، فعالیت‌های جنسی شایعی هستند که ممکن است بجای دخول جنسی بکار روند. به‌عبارتی، خودارضایی عموماً به انجام این عمل توسط خود شخص اطلاق می‌شود، اما تحریک آلت توسط فردی دیگر، البته بدون آمیزش جنسی (معمولاً با دست) را نیز نوعی خودارضایی می‌دانند.[۸] مطالعات انجام‌شده نشان داده‌است که خودارضایی در هر دوجنس مذکر و مؤنث و در تمام سنین رایج است، هرچند تفاوتهایی وجود دارد. فوائد پزشکی و روان‌پزشکی گوناگونی به نگرش سالم افراد به فعالیت جنسی بطور اعم، و خودارضایی بطور اخص، نسبت داده شده‌است. هیچگونه رابطهٔ علت-معلولی میان خودارضایی و هرگونه اختلال جسمی یا روانی وجود ندارد.[۹]

خودارضایی از دوران ماقبل تاریخ در هنرهای گوناگون ترسیم شده‌است و در نوشته‌های قدیمی بدان اشاره و درباره‌اش بحث شده‌است. در قرون هجدهم و نوزدهم میلادی، علمای الهیات و پزشکان، خودارضایی را «شنیع»، «اسف‌انگیز» و «زشت» می‌دانستند، اما در قرن بیستم میلادی این تابوها عموماً کاهش یافت و در هنر، موسیقی پاپ، تلویزیون، سینما و ادبیات مباحثه و تصویرسازی خودارضایی رو به افزایش گذاشت. امروزه ادیان مختلف، نظر متفاوتی دربارهٔ خودارضایی دارند: برخی آنرا از به‌لحاظ روحانی و معنوی، عملی مضر و برخی دیگر غیرمضر می‌دانند. نظر برخی ادیان هم بر حسب موقعیت یا شرایط انجام خودارضایی فرق دارد. وضعیت قانونی خودارضایی هم در طول تاریخ متفاوت بوده‌است و خودارضایی در انظار، در بیشتر کشورها غیرقانونی است.[۱۰]

در جهان غرب، خودارضایی را در خلوت خصوصی یا با شریک زندگی، عموماً عملی طبیعی و سالم و بخشی از لذت جنسی می‌دانند. خودارضایی در بسیاری از گونه‌های جانوری نیز — چه آنهایی که در طبیعت آزادند و چه آنهایی که در بندِ انسان هستند — مشاهده شده‌است.[۱۱][۱۲][۱۳]

دلایل خودارضایی

علاوه بر احساس لذت جنسی، خودارضایی برای رهایی از تنش‌های جنسی به ویژه در هنگامی که شریک جنسی در دسترس نیست انجام می‌شود. خودارضایی گاهی به منظور رفع اضطراب و رسیدن به آرامش صورت می‌گیرد. در نوجوانان گاهی خودارضایی با هدف کنجکاوی در خصوص دستگاه‌های تناسلی اجرا می‌شود. همچنین گاهی با هدف پیشگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی یا بارداری صورت می‌گیرد. گاهی در برخی نارسایی‌های جنسی توسط پزشک نیز استمناء تجویز می‌شود.[۱۴][۱۵]

تأثیر بر سلامتی

در گذشته خودارضایی گونه‌ای از انحراف‌های جنسی و ذهنی شمرده می‌شد. در اروپای قرن نوزدهم پزشکان، معلمان و مربیان با خودارضایی همچون یک بیماری اپیدمیک که باید ریشه‌کن شود برخورد می‌کردند.[۱۶] اینک اجماع پزشکی بر آن است که خودارضایی به لحاظ پزشکی سالم و به لحاظ روان‌شناختی عادت و رفتاری طبیعی و نرمال است.[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴] در «کتابچهٔ راهنمای تشخیص و درمان مِـرک» آمده: «[خودارضایی] فقط زمانی غیرطبیعی است که رفتارهای همسرگرا (مثل توجه به همسر) را متوقف کند، در انظار عمومی باشد یا اجبار روانی برای انجامش به‌حدی باشد که موجب پریشانی و استرس شود».[۲۵]

در ایالات متحده آمریکا، تا نسخهٔ دوم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (دی‌اس‌ام) در سال ۱۹۶۸ میلادی، خودارضایی یک بیماری روان‌پزشکی محسوب می‌شد.[۲۶] انجمن پزشکی آمریکا در سال ۱۹۷۲ میلادی با اجماع متخصصان، خودارضایی را عملی طبیعی اعلام کرد.[۲۷] خود ارضایی موجب کاهش یا تخلیه انرژی بدن (تحلیل قوای جسمانی) یا زودانزالی نمی‌شود.[۲۸][۲۹]

منافع کلی

درمان‌گرهای جنسی گاهی خودارضایی را تا رسیدن به اوج لذت جنسی، به بیماران مؤنث توصیه می‌کنند تا به‌عنوان مثال، روابط و سلامت جنسی بهبود بیابد، دریابند چه چیزی به لحاظ جنسی برایشان لذت‌آفرین است و اینکه خودارضایی متقابل، می‌تواند سبب رابطهٔ جنسی اقناع‌کننده‌تر و صمیمت و نزدیکی بیشتری شود.[۳۰][۳۱]

در بسیاری از محافل علمی سلامت ذهن و روان، عقیده بر آن است که خودارضایی، افسردگی را تسکین داده و عزت نفس را بالا می‌برد.[۳۲] خودارضایی همچنین در شرایطی که یکی از از دو زوج در رابطه‌شان، طلب سکس بیشتر می‌کند کمک‌کننده است و در این شرایط نوعی اثر متعادل‌کننده دارد و رابطه‌ای متوازن به ارمغان می‌آورد.[۳۳]

