خط قدیمی اویغوری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:ArghunLetterToPhilippeLeBelExtract1289.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|نامه [[ارغون‌خان|آرگون خان]] پادشاه ایلخانی به فیلیپ چهارم پادشاه فرانسه در قرن ۱۳ میلادی به خط اویغوری]] |
[[پرونده:ArghunLetterToPhilippeLeBelExtract1289.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|نامه [[ارغون‌خان|آرگون خان]] پادشاه ایلخانی به فیلیپ چهارم پادشاه فرانسه در قرن ۱۳ میلادی به خط اویغوری]] |
||
{{برای|دبیره‌ٔ امروزی برای نوشتار زبان اویغوری|الفبای اویغوری}} |
{{برای|دبیره‌ٔ امروزی برای نوشتار زبان اویغوری|الفبای اویغوری}} |
||
[[الفبا|الفبای]] اویغوری، الفبایی است که در قرن ۱۲ میلادی توسط مردم [[آسیای میانه]] و به ویژه [[اویغور]]ها استفاده می‌شد. گاه به این الفبا '''خطِ سوترا''' {{انگلیسی|sutra}} می‌گویند. این خط همانند نوشته‌های کهن بر روی [[پاپیروس]] است. شمار بسیاری از متن‌های [[بودایی]]، [[خط مانوی|مانوی]]، [[نسطوری]] و [[زرتشتی]] و نیز نوشته‌های غیر دینی چون نقش بر روی [[سکه]]ها، [[سنگنبشته]]ها و سندهای قانونی بدین خط نوشته شده‌اند. خط اویغوری افقی و از |
[[الفبا|الفبای]] اویغوری، الفبایی است که در قرن ۱۲ میلادی توسط مردم [[آسیای میانه]] و به ویژه [[اویغور]]ها استفاده می‌شد. گاه به این الفبا '''خطِ سوترا''' {{انگلیسی|sutra}} می‌گویند. این خط همانند نوشته‌های کهن بر روی [[پاپیروس]] است. شمار بسیاری از متن‌های [[بودایی]]، [[خط مانوی|مانوی]]، [[نسطوری]] و [[زرتشتی]] و نیز نوشته‌های غیر دینی چون نقش بر روی [[سکه]]ها، [[سنگنبشته]]ها و سندهای قانونی بدین خط نوشته شده‌اند. خط اویغوری افقی و از راست به چپ نوشته می‌شد، ولی شاید با تأثیر [[خط چینی]] بوده که این خط را به ریخت عمودی نیز نوشته‌اند، با این تفاوت که در چینی نخستین سطر در سوی راست صفحه نوشته می‌شد و در سغدی نخستین سطر را در سوی چپ صفحه می‌نوشتند. [[خط مغولی]] کنونی نیز هنوز همین شیوه [[نگارش]] عمودی خط اویغوری را به کار می‌برد. |
||
بعد از [[مسلمان]] شدن اویغورها، [[خط عربی]] جایگزین خط اویغوری گردید. شیوه بهبودیافته خط عربی امروزه به عنوان [[الفبای رسمی]] این زبان در منطقه خودمختار [[سین کیانگ]] اویغور شناخته شده و به شکل گسترده چه توسط مردم و چه توسط دولت منتسب از مرکز محلی استفاده می‌شود. |
|||
[[پرونده:سکه ارغون خان.jpg|بندانگشتی|سکه ارغون خان؛ روی سکه بخط عربی و پشت آن بخط اویغوری ضرب شده.]] |
[[پرونده:سکه ارغون خان.jpg|بندانگشتی|سکه ارغون خان؛ روی سکه بخط عربی و پشت آن بخط اویغوری ضرب شده.]] |
||
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۳۲
الفبای اویغوری، الفبایی است که در قرن ۱۲ میلادی توسط مردم آسیای میانه و به ویژه اویغورها استفاده می‌شد. گاه به این الفبا خطِ سوترا (به انگلیسی: sutra) می‌گویند. این خط همانند نوشته‌های کهن بر روی پاپیروس است. شمار بسیاری از متن‌های بودایی، مانوی، نسطوری و زرتشتی و نیز نوشته‌های غیر دینی چون نقش بر روی سکه‌ها، سنگنبشته‌ها و سندهای قانونی بدین خط نوشته شده‌اند. خط اویغوری افقی و از راست به چپ نوشته می‌شد، ولی شاید با تأثیر خط چینی بوده که این خط را به ریخت عمودی نیز نوشته‌اند، با این تفاوت که در چینی نخستین سطر در سوی راست صفحه نوشته می‌شد و در سغدی نخستین سطر را در سوی چپ صفحه می‌نوشتند. خط مغولی کنونی نیز هنوز همین شیوه نگارش عمودی خط اویغوری را به کار می‌برد.
بعد از مسلمان شدن اویغورها، خط عربی جایگزین خط اویغوری گردید. شیوه بهبودیافته خط عربی امروزه به عنوان الفبای رسمی این زبان در منطقه خودمختار سین کیانگ اویغور شناخته شده و به شکل گسترده چه توسط مردم و چه توسط دولت منتسب از مرکز محلی استفاده می‌شود.
