جیران (مجموعه نمایش خانگی)

جیران
ژانر	عاشقانه تاریخی
نویسنده	احسان جوانمرد حسن فتحی
کارگردان	حسن فتحی
بازیگران	بهرام رادان پریناز ایزدیار امیرحسین فتحی مهدی پاکدل ستاره پسیانی غزل شاکری سمیرا حسن‌پور مهدی کوشکی مرتضی اسماعیل کاشی فاطمه مسعودی‌فر الهام نامی نهال دشتی کتانه افشاری‌نژاد بهناز نازی امیر جعفری رؤیا تیموریان هومن برق‌نورد رعنا آزادی‌ور مریلا زارعی
آهنگ پایان	همایون شجریان
آهنگساز	فردین خلعتبری
کشور سازنده	ایران
زبان اصلی	فارسی
شمار قسمت‌ها	۴۸
تولید
تهیه‌کننده	اسماعیل عفیفه
فیلم‌برداری	علیرضا رنجبران
تدوین‌گر	بابک رضاخانی
مدت	۵۰–۶۳ دقیقه
پخش
شبکهٔ اصلی	فیلیمو
انتشار اولیه	۲۴ بهمن ۱۴۰۰ – اکنون
پیوندهای بیرونی
وبگاه

جیران یک مجموعهٔ ایرانی در ژانر عاشقانهٔ تاریخی به کارگردانی حسن فتحی است. داستان این مجموعه به وقایع بعد از مرگ امیرکبیر و آشنایی ناصرالدین‌شاه با جیران می‌پردازد. گروه بازیگران این مجموعه بهرام رادان، پریناز ایزدیار، امیرحسین فتحی، مهدی پاکدل، ستاره پسیانی، غزل شاکری، سمیرا حسن‌پور، مهدی کوشکی، مرتضی اسماعیل کاشی، فاطمه مسعودی‌فر، الهام نامی، نهال دشتی، کتانه افشاری‌نژاد، بهناز نازی، امیر جعفری، رؤیا تیموریان، هومن برق‌نورد، رعنا آزادی‌ور و مریلا زارعی هستند.

مراحل فیلم‌بردای جیران اواخر مرداد ۱۴۰۰ در خوانسار و گلپایگان به اتمام رسید. قسمت اول این مجموعه پس از چند بار به تعویق در ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ از طریق فیلیمو به نمایش درآمد و در ۲۹ تیر ۱۴۰۱ به‌دلیل «نقض مالکیت ادبی و هنری» توقیف شد. پخش جیران از ۲۵ شهریور از سر گرفته شد.

داستان

مجموعه جیران داستان عاشقانه و تاریخی است که شش سال از زندگی ناصرالدین شاه چهارمین پادشاه قاجار را به تصویر می‌کشد. این ماجرا که در دوران پس از مرگ امیرکبیر و صدراعظم شدن میرزا آقاخان نوری شروع می‌شود؛ داستان آشنایی و عشق شاه با دختر روستایی به نام خدیجه‌خانم تجریشی است که به سبب چشمان درشتش، شاه نام «جیران» را بر او نهاد را نشان می‌دهد.