خودارضایی متقابل — عملی که طی آن دو یا چند شریک زندگی، خود را در حضور دیگری تحریک می‌کنند — این فرصت را پدید می‌آورد که یک زوج «نقشهٔ مراکز حساس و لذت‌آفرین بدن» خود را به یکدیگر نشان دهند. وقتی فردی، زوج خود را در حین خودارضایی مشاهده می‌کند، می‌تواند بفهمد که چه روش‌هایی برای او لذت‌بخش است و دقیقاً چه نوع لمس‌کردنی برایش خوش‌آیند است. گاهی دخول به‌خودی‌خود، و به منظور تخلیهٔ جنسی کافی، برای بسیاری از افراد غیرعملی یا ناراحت‌کننده است. خودارضایی متقابل به زوج‌ها اجازه می‌دهد تا به میزان نیاز، از یکدیگر لذت برده و از لحاظ جنسی تخلیه شوند، بدون آنکه ناراحتی خاصی بروز کند یا خطرات مرتبط با سکس را تجربه کنند.[۳۳]

در سال ۲۰۰۳، یک تیم پژوهشی استرالیایی به سرپرستی گراهام جایلز از «شورای سرطان استرالیا»[۳۴] دریافتند که مردانی که بطور به کرات خودارضایی می‌کنند، احتمال کمتری دارد که دچار سرطان پروستات شوند. مردانی که بطور میانگین ۵ انزال یا بیشتر در هفته در سنین مابین ۲۰ تا ۳۰ داشته باشند، خطر ابتلایشان به سرطان پروستات به‌طور چشمگیری پائین است. با این حال، آنها نتوانستند یک رابطهٔ علت-معلولی مستقیم را ثابت کنند. پژوهش‌های آنان همچنین نشان داد که انزالی که در اثر خودارضایی و نه مقاربت باشد، در این زمینه مفیدتر است، چرا که هنگام مقاربت، احتمال انتقال بیماری‌های آمیزشی وجود دارد که به نوبهٔ خود، خطر سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد. البته ممکن است این سودمندی وابسته به سن افراد باشد. نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۰۸ نشان داد که انزال‌های مکرر مابین ۲۰ تا ۴۰ سالگی، ممکن است با افزایش خطر سرطان پروستان مرتبط باشد، اما از طرفی دیگر، انزال‌های مکرر در دههٔ ۵۰ سالگی، خطر سرطان پروستات را کاهش می‌دهد.[۳۵]

یک مطالعه دیگر که در سال ۱۹۹۷ منتشر شد رابطه‌ای معکوس، میان مرگ ناشی از بیماری‌های عروق قلب و دفعات اُرگاسم‌های وجود دارد حتی با آنکه فعالیت جنسی ممکن است موجب برانگیختن ایسکمی ماهیچه قلب و سکته قلبی شود. نتایج این مطالعه نیز همسو با پژوهش استرالیایی در سال ۲۰۰۳ بود که نشان داد خودارضایی جهت جلوگیری از سرطان پروستات مفید است. توان آماری همبستگی در این مطالعه با افزایش تعداد انزال‌ها، افزایش یافت.[۳۶]

یک مطالعه دیگر در دانشگاه علوم پزشکی تبریز نشان داد که خودارضایی، تورم عروق خونی بینی را کاهش می‌دهد و راه را برای تنفس طبیعی باز می‌کند. مکانیسم این عمل از طریق تحریک ماندگار دستگاه عصبی سمپاتیک است. نویسندهٔ مقاله پیشنهاد کرد که: «می توان هر از چند گاهی [خودارضایی] کرد تا احتقان بینی بهبود یابد و بیمار می‌تواند تعداد مقاربت‌ها یا خودارضایی‌ها را بر حسب شدت علائمش تنظیم کند.»[۳۷]

خودارضاییِ تکی، نوعی فعالیت جنسی است که با خطر بیماری‌های آمیزشی همراه نیست. خودارضایی جنسی با مشارکت دو یا چند نفر هم با آنکه خالی از خطر بیماری‌های آمیزشی نیست، اما احتمالش به مراتب کمتر از بیشترِ انواع سکس‌های همراه با دخول است. حمایت از چنین دیدگاهی و همچنین تلاش برای گنجاندن مبحث خودارضایی در برنامه‌های آموزش جنسی در ایالات متحده آمریکا، سبب شد تا جویسلین الدرز، جراح کل ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری بیل کلینتون از کار برکنار شود. برخی از کشورهای اتحادیه اروپا در برنامه‌های آموزش جنسی خود، خودارضایی را تشویق می‌کنند.

اوج لذت جنسی، چه با خودارضایی و چه با روش‌های دیگر، به فرد احساس خوشنودی و آرامش می‌دهد. معمولاً این حالت با احساس خواب‌آلودگی یا به‌خواب رفتن کامل همراه است، به‌ویژه اگر خودارضایی در بستر خواب انجام شود.[۳۸][۳۹][۴۰]

برخی متخصصان خودارضایی را نوعی کار و تمرین قلبی-عروقی می‌دانند.[۴۱] با آنکه تعداد پژوهش‌ها در این زمنیه اندک است، با این حال آنهایی که از اختلالات قلبی-عروقی (بخصوص بیمارانی که دوران نقاهت پس از سکته یا حملهٔ قلبی را می‌گذرانند) باید فعالیت‌های روزمره زندگی (و از جمله مقاربت جنسی و خودارضایی) را تدریجاً و به آرامی شروع کرده و شدت و دفعات آنرا بر حسب شرایط جسمانی خود در نظر بگیرند. این محدودیت، انگیزه‌ای است که فردِ مبتلا، دوره‌های فیزیوتراپی خود را پیگیری کند تا استقامت جسمی خود را ارتقا بخشد. بنابر نتایج یک مطالعه که در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد، سکس واقعی بطور کلی مصرف انرژی در بدن را، تنها اندکی افزایش می‌دهد.[۴۲][۴۳]

قاعدگی در زنان

خودارضایی در اکثر زنان باعث کاهش فشارهای عصبی قبل از قاعدگی می‌شود. علاوه بر آن خودارضایی در زنان می‌تواند در اینکه چطور به ارگاسم برسند کمک کند. در مردان این عمل با افزایش زمان انزال و کنترل بیشتر آن، در رابطهٔ جنسی مفید خواهد بود. خودارضایی خصوصاً در روابطی که یکی از شرکای جنسی خواهان رابطهٔ جنسی بیشتری است می‌تواند مفید واقع شود.

