مسجد حیدرخانه
| مسجد حیدرخانه | |
|---|---|
 مسجد حیدرخانه، بغداد | |
 | |
| مکان | |
| مکان | عراق |
| معماری | |
| سبک | عثمانی، |
| بنیان‌گذار | خلیفه عباسی، ناصر لدین الله |
| بنیان‌گذاری | قرن دوازدهم میلادی |
| مساحت داخلی | ۲۵۰۰ متر مربع |
| گنبد(ها) | ۳ |
مسجد حیدرخانه یکی از مساجد باستانی و میراثی بغداد است که در خیابان الرشید در منطقه حیدرخانه واقع شده‌است که توسط خلیفه عباسی احمد ناصر لدین الله ساخته شده و توسط داود پاشا فرماندار عثمانی بغداد بازسازی شده‌است.[۱][۲]
تاریخچه[ویرایش]
عماد عبدالسلام رئوف تاریخدان اشاره می‌کند که نام محله و مسجد هیچ ربطی به حیدر چلبی الشبندر ندارد، حیدر چلبی صاحب حمامی است که در سال ۱۶۵۰ میلادی تأسیس شده‌است، این نامگذاری قدیمی و مربوط به تکیه‌ای است که تاریخچه آن مشخص نیست، و به مردی صوفی معروف به حیدر نسبت داده می‌شود.[۳]
جشن‌های مذهبی و ادبی در مسجد برپا می‌شد و اطراف آن به منطقه حیدرخانه معروف بود و اعیان بغداد در آن سکونت داشتند.
ساختمان[ویرایش]
مسجد حیدرخانه مربع شکل ساخته شده و سه تا از دربهای ورودی آن از مرمر است.[۴][۵]
این مسجد توسط خلیفه عباسی احمد ناصر لدین الله در قرن دوازدهم میلادی ساخته شد[۶] و در سال ۱۸۱۹ میلادی توسط حیدر پاشا شاهبندر مرمت شد و مساحت آن ۲۵۰۰ متر مربع است. مسجد شامل تعدادی مدرسه برای تدریس علوم اسلامی و همچنین کتابخانه است.[۷]
مسجد شامل یک صحن وسیع و یک نمازخانه است که گنبد بزرگی بر آن دو گنبد کوچکتر احاطه شده‌است، این گنبدها از بیرون با کاشی‌های رنگین ساخته شده و بر گردن گنبد بزرگ سوره‌های لیل و شمس و آیه الکرسی، بصورت کمربندی، نوشته شده‌است.[۸]
این مسجد یک بار در سال ۱۲۴۲ هجری قمری در زمان سلطان عثمانی محمود خان بن عبدالحمید بازسازی شد و یک بار نیز در سال ۱۳۱۱ هجری قمری به دستور سلطان عبدالحمید دوم عثمانی مجدداً بازسازی شد.[۹]
تزئینات[ویرایش]
ویژگی مسجد حیدرخانه سبک تزئینات و زیبایی در اجرای آن بر روی مصالح مختلف ساختمانی است.[۱۰]
انقلاب عشرین[ویرایش]
در زمان اشغال عراق توسط بریتانیا مسجد حیدرخانه یکی از محل‌های اصلی تجمع و اعتراض علیه بریتانیا بود.[۱۱] در سال ۱۹۲۰ میلادی بزرگان بغداد در این مسجد گرد آمدند و آغاز حوادث انقلاب عشرین اتفاق افتاد. به همین دلیل بود که بغدادی‌ها آن را مسجد انقلاب نامیدند،[۱۲] ملا عثمان الموسیلی در مسجد مستقر شد، خطبه‌های خود را پخش کرد و مردم را به سمت انقلاب حرکت داد.[۱۳]
در ۲۴ ژوئن ۱۹۲۰ تظاهرات بزرگی در مسجد حیدرخانه برگزار شد که در آن عیسی عبدالقادر شاعر شعری خواند که در آن خواستار همبستگی و اتحاد عراق شد. در نتیجه توسط نیروهای انگلیسی دستگیر و به شهر بصره تبعید شد، مردم به خشم آمدند و صاحبان مغازه‌های خیابان الرشید در محکومیت تبعید وی مغازه‌های خود را بستند.[۱۴]
نگارخانه[ویرایش]
-
مسجد حیدرخانه در ۲۰۰۹ -
مسجد حیدرخانه در ۲۰۱۳ -
نمای گنبد مسجد از پشت بازار قبل از سال ۱۹۹۰ میلادی -
درب مسجد در سال ۱۹۱۸م -
تصویری از مسجد در سال ۲۰۱۴
منابع[ویرایش]
- ↑ "جامع الحیدرخانة من مساجد بغداد التاریخیة ویقع فی شارع الرشید، ولقد بناه حیدر باشا جلبی بن محمد جلبی الشاه بندر المنسوب إلیه والذی دفن فیه…| Baghdad, History, Iraq". Pinterest (به انگلیسی). Retrieved 2023-09-26.
- ↑ «الگاردينيا - مجلة ثقافية عامة - شاهد.. جامع الحيدرخانة بناه العباسيون ورممه العثمانيون». www.algardenia.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۱.
- ↑ Behnegarsoft.com (۲۰۱۱-۱۲-۲۹). «الحيدرخانه.. تاريخها وأصل تسميتها». وكالة أنباء التقريب (TNA) (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۶.
- ↑ «مسجد حیدرخانه کجاست - شهر بغداد، کشور عراق - توریستگاه». Touristgah. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
- ↑ «مسجد حیدرخانه کجاست - شهر بغداد، کشور عراق - توریستگاه». Touristgah. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۷.
- ↑ «جامع الحيدرخانة - بغداد: أوقات العمل، الأنشطة، وتعليقات الزوَّار، - Safarway 2023». Safarway - العالم بين يديك (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
- ↑ «الحيدر خانة.. ذاكرة دينية ورمزية سياسية بالعراق». www.aljazeera.net (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۹.
- ↑ «جامع الحيدر خانة في بغداد - موقع قسم الشؤون الدينية - العتبة العلوية المقدسة». tableegh.imamali.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۹.
- ↑ عارف, فريق موسوعة; Khamis, Mohamed (2021-05-18). "جامع الحيدرخانة" (به عربی).
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ اللامي, علاء (2020). "الزخارف الهندسية لجامع الحيدر خانه في مدينة بغداد". Journal of Kufa Studies Center (به عربی). 1 (59): 509–540. doi:10.36322/jksc.v1i59.147. ISSN 2708-728X.
- ↑ «حدث في مثل هذا اليوم.. معركة جامع الحيدرخانة». almadapaper.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۱.
- ↑ «جامع الحيدرخانة». المعرفة (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۹.
- ↑ «محلة وجامع الحيدرخانة مهد انتفاضات ورموز شامخة يعود تاريخهما للعصر العباسي-الأخبار - رابطة المرأة العراقية». iraqiwomensleague.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۱.
- ↑ «الشاعر الذي ألهب الشعب في جامع الحيدرخانة..صورة ناصعة من الوحدة الوطنية في ثورة العشرين». www.almadasupplements.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