بازیگران

فهرست بازیگران

بازیگر	نقش
بهرام رادان	ناصرالدین‌شاه
پریناز ایزدیار	جیران
امیرحسین فتحی	سیاوش
مهدی پاکدل	سلمان‌خان
ستاره پسیانی	نقره
غزل شاکری	ملک‌زاده
سمیرا حسن‌پور	گلین
مهدی کوشکی	الیاس
مرتضی اسماعیل کاشی	خواجه روشن
فاطمه مسعودی‌فر	سارای گرجی
الهام نامی	شکوه‌السلطنه
نهال دشتی	ستاره
کتانه افشاری‌نژاد	خدیجه چهریقی
بهناز نازی	ننه آشوب
امیر جعفری	میرزا آقاخان نوری
رؤیا تیموریان	کفایت‌خاتون
هومن برق‌نورد	شازده بصیر
رعنا آزادی‌ور	تاج‌الدوله
مریلا زارعی	مهد علیا
غلامرضا نیکخواه	عزیز آغا
محمد شیری	خواجه‌باشی
سیاوش چراغی‌پور	کوچول‌خان
حمیدرضا نعیمی	محمدعلی‌خان تجریشی
سینا رازانی	اسدالله
امیر کربلایی‌زاده	فرضی فضول
بهنام شرفی	میرزا کاظم نظام‌الملک
رضا جهانی	علی‌خان حاجب‌الدوله
نسرین نکیسا	مادر جیران
پاشا جمالی	شمشاد
اشکان هورسان	بهادر
ستایش دهقان	گلنسا
حسن مؤذنی	خواجه گلشن
محمدهادی قمشی بزرگ	منجم‌باشی
بهزاد داوری	عزیزخان مکری
وحید رزاقی مقدم	رحمت
پرویز بزرگی	کدخدای کوهسار
نوید گودرزی	نایبِ سلمان
فرشید صمدی‌پور	محمودخان کلانتر
علی آشمند	خواجه قنبر
رهام تدریسی	پهلوان اسفندیار
محمدعلی مژدهی	خواجه اقبال
محسن نقیبیان	میکده‌چی
کامبیز امینی	خواجه مبارک
راستین عزیزپور	عباس میرزا ملک‌آرا
ایلیا نصراللهی	ساموئل
عباس توفیقی	خواجه دولت
عاطفه غلام‌پور	پروین
هوشنگ قنواتی‌زاده	دبیر مهام خارجه
شهنوش شهباززاده	زن کدخدا
آرش کلهر	خواجهٔ ملک‌زاده
کریم قربانی	کاروانسرادار
رضا داودوندی
بازیگران خردسال
ملودی حمدگذار
یاسمین یدالله‌زاده
رهام بذلی
رادین رضایی
کیان علی‌پناه
آیان یاربیگی

موسیقی

فردین خلعتبری آهنگسازی موسیقی سریال را بر عهده داشته و همایون شجریان آن را اجرا کرده‌است.

شماره	نام	خواننده	مدت
۱.	«در این شب سیاه» (تیتراژ پایانی)	همایون شجریان	۳:۲۸
۲.	«گریه کن» (تیتراژ میانی قسمت ۳)	همایون شجریان	۳:۰۳

لوکیشن‌ها

جیران در شهرهای مختلفی مانند تهران، قزوین، کاشان، خوانسار و گلپایگان، اصفهان فیلم‌برداری شده‌است. از جمله لوکیشن‌های آن می‌توان به کاخ گلستان، عمارت مسعودیه، خانه طباطبایی‌ها، باغ گیاه‌شناسی ملی، شهرک سینمایی غزالی، شهرک سینمایی دفاع مقدس، شهرک سینمایی نور، کاروانسرای سعدالسلطنه، انگورستان ملک، خانه بروجردی‌ها، حسینیه امینی‌ها، سد گلپایگان، سد کوچری، روستا تاریخی وانشان و آشنستان اشاره کرد.

آفرین امامی، مدیر کاخ گلستان گفت که حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد این سریال بدون آسیب به مکان در کاخ گلستان فیلمبرداری شده‌است و در ضبط سکانس‌ها از آثار موجود در کاخ گلستان استفاده نشده‌است. در طول فیلم‌برداری در کاخ گلستان کارشناس حضور داشت تا آسیبی به اشیا وارد نشود.

پخش

اولین قسمت از جیران در ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ از طریق سرویس فیلیمو به نمایش درآمد و باقی قسمت‌ها هر هفته پخش خواهد شد. پیش از این قرار بود که در ۲۴ دی پخش شود اما به‌دلیل «ملاحظات ممیزی» از سوی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا)، پخش این مجموعه یک هفته به تعویق افتاد. در ۲۹ تیر ۱۴۰۱ اعلام شد که ساترا پخش این مجموعه را به‌دلیل «نقض مالکیت ادبی و هنری» متوقف کرده‌است. جیران در ۲۷ مرداد به‌طور کامل از فیلیمو حذف شد. در ۲۳ شهریور اعلام شد که جیران رفع توقیف شده‌است و قسمت‌های ۲۴ و ۲۵ در ۲۵ شهریور پخش شد.