پروستات در مردان

استمناء مرتب خصوصاً در سنین بالای ۵۰ سال[۴۴] بخاطر دفع عوامل بیماری‌زا از داخل پروستات از بروز این بیماری پیشگیری می‌کند. از طرفی زیاده‌روی بیش از حد در استمناء (بیشتر از 20[۴۴] بار در ماه) می‌تواند در مردان از عوامل سرطان پروستات در آینده محسوب شود.[۴۵][۴۶][۴۷]

دکتر آز دربارهٔ کاهش خطر احتمالی سرطان پروستات، با اشاره به نتایج معکوس مطالعات پیشین نتایج جدید دربارهٔ چه خودارضایی چه رابطه را تا ۲۱ بار در ماه مفید می‌داند.[۴۸][۴۹]

سیستم ایمنی بدن

استمنا یک یا دو بار در هفته همچنین می‌تواند باعث افزایش تولید گلبول‌های سفید خون در مردان شود و از این طریق سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشد.[۵۰]

ارگاسم

در زنان، این باور عامی که خودارضایی رسیدن به ارگاسم را کند می‌کند یا باعث مختل‌شدن یا کم‌شدن لذت جنسی در آن‌ها می‌شود صحت ندارد. حتی مشاهدات نشان می‌دهد زنانی که خودارضایی می‌کنند از آنجا که مناطق حساس جنسی خود را بهتر درک کرده‌اند با هدایت‌کردن شریک جنسی خود زودتر و بهتر به اوج لذت جنسی می‌رسند.

کیفیت خواب

در افراد مذهبی و جوامعی که خودارضایی در آن مذموم است[۵۱] در فرد ممکن است در طی خودارضایی یا پس از آن احساس ندامت یا انجام گناه دست دهد.[۶] اما از طرفی خودارضایی باعث بهبود خواب فرد و کاهش استرس می‌شود.[۵۲] این عمل همچنین سبب بهبود حس احترام به نفس در شخص می‌گردد و با افزایش ترشح اندورفین در مغز، فرد سلامتی روحی و جسمی را احساس می‌کند.[۵۳]

خودارضایی خارج از کنترل

خودارضایی خارج از کنترل (به انگلیسی: Compulsive masturbation) یک نوعی از اختلالات مرتبط به نابهنجاری جنسی است که در آن یک فرد به دلیل انجام خودارضایی زیاد به وضعیتی غیرعادی از نظر اجتماعی یا شغلی می‌رسد. عوارض روانی مرتبط به این موضوع می‌تواند شامل اختلالاتی همچون بی‌حوصلگی، اضطراب، تشویش یا مصرف مواد مخدر باشد.[۵۴] خودارضایی خارج از کنترل (گاهی با عنوان اعتیاد به خودارضایی به آن اشاره می‌گردد) می‌تواند موضوعی بسیار پنهانی برای شخص باشد و باعث انزوا گردد. برای یک مرد یا یک زن، رفتارهای مرتبط با خودارضایی خارج از کنترل می‌تواند متفاوت از یکدیگر و همراه با یا بدون استفاده از محتواهای هیجان‌انگیز جنسی یا پورنوگرافی باشد. در این حالت خودارضایی ممکن است با صرف ساعت‌ها زمان برای تماشای محتواهای پورنوگرافی یا خیالپردازی همراه گردد. در خودارضایی جبری و خارج از کنترل معمولاً روابط صمیمانه با دیگران وجود ندارد که این موضوع می‌تواند به میزان زیادی از احساس شرم و خجالت منجر شود.[۵۵]

مشابه سایر رفتارهای وسواسی، خودارضایی اجباری هم نشانه‌ای از یک مشکل عاطفی است و برای درمان آن ممکن است نیاز به مراجعه به متخصصین سلامت روان باشد.[۵۶] همچنین مشابه عادت‌های عصبی دیگر، توجه به علت این رفتار وسواسی، به جای سرکوب کردن خودارضایی، اهمیت دارد.

تعداد دفعات خودارضایی

برای خودارضایی حدِ خاصی وجود ندارد و واژهٔ «طبیعی» از چندین بار در روز برای برخی تا چندین بار در هفته برای برخی دیگر، تا چندین بار در ماه برای برخی دیگر یا حتی کمتر متغیر است.[۵۳] همچنین تعدادِ دفعات برای هر فردِ خاص نیز در زمان‌های مختلف متفاوت است. بر خلافِ باور عمومی، خودارضایی حتی تا چند بار در روز هیچ مشکل جسمی و روحی برای فرد به همراه ندارد. به عبارت دقیقتر تا زمانی که خودارضایی به گونه‌ای از وسواس فکری-عملی تبدیل نشده باشد طبیعی و بدونِ اشکال است. در این اختلال، یک فعالیت مشخص (در این مورد خودارضایی) پشت سر هم و بی‌وقفه (بدون احساس و لذت جنسی) تکرار می‌شود.[۵۳]

تعداد دفعات خودارضایی توسط عوامل متعددی تعیین می‌شود. از این عوامل می‌توان به مواردِ زیر اشاره نمود:[۵۷]

  • مقاومت فرد نسبت به کشش جنسی
  • سطوح هورمونی که برانگیختگی جنسی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
  • عادت‌های جنسی
  • تأثیر دوستان و همتایان
  • وضعیت سلامتی فرد
  • نگرش فرد به خودارضایی که توسط فرهنگ پیرامون فرد شکل می‌گیرد.
  • برخی از موارد درمانی و پزشکی نیز می‌توانند بر تعداد دفعات خودارضایی اثر گذارند.[۵۸]

روش‌ها

در مردان

خودنگاره اثر اگون شیله

گرچه روش انجام خودارضایی فرد به فرد متفاوت است اما عموماً با در دست نگه داشتن آلت مردی به صورت تقریباً محکم در دست و حرکت دست به سمت جلو و عقب و گاهی همراه با خیال‌پردازی انجام می‌شود. روش دیگری که عمومیت کمتری دارد مالیدن آلت به سطوح صاف و نرم مثل بالش یا تشک است. استفاده از ابزارآلات ساختگی یا وسایل سکس نیز متداول است. تمامی این رفتارها تا رسیدن به ارگاسم ادامه پیدا می‌کند. تمرکز بیشتر روی کلاهک آلت تناسلی و سرعت انجام عمل، سرعت رسیدن به ارگاسم را افزایش می‌دهد. برای افزایش لذت و همچنین برای کاهش اصطکاک معمولاً از مایعات یا آب دهان استفاده می‌شود.[۵۹]

در زنان

حظ معنوی اثر فلیسین روپس

در زنان خودارضایی اغلب از طریق مالش یا ضربه بر روی آلت زنانه خصوصاً چوچوله و لب‌های فرج انجام می‌شود. همچنین فروکردن انگشت یا جسم خارجی در مهبل، تحریک سینه‌ها و نقطهٔ جی از طریق مالش، فشار، کشش عضلانی و خیال‌پردازی نیز می‌تواند در کنار هم بکار گرفته شود.[۶۰] استفاده از جریان فشار آب بر روی چوچوله نیز یکی از روش‌های مرسوم خودارضایی در زنان است. برخی از زنان حتی با فشار شدید هر دو پا به هم می‌توانند تحریک شوند. برای برخی زنان خودارضایی تنها راه رسیدن به ارگاسم است.

در کودکان

خودارضایی به صورت بازی با آلت (بدون انزال جنسی) در میانِ کودکانِ کم سن و سال یک پدیدهٔ رایج و متداول است. در اغلبِ موارد تحریک آلت به عنوانِ یک رفتار طبیعی در کودکانِ همهٔ سنین در نظر گرفته می‌شود. کودکان غالباً تحریک کردن آلت را از حدودِ ۱۸ ماهگی آغاز می‌کنند که عموماً بینِ سنینِ ۳ تا ۵ سالگی به اوجِ خود می‌رسد. پس از آن به تدریج از میزانِ آن کاسته می‌شود تا زمانی که بلوغ فرا برسد. به‌طورِ کلی پسرها زودتر از دخترها شروع به خودارضایی می‌کنند. این به این دلیل است که یافتنِ کلیتوریس و واژن دشوارتر از پیدا کردنِ آلت مردی می‌باشد.

خودارضایی در ادیان

یک «کراتر» در حال خودارضایی، اثری مربوط به قرن ششم پیش از میلاد در یونان باستان

اسلام

دیدگاه اهل سنت: اهل سنت نظرات متفاوتی را در مورد خودارضایی دارند. برخی آن (علمای شافعی و مالکی) را در تمام به‌طور کلی حرام می‌دانند، برخی (تابعین) در آن را کاملاً مجاز می‌شمارند و سرانجام گروهی دیگر (حنفی و حنبلی) مواردی آن را مجاز می‌شمارند که شخص مجرد باشد و و در صورت عدم انجام ترک ارتکاب زنا داشته باشد.[۶۱][۶۲]

دیدگاه شیعیان: نظر مشهور فقهای شیعه ممنوعیت خودارضایی است اما سید محمدحسین فضل‌الله فقیه لبنانی معتقد است که خودارضایی زنان نمی‌تواند مصداق کاری باشد که در روایات منع شده و در نتیجه منع شرعی ندارد.[۶۳] حتی به اعتقاد برخی مراجع دینی، خودارضایی از «گناهان کبیره» است.[۶۴][۶۵][۶۶] جعفر صادق: «سه دسته‌اند که خداوند با ایشان سخن نمی‌گوید و به نظر رحمت به ایشان نمی‌نگرد و پاکشان نفرموده و برایشان عذاب دردناکی است: کسی که موی سفیدش را بکند (تا نمایش دهد که جوان است)، و کسی که به وسیله عضو خودش شهوتش را خارج کند، و کسی که با او لواط کرده شود.» با این حال بنا بر فتوای اکثر مراجع اگر استمنا به دست همسر شخص انجام شود گناه به حساب نمی‌آید.[۶۷]

تائویسم

در آیین تائویسم، مردان از خودارضایی منع شده‌ند. زیرا با اعتقاد به منابع انرژی در شکم تحتانی، استمنا بدن را از انرژی تخلیه و مانع از ادامهٔ حیات هارمونیک می‌شود. همچنین بر پایه دستورهای این آئین، خودارضایی زنان باعث کاهش عمر و امراض لاعلاج در آنان می‌شود.[۶۲]

مسیحیت

دیدگاه کاتولیک‌ها: از نظر کلیسای کاتولیک، در پاره‌ای موارد، برای شناخت بدن و احساسات جنسی، آن را مجاز می‌شمارند.[۶۲]