بازخورد

بازخورد منتقدان

لقمان مدائن، منتقد، عنوان کرد که جیران به خوبی سلطنت قاجار را به تصویر کشیده و اصول فیلمنامه‌نویسی در آن رعایت شده‌است. او شخصیت‌پردازی‌های مجموعه که از نظرش از دوازده الگوی اصلی روان‌شناسی کارل گوستاو یونگ استفاده کرده‌است را نیز تحسین کرد. عصر ایران پس از قسمت یازدهم جیران را از ورطه تکرار خارج شده دانست و کارگردانی فتحی و بازیگری زارعی را «غافل‌گیر» عنوان کرد و نیز دیالوگ‌ها را برتر از خاتون دانست. مجید مولایی تهیه‌کننده، کارگردان و فیلمنامه‌نویس که سریال بانوی عمارت را در کارنامه دارد در پاسخ به انتقادها از سریال جیران عنوان کرد: «قرار نیست یک کار نمایشی که یک جنبه سرگرمی سازی هم دارد و باید در ان اقتضائات درام هم رعایت بشود، نعل به نعل به تاریخ وفادار باشد ما فیلم مستند تاریخی نمی‌سازیم این که بگویید سریال جیران نعل به نعل تاریخ نیست نقد درخوری نیست.» وبسایت سینماتیکت جیران را «تمرکزی بر تلاش زنان شاه برای تسلط به رفتار شاه به منظور پیشبرد امور دلخواه آنها» دانست، همچنین مجموعه را بابت «نقش مهم حرمسرا و دساسیس پنهانی و مهم آن در پیشبرد امور سلطنتی» و توجه به زنان قاجار مورد تحسین قرار داد. پرهام موسوی منتقد و کارشناس سینما نیز جیران را اثری متفاوت در کارنامه حسن فتحی عنوان کرد و دکور، طراحی صحنه و لباس، ریتم سریال و بازی‌های ایزدیار، رادان و زارعی را مورد تحسین قرار داد همچنین استفاده عمدی فتحی از امروزی سازی گویش‌ها و دیالوگ‌ها را برای ارتباط نسل جدید با فضای تاریخی ان برهه دانست. هفت صبح با گذشت ۳۰ قسمت، جیران را پرمخاطب‌ترین سریال این روزهای نمایش خانگی دانست و داستان سریال شامل دسیسه‌ها، توطئه‌ها و دلداگی شاه عاشق قاجار و بازی هارا مورد تحسین قرار داد. دبیر گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا عنوان کرد: «کارگردانی حسن فتحی در یک سریال کلاسیک با روایتی قابل فهم از تاریخ معاصر در سریال جیران به کمک ابزار نمایش از جمله ویترینی از بازیگران درخشان، دکور و صحنه، تعلیق‌های گاه مؤثر و گاه پر ترفند نمایشی و البته روابط جذاب ایجاد شده میان شخصیت‌ها که مملو از شخصیت‌های خاکستری گاه سیاه بیشتر و گاه نزدیک به سپید و … کمک کرده‌است تا این جریان جذاب از یک اتفاق تاریخی به قلم احسان جوانمرد یکی از بهترین‌های این روزها در پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی شود.» خراسان کارگردانی فتحی و فیلم‌نامه‌ای «که با دقت در متون تاریخی» نوشته شده و بازی «قابل قبول» بازیگران اصلی، «با وجود نقدهایی که به تشابه ظاهری آن‌ها با شخصیت‌های تاریخی وارد شده‌است، کیفیت محتوای این سریال را در حد بالایی نگه داشته‌است». قدس نوشت : در قسمت های اخیر سریال جیران، با اجرای بی نقص حسن فتحی یک درام قدرتمند جریان داشت و تنها یک سریال یا مسابقه کشتی عادی نبود؛ و اتفاقات و رویدادها به شکل مستقیم و غیرمستقیم برای تمامی کارکترها تأثیر زیادی داشت ؛ همچنین بازی رادان که در فرازهای قبلی «جیران» از سوی عده از مخاطبان به علت بی‌تناسبی با کاراکتر «ناصرالدین شاه قاجار» مورد انتقاد قرار گرفته بود، در قسمت‌های جدید این سریال عملکرد بهتری از خود به جا گذاشته بود. به نظر می‌رسد بهرام رادان با گذشت نیمی از سریال «جیران» در این نقش جا افتاده است.

از سوی دیگر، جیران نظرات ضد و نقیضی را از سوی منتقدان دریافت کرده‌است. وبگاه همشهری‌آنلاین از کمبود شاخصه‌های «دیالوگ‌نویسی، قصه روان و سرراست و همچنین بازی‌های خوب و یکدست» آثار فتحی در مجموعهٔ جیران اشاره کرد. روزنامهٔ شهرآرا نیز این سریال را مورد انتقاد قرار داد و در بررسی خود به حضور افراد مشهور برای بالا بردن انتظار مخاطب اشاره کرد. علیرضا داوودزاده، تاریخ‌پژوه، در اینستاگرام گفته که در جیران تصویر درستی از شخصیت ناصرالدین‌شاه به نمایش گذاشته نشده‌است.