دیدگاه پروتستان‌ها: به عقیدهٔ پروتستان‌ها، خودارضایی یک سیر طبیعی از سیکل جنسی افراد است و این امر مانع از روابط جنسی‌ای مانند همجنس‌گرایی می‌شود که از نظر کلیسای پروتستان «غیرمجاز» است.[۶۲]

یهودیت

خودارضایی در شریعت یهود، به‌طور کامل منع نمی‌شود و عملی توأم با سلامتی و نشاط آوری تلقی می‌گردد؛ اما در برخی شاخه‌های مذهبی، آن خودارضایی جنس مذکر ممنوع است.[۶۲]

خودارضایی در ادبیات فارسی

در ادبیات فارسی، استمنا دستمایهٔ هزل‌گویی شده‌است، چنان‌که عبید زاکانی ترجیع‌بندی در هفت‌بند با بیت ترجیع:[۶۸]

جلق می‌زن که جلق خوش باشدجلق در زیر دلق خوش باشد

سروده‌است. خود او در رسالهٔ تعریفات، جلق را «دستگیر مفلسان» خوانده‌است و در پند سی‌وسوم رسالهٔ صد پند گفته‌است: «جلق‌زنی را به از غُرزنی دانید.»[۶۸] گاه در هزل‌های شاعران استمنا به عنوان گزینهٔ سوم —دو گزینهٔ دیگر جماع از پس و جماع از پیش است — مطرح است. زمانی بهترین گزینه دانسته می‌شود:[۶۹]

جوانا برو جلق زن گوش دارسخن‌های پیران مشکین نفَس
کُس و کون مگا کان و این هر زمانبگندد ز پیش و ببوید ز پس

و گاه از روی ناچاری‌است:[۷۰]

کس و کون چون به دست مِی‌نایدجلق بر هر دو اختیار کنیم

گاه نیز در مطلوبی گزینهٔ دوم است. چنان‌که ایرج میرزا در عارف‌نامه در مذمّت لواط می‌گوید:[۷۱]

بوَد کون‌کردن اندر رأی کُس‌کُنچو جلقی لیک جلقِ با تَعَفّن

«بوَد کون‌کردن اندر رأی کُس‌کُن / چو جلقی لیک جلقِ با تَعَفّن» سعدی نیز ضمن حکایتی در هزلیات از قول مردکی که آب پشت (منی) به دشت می‌ریخت گفته‌است:

باری چو گناهکار می‌باید بودهم در کف پاک، به که در کون پلشت

از مفاهیم تکرارشونده در ادبیات هزلی، جلق‌زدن به یاد یار است. عبید در رسالهٔ تعریفات در تعریف نعم‌الجنه چنین گفته‌است «آنکه چشم به هم گذارد و به یاد پسر یا دختری جلق زند».[۷۲] سوزنی سمرقندی در نقیضه‌ای با مطلع:

منم که سر حمدان عقیق در یمنمبه سرخ‌کیری کس نیست همچنان که منم

به جلق زدن با یاد یار از شب تا صبح اشاره می‌کند و می‌گوید:[۷۳]

جمال و مفتخر بلخ بامی آنکه ز شامبه یاد او همه شب تا به صبح جلق زنم

در رسالهٔ دلگشا نیز حکایتی طیبت‌آلود دربارهٔ عرب کوری که به یاد دختری سکینه نام استمنا می‌کرد آمده‌است.[۶۸] در ادبیات هزلی فارسی به استفاده از آب دهان برای تسهیل استمنا اشاره شده‌است. سوزنی در مطلع شعری چنین می‌گوید:[۷۳]

امروز منم کیر و خدو کرده به کف برچونان زده‌ام جلق چو چخماق نجف بر

[خدو به معنی آب دهان است] ذبیح بهروز در فصلی به نام «گندستان» از رسالهٔ طنزآلود معراج‌نامه، که با نام مستعار نویسنده (ابن دیلاق) در زمان رضاشاه به‌طور زیرزمینی انتشار یافت، نقیضه‌ای بر گلستان نوشته‌است. گندستان در جماع و استمناست. از جمله در دیباچه به استفاده از آب دهان برای استمنا اشاره کرده‌است:[۷۴]

بنده همان به که به آب دهانکار کند روز و شب و سال و ماه

«بنده همان به که به آب دهان/کار کند روز و شب و سال و ماه». از اصطلاحاتی که در هزل‌های فارسی در معنای استمنا به کار می‌رود «مشت زدن» است. در معراج‌نامهٔ ابن دیلاق که ذکر آن رفت، آمده‌است:[۷۵]

ای کریمی که در بسیط زمینهمه‌جا عبد مشت‌زن داری
یا تو هم مشت می‌زنی چون مایا که چون دیگران تو زن داری

«ای کریمی که در بسیط زمین / همه‌جا عبد مشت‌زن داری / یا تو هم مشت می‌زنی چون ما / یا که چون دیگران تو زن داری»

در فرهنگ دهخدا برای واژه جلق از قول فرهنگ نظام نقل شده‌است که این لفظ در عربی بمعنی سر تراشیدن و سنگ پراندن با منجنیق است و در فارسی بطور مجاز و تشبیه به سر تراشیدن و استمناء استعمال شده چه در سر تراشیدن هم سر را باید تر کرد و مالید تا مو بخیسد.[۷۶]

خودارضایی در جانوران

خودارضایی علاوه بر انسان در بسیاری از گونه‌های دیگر از حیواناتِ وحشی گرفته تا حیوانات اهلی و آن‌هایی که در اسارت بسر می‌برند نیز مشاهده شده‌است.[۷۷] به عنوان مثال نگه‌دارندگان اسب‌های نر خودارضایی برای آن‌ها را لازم می‌دانند و جلوگیری از خودارضایی اسب‌های نر بوسیلهٔ ابزارها را نادرست می‌دانند. هرچند که خودارضایی در همهٔ پستانداران دیده می‌شود اما در هیچ جانوری تعداد دفعاتِ خودارضایی در ماده‌ها بیشتر از نرها نیست.[۷۸]

جستارهای وابسته

منابع و پانویس

  1. «خودارضایی» [علوم سلامت] هم‌ارزِ «masturbation»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ خودارضایی)[۱]
  2. «خودارضایی». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  3. «ترجمة و معنى استمناء بالفارسي» (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۲۲. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  4. «معنی استمناء | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۳.
  5. «خود ارضایی». مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۳.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Castellini, Giovanni; Fanni, Egidia; Corona, Giovanni; Maseroli, Elisa; Ricca, Valdo; Maggi, Mario (2016-04-01). "Psychological, Relational, and Biological Correlates of Ego-Dystonic Masturbation in a Clinical Setting". Sexual Medicine. 4 (3): e156–e165. doi:10.1016/j.esxm.2016.03.024. ISSN 2050-1161. PMC 5005301. PMID 27052770.
  7. Based on "masturbation" in Merriam-Webster's Collegiate Dictionary, Eleventh Edition, Merriam-Webster, Inc., 2003
  8. "Masturbation". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2019-01-13.
  9. Coleman, Eli (2012) [2002]. Bockting, Walter O.; Coleman, Eli (eds.). Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health (PDF). New York: Routledge, Taylor & Francis Group. p. 7. ISBN 978-0-7890-2047-5. OCLC 50913590. Despite the scientific evidence indicating that masturbation is generally a normal variant of sexual expression and that it does not seem to have a causal relationship with sexual pathology, negative attitudes about masturbation persist and it remains stigmatized. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |nopp= (help)
  10. Hallikeri, Vinay R.; Gouda, Hareesh S.; Aramani, Sunil C.; Vijaykumar, A.G.; Ajaykumar, T.S. (ژوئیه–دسامبر 2010). "MASTURBATION—AN OVERVIEW". Journal of Forensic Medicine and Toxicology. 27 (2): 46–49. ISSN 0971-1929. Archived from the original on 21 August 2016. Today, masturbatory act is considered as a healthy practice when done in private and an offence if done in the public in most of the countries.
  11. Aldo Poiani (19 August 2010). Animal Homosexuality: A Biosocial Perspective. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-49038-2.
  12. "Breeding Soundness Examination of the Stallion". Petplace.com. 2014-12-10. Archived from the original on 5 September 2011. Retrieved 29 May 2011.
  13. Bagemihl, Bruce (1999). Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity. St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-19239-6. Retrieved 21 October 2015.
  14. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام A وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  15. Griffin, R. Morgan. "5 Things You Didn't Know About Male Masturbation". WebMD (به انگلیسی). Retrieved 2019-01-15.
  16. میشل فوکو، اراده به دانستن، ترجمهٔ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. چاپ دوم، نشر نی، شابک ‎۹۶۴−۳۱۲−۷۱۷−۶، ص 126–12۸
  17. Porter, Robert S.; Kaplan, Justin L., eds. (2011). "Chapter 165. Sexuality and Sexual Disorders". The Merck Manual of Diagnosis & Therapy (19th ed.). Whitehouse Station, NJ: Merck Sharp & Dohme Corp., A Subsidiary of Merck & Co., Inc. ISBN 978-0-911910-19-3.
  18. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام patton وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  19. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام boulware وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  20. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Szasz وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  21. Shpancer, Noah (29 September 2010). "The Masturbation Gap. The pained history of self pleasure". Psychology Today. Retrieved 27 June 2013. The publication of Kinsey's and Masters and Johnson's research revealed that masturbation was both common and harmless. Many studies have since confirmed this basic truth, revealing in addition that masturbation is neither a substitute for "real" sex nor a facilitator of risky sex.
  22. Coon, Dennis; Mitterer, John O. (2014). "11. Gender and Sexuality". Introduction to Psychology: Gateways to Mind and Behavior (14 ed.). Cengage Learning. p. 363. ISBN 978-1-305-54500-7. Is there any way that masturbation can cause harm? Seventy years ago, a child might have been told that masturbation would cause insanity, acne, sterility, or other such nonsense. "Self-abuse," as it was then called, has enjoyed a long and unfortunate history of religious and medical disapproval (Caroll, 2013). The modern view is that masturbation is a normal sexual behavior (Hogarth & Ingham, 2009). Enlightened parents are well aware of this fact. Still, many children are punished or made to feel guilty for touching their genitals. This is unfortunate because masturbation itself is harmless. Typically, its only negative effects are feelings of fear, guilt, or anxiety that arise from learning to think of masturbation as "bad" or "wrong." In an age when people are urged to practice "safer sex," masturbation remains the safest sex of all.
  23. Sigel, Lisa Z. (Summer 2004). "Masturbation: The History of the Great Terror by Jean Stengers; Ann Van Neck; Kathryn Hoffmann". Journal of Social History. 37 (4): 1065–1066. doi:10.1353/jsh.2004.0065. ISSN 0022-4529. JSTOR 3790078. Stengers and Van Neck follow the illness to its fairly abrupt demise; they liken the shift to finally seeing the emperor without clothes as doctors began to doubt masturbation as a cause of illness at the turn of the twentieth century. Once doubt set in, scientists began to accumulate statistics about the practice, finding that a large minority and then a large majority of people masturbated. The implications were clear: if most people masturbated and did not experience insanity, debility, and early death, then masturbation could not be held accountable to the etiology that had been assigned it. Masturbation quickly lost its hold over the medical community, and parents followed in making masturbation an ordinary part of first childhood and then human sexuality.
  24. Wood, Kate (March 2005). "Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health by Walter Bockting; Eli Coleman". Culture, Health & Sexuality. 7 (2): 182–184. ISSN 1369-1058. JSTOR 4005453. In the collection's introductory chapter, Eli Coleman describes how Kinsey's research half a century ago was the first in a series of studies to challenge widely prevalent cultural myths relating to the 'harmful' effects of masturbation, revealing the practice to be both common and non-pathological. Subsequent research, outlined by Coleman in this chapter, has shown masturbation to be linked to healthy sexual development, sexual well-being in relationships, self-esteem and bodily integrity (an important sexual right). As such, the promotion and de-stigmatization of the practice continue to be important strategies within sexology for the achievement of healthy sexual development and well-being.