جوایز و نامزدی‌ها

سال	جشنواره	رده	نتیجه	توضیحات
۱۴۰۱	هفدهمین دوره جشنواره جوایز بین المللی درامای سئول	بهترین سریال جهانی	نامزدشده	میان ۲۴ سریال از ۱۱ کشور

ادعای کپی‌برداری

سازندگان مجموعهٔ تلویزیونی آهوی من مارال در زمستان ۱۴۰۰ گفتند که جیران از طرح سریال‌شان کپی شده‌است و از این جیران شکایت کردند. شکایت آن‌ها بررسی شد و طبق نظر آرا جیران تبرئه شد.

در تیر ۱۴۰۱ و در پی شکایت شاکی خصوصی آهوی من مارال به لحاظ «نقض مالکیت ادبی و هنری و براساس حکم قضایی»، پخش جیران متوقف شد.در واکنش به این حکم، اسماعیل عفیفه تهیه‌کننده مجموعه گفت که طرح داستانی جیران در سال ۱۳۹۱ نوشته شده‌است و بعد از بررسی‌ها، ساترا «فقدان شباهت» میان دو مجموعه را تأیید کرده‌است و فرایند درست آن بود که در درجه اول خود ساترا، به عنوان داور نهایی که حکم به عدم تشابه داده بود از حکم داوری خود دفاع می‌کرد و به قرار صادرشده بازپرس اعتراض می‌کرد. احسان جوانمرد نویسنده مجموعه با اشاره به ثبت طرح جیران در سال ۱۳۹۳ در شورای فیلم و سریال شبکه سه گفت: «همین‌جا از مدیران فیلیمو تقاضا می‌کنم به قیمت توقیف ابدی سریال جیران هم که شده با باج‌خواهان وارد مذاکره نشوند و ریالی برای تسریع پخش سریال هزینه نکنند. این روش باج‌خواهی و دیه‌بگیری اگر به رسمیت شناخته شود این سینما رنگ آرامش نخواهد دید.» چند روز بعد جوانمرد در واکنش به این اتفاق در صفحه شخصی‌اش خبر از آغاز پیگیری‌های قضایی و شکایت متقابل از آهوی من مارال داد و نوشت: «پیگیری قضایی تازه‌ای را بر اساس مستندات سال ۱۳۹۳ آغاز می‌کنم. من که معتقد بودم و همچنان هم معتقدم تاریخ ارث پدر کسی نیست ولی حالا عوامل آهوی من مارال باید برای تک تک اتفاق‌ها و شخصیت‌های کارشان چنانچه کوچک‌ترین شباهتی به آدم‌های قصهٔ سال ۹۳ من داشته باشند پاسخگو باشند».

عوامل آهوی من مارال با انتشار بیانیه‌ای خواستار این شدند تا با دریافت مبلغی به عنوان وجه‌المصالحه با عوامل جیران سازش کنند. پس از این بیانیه جمعی از بازیگران آهوی من مارال با انتشار بیانیه‌ای در فضای مجازی، اعلام کردند که در جریان بیانیه‌هایی که به نام «عوامل» این سریال منتشرشده، نیستند.

در ۲۷ مرداد ۱۴۰۱، جیران به کلی از پلتفرم پخش‌کننده حذف شده و قسمت‌های پیشین این سریال هم دیگر در دسترس کاربران نیست. حذف آرشیو سریال جیران از پلتفرم پخش‌کننده، با درخواست و پیگیری شاکی پرونده، به دادسرای فرهنگ و رسانه اتفاق افتاد.

در شهریور ۱۴۰۱ تعیین تکلیف سریال جیران به یک هیئت کارشناسی پنج‌نفره واگذار شد و محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد گفت: «داستان سریال جیران حل می‌شود و به چرخه تولید و پخش برمی‌گردد».

سرانجام در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۴۰۱، جیران از تمامی اتهامات تبرئه و از تاریخ ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ پخش این سریال از سر گرفته شد.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• جیران در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)
• جیران در فیلیمو