    The collection concludes with two surveys among US college students. The first of these was based on limited quantitative questions relating to masturbation. The findings suggest that masturbation is not a substitute for sexual intercourse, as has often been posited, but is associated with increased sexual interest and greater number of partners. The second of these surveys asks whether masturbation could be useful in treating low sexual desire, by examining the relationship between masturbation, libido and sexual fantasy.
  25. George R. Brown, MD (June 2015). "Overview of Sexuality". Merck Manuals Professional Version. Retrieved 16 November 2015.
  26. David J. Ley (10 July 2014). The Myth of Sex Addiction. Rowman & Littlefield. p. 12. ISBN 978-1-4422-1305-0.
  27. Planned Parenthood Federation of America (March 2003). "Masturbation: From myth to sexual health". Contemporary Sexuality. 37 (3): v. ISSN 1094-5725. OCLC 37229308. Finally, the American medical community pronounced masturbation as normal in 1972 American Medical Association publication, Human Sexuality (Rowan, 2000).
  28. McKinley Health Center (2 آوریل 2008). "Masturbation: Questions and Answers" (PDF). University of Illinois at Urbana-Champaign. Archived from the original (PDF) on 28 December 2015. Retrieved 9 June 2017.
  29. Strassberg, Donald S.; Mackaronis, Julia E.; Perelman, Michael A. (2015). "Sexual dysfunctions". In Blaney, Paul H.; Krueger, Robert F.; Millon, Theodore (eds.). Oxford textbook of psychopathology (Third ed.). NY: Oxford University Press. pp. 441–442. ISBN 978-0-19-981177-9. OCLC 879552995.
  30. Shuman, Tracy (February 2006). "Your Guide to Masturbation". WebMD, Inc./The Cleveland Clinic Department of Obstetrics and Gynecology. Retrieved 29 July 2006.
  31. Knowles, Jon (November 2002). "Masturbation — From Stigma to Sexual Health" (PDF). Katharine Dexter McCormick Library/Planned Parenthood Federation of America, Inc. Retrieved 29 July 2006.
  32. Wells, Ken R. "Masturbation Information on Healthline". Healthline.com. Archived from the original on 30 April 2013. Retrieved 17 August 2011.
  33. ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ Daniels, Chris; Levatter, Jes (19 April 2007). "Masturbation key to healthy, functional sexual relationships". The Badger Herald, Daily campus newspaper. Madison, Wisconsin, USA: Badger Herald, Inc. Retrieved 1 July 2007.
  34. Giles, G.G.; G. Severi; D.R. English; M.R.E. McCredie; R. Borland; P. Boyle; J.L. Hopper (2003). "Sexual factors and prostate cancer". BJU International. 92 (3): 211–216. doi:10.1046/j.1464-410X.2003.04319.x. PMID 12887469.
  35. Polyxeni Dimitropoulou; Douglas Easton; Richard Pocock; David P. Dearnaley; Michelle Guy; Steven Edwards; Lynne O'Brien; Amanda Hall; Rosemary Wilkinson; Rosalind Eeles; Kenneth R. Muir; Artitaya Lophatananon (11 November 2008). "Sexual activity and prostate cancer risk in men diagnosed at a younger age". BJU International. 103 (2): 178–185. doi:10.1111/j.1464-410X.2008.08030.x. PMID 19016689.
  36. Smith, George Davey; Frankel, Stephen; Yarnell, John (1997-12-20). "Sex and death: are they related? Findings from the Caerphilly cohort study". BMJ. 315 (7123): 1641–1644. doi:10.1136/bmj.315.7123.1641. ISSN 0959-8138. PMC 2128033.
  37. Robson, David (April 2008). "Masturbation could bring hay fever relief for men". New Scientist. Retrieved 30 August 2009.
  38. Sutherland, Tammy (2015-06-08). "Six healthy reasons to masturbate". Best Health Magazine. Reader's Digest Magazines (Canada). Retrieved 4 July 2013. Just as people fall into a deep sleep after sex with a partner, because blood pressure is lowered and relaxation is increased through the release of endorphins, masturbation is a good sleeping pill," says Golden. "It is relied on by many as a nightly occurrence.
  39. Doheny, Kathleen; Katz, Marina. "Five Things You Didn't Know About Masturbation". WebMD. Archived from the original on 15 May 2013. Retrieved 4 July 2013. Masturbation can help you relax.
  40. Wenner, Melinda (2006). "Why do guys get sleepy after sex?". NYU Journalism (New York University). Retrieved 4 July 2013. The bottom line is this: there are many potential biochemical and evolutionary reasons for post-sex sleepiness, some direct and some indirect
  41. Graber, Benjamin; Balogh, Scott; Fitzpatrick, Denis; Hendricks, Shelton (June 1991). "Cardiovascular changes associated with sexual arousal and orgasm in men". Sexual Abuse. 4 (2): 151–165. doi:10.1007/BF00851611. ISSN 1079-0632.
  42. Kevin Charles Redmon (1 February 2013). "Bad news: Sex doesn't burn that many calories". Salon.com. Retrieved 27 August 2014.
  43. Krista Casazza; et al. (31 January 2013). "Myths, Presumptions, and Facts about Obesity". N. Engl. J. Med. 368 (5): 446–454. doi:10.1056/NEJMsa1208051. PMC 3606061. PMID 23363498. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (help)
  44. ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ "Masturbation can be good for the over-50s". The Independent (به انگلیسی). 2009-01-27. Retrieved 2019-01-15.
  45. "Frequent sex and masturbation in 20s and 30s linked to higher prostate cancer risk | (e) Science News". esciencenews.com (به انگلیسی). Retrieved 2019-01-15.
  46. "Masturbation May Increase Risk of Prostate Cancer". Live Science (به انگلیسی). January 26, 2009. Retrieved 2019-01-15.
  47. «Masturbation 'cuts cancer risk'» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۰۳-۰۷-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  48. «May Be Connected to a Lower Risk of Prostate Cancer». وبگاه دکتر آز. ۱ آوریل ۲۰۱۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۶.
  49. "9 Health Benefits You Get From Sex". www.doctoroz.com (به انگلیسی). Retrieved 2019-01-15.
  50. "Ten surprising reasons sex is good for you" (به انگلیسی). دیلی تلگراف. November 27, 2009. {{cite web}}: More than one of |کد زبان= و |زبان= specified (help)
  51. Hoseini, Sayed Shahabuddin (2017). "Masturbation: Scientific Evidence and Islam's View". Journal of Religion and Health. 56 (6): 2076–2081. doi:10.1007/s10943-013-9720-3. ISSN 1573-6571. PMID 23609456.
  52. Lastella, Michele; O'Mullan, Catherine; Paterson, Jessica L.; Reynolds, Amy C. (2019-03-04). "Sex and Sleep: Perceptions of Sex as a Sleep Promoting Behavior in the General Adult Population". Frontiers in Public Health. 7. doi:10.3389/fpubh.2019.00033. ISSN 2296-2565. PMC 6409294. PMID 30886838.
  53. ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ ۵۳٫۲ "Masturbation". Department of Health & Human Services (به انگلیسی). به کوشش Victoria State Government. Retrieved 2019-01-15.{{cite web}}: نگهداری CS1: سایر موارد (link)
  54. Karia, S.; De Sousa, A.; Shah, N.; Sonavane, S. (2015). "Compulsive masturbation in a patient with delusional disorder". Journal of Mental Health and Human Behaviour. 20 (1): 38–40. doi:10.4103/0971-8990.164825.
  55. "Masturbation Addiction FAQ". Center for Healthy Sex (CHS).
  56. "University of Pennsylvania Office of Health Education article on masturbation". Vpul.upenn.edu. Archived from the original on 20 August 2010. Retrieved 29 May 2011.
  57. «Bladder calculus presenting as excessive masturbation." Ceylon Med. J. 2006 Sept. , 51(3):121–2.
  58. «Excessive masturbation after epilepsy surgery." Epilepsy Behav. 2004 Feb. , 5(1):133–6
  59. «Male Masturbation Techniques, Tips, Videos And Toys...Drop Your Pants and Break Out The Lube! - Male Masturbation Blog». Male Masturbation Techniques, Tips, Videos And Toys...Drop Your Pants and Break Out The Lube! (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  60. "Sex FAQs and statistics". kinseyinstitute.org (به انگلیسی). Retrieved 2019-01-15.
  61. «نظر علما در مورد حکم استمناء چیست؟». www.islampp.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  62. ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ ۶۲٫۲ ۶۲٫۳ ۶۲٫۴ ترک عادت موجب مرض است!؟، رادیو زمانه
  63. اسلام و هم‌جنس‌گرایی گفتگو با محمد جواد اکبرین، دین‌پژوه ساکن فرانسه. رادیو زمانه
  64. «حکم استمناء». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی. ۲۰۱۹-۰۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  65. «طرح پژوهشی "عادت پنهان" با توجه به آیه 7 سوره مؤمنون ارائه شد». پایگاه پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  66. «استمناء (خود ارضایی) - پرسش و پاسخ». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  67. «حکم استمناء توسط همسر». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی. ۲۰۱۹-۰۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵.
  68. ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ ۶۸٫۲ عبید زاکانی، کلیات
  69. عبید زاکانی، «قطعات»، کلیات
  70. عبید زاکانی، «ترجیعات»، کلیات
  71. ایرج میرزا، «عارف‌نامه»، کلیات
  72. عبید زاکانی «رسالهٔ تعریفات»، کلیات
  73. ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ سوزنی سمرقندی، دیوان هزلیات
  74. . نقیضهٔ بیت سعدی‌است که «بنده همان به که ز تقصیر خویش / عذر به درگاه خدای آورد»
  75. این نقیضهٔ قطعهٔ معروف سعدی در گلستان است که «ای کریمی که از خزانهٔ غیب/ گبر و ترسا وظیفه‌خور داری / دوستان را کجا کنی محروم / تو که با دشمنان نظر داری»
  76. «معنی جلق | لغت‌نامه دهخدا». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۵. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  77. Bruce Bagemihl: Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity. St. Martin's Press, 1999. شابک ‎۰−۳۱۲−۱۹۲۳۹−۸
  78. Baker, Robin R. ; Bellis, Mark A. (November 1993). «Human sperm competition: Ejaculate manipulation by females and a function for the female orgasm." Animal Behaviour 46 (5): p887, 23p

سایر منابع

  • Walter O. Bockting, Eli Coleman, "Masturbation as a Means of Achieving Sexual Health" , Haworth Press, 2003. ISBN 0-7890-2046-7، ۹۷۸۰۷۸۹۰۲۰۴۶۸.

پیوند به بیرون