زندان قزل‌حصار

ورودی زندان قزلحصار

زندان قزل‌حصار بزرگترین زندان ایران و از بزرگ‌ترین زندان‌های خاورمیانه است که در سال [[۱۳۴۳ (خورشیدی)|۱۳۴۳ خورشیدی]] در زمان حکومت پهلوی در محله کیان‌مهرواقع در مهرشهر کرج احداث گردید. این ندامتگاه دارای ۹ واحد، ۱۴ واحد ستادی، شورای حل اختلاف، واحد طرح تکریم و حقوق شهروندی است. قزل‌حصار در واقع متشکل از دو ندامتگاه است که بخش جنوبی آن ندامتگاه قزل‌حصار و بخش شمالی آن ندامتگاه مرکزی کرج از ندامتگاه‌های استان البرز است.

این زندان در ابتدا برای نگهداری از ۵۰۰۰ زندانی برنامه‌ریزی شده‌است اما تا سال ۱۳۹۰ بیش از ۲۵۰۰۰ نفر در این زندان زندانی بودند و حدود ۱۳۰۰۰ نفر از آن‌ها، جرائمی مرتبط به مواد مخدر داشته‌اند.

قزل‌حصار از نظر جغرافیایی در استان البرز و با توجه به سیاست‌های سازمان زندان‌ها از زندان‌های استان تهران است و در این مرکز متهمان و محکومان مراجع قضایی شهرستان‌ها و استان تهران نگه‌داری می‌گردند.

اتباع کشور افغانستان بدون توجه به جرم ارتکابی همه در این زندان ، ارجاع داده میشوند.

هر ساله در قزل‌حصار به تعدادی از زندانیان مرخصی داده می‌شود و ضمناً تعداد زیادی نیز اعدام می‌شوند. حسین پنجک (سلطان کوکائین ایران یا پابلو اسکوبار ایران) از اعدامی های معروف سال ۱۴۰۲ است.

در ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ بخشی از سامانه‌های زندان قزل‌حصار کرج توسط گروه عدالت علی هک شد و اتهامات ۱۸۴۶ زندانی فاش شد.

زندانیان سیاسی

تعدادی از زندانیان سیاسی در این زندان نگه داشته می‌شوند.

واحدها

• قرنطینه ویژه: تحت نظر حفاظت اطلاعات زندان قزلحصار (معروف به قرنطینه شیرازی به دلیل رییس بیرحم و مخوف سالها قبل که خودش بازنشسته شده اما اقوام دیگرش در جایجای مختلف زندان مشغول بکارند)
• واحد ۱: متهمین و محکومان حبس قطعی جرم سبک و سنگین دارای ۱۲ اندرزگاه (سالن) مختلف (بر اساس میزان حبس)
• واحد ۲: متهمین با قرار بالای پانصد میلیون تومان که حکم قطعی نگرفته‌اند، قرار بازداشتی‌ها و محکومان به اعدام، زندانیان قرار سنگین موادمخدر
• واحد ۳ :جایگزین زندان رجایی شهر، جرایم غیر مواد مخدر، کرج و حومه و شهریار، محکومان شرایط خاص (مانند شرارت)
• واحد ۴:و رای کاری (زندانیان مشغول به کار در کارخانه‌های منطقه قزلحصار) که اندک حقوقی دریافت می‌کنند.
• واحد ۵: محکومان رای باز، رای نیمه بازی که منزلشان در همان حوالی بوده و روی زمین‌های کشاورزی کار می‌کنند.
• واحد ۶: محکومین با حبسهای زیر ۱۰ سال که بدون رای کار به صورت تحت نظری در محوطه کارهای خدماتی انجام می‌دهند از رانندگی مینی بوس داخل زندان تا باربری و تخلیه کامیون و نظافت و جابجایی وسایل سنگین
• واحد ۷:محکومین با حبس های سبک و متوسط در سوله‌ها زندگی می‌کنند که به سبک زندان فشافویه با آرایش تخت‌ها اتاق درسته کرده‌اند و افراد را تفکیک کرده‌اند و همینطور این محکومین به صورت تحت نظری مشغول کارهای مونتاژ، مثل ساخت دوچرخه می‌شوند.

نحوهٔ اداره

این زندان یک رئیس اصلی دارد، یک قسمت حفاظت و یک قسمت کلی بازرسی هم وجود دارد
اما هر واحد رئیس جداگانه داشته و حفاظت و بازرسی جداگانه نیز دارند
لازم است ذکر شود که خود قسمت‌های حفاظت و بازرسی خود رؤسای جداگانه ای دارند
در هر واحد چندین سالن وجود دارد، (برای مثال واحد یک، دوازده سالن مجزا دارد) زندانی‌های این یک سالن به هیچ وجه با زندانی سالن‌های دیگر در ارتباط نیستند.
جالب اینجاست بدانید که هر سالن به جز افسرنگهبان‌هایی که به صورت ۲۴–۴۸ساعته سرکار می‌آیند، جداگانه یک رئیس هم دارند!
این رئیس‌ها سالن را به یک زندانی که وضع مالی و روابط خوب دارد اجاره داده و به او که وکیل بند سالن می‌شود اجازه فروش مواد مخدر در زندان را می‌دهد!
رؤسا بنا به قرارداد نانوشتهٔ خود در ابتدا حدود ۱ میلیارد تومن پول پیش، و ماهانه بین ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون پول می‌گیرند.
همچنین افسرنگهبان‌ها هم هر شیفتی که سرکار می‌آیند بستگی به رونق سالن بین پانصدهزار تومن تا دو میلیون تومان پول دریافت می‌کنند، غیر ازینها وکیل بند تمام حوائج آنها را تأمین می‌کند و از نظر خورد و خوراک حسابی آنها را تأمین می‌کند
حفاظت و بازرسی هم حق الزحمةی جداگانهٔ خود را دریافت می‌کنند، تمام اینها می‌گویند تو کارت رو بکن اما جوری که مثلاً ما نمی‌دانیم، اگر زمانی به هردلیلی ما مجبور به سرزده آمدن و گشتن زندانی‌های شما (تیم وکیل بند مثل کاسب و انباردارها) شدیم مشکل پای شماست، ما وقتی بیاییم اینجا انگار چیزی بین ما نبوده و اگر موردی یافت کنیم ثبت می‌کنیم
همین‌طور هم هست، بعنوان مثال هرگاه بچه‌های حفاظت واحد یک پول لازم داشتند به سالن‌ها پاتک می‌زدند و اگر چیزی پیدا می‌کردند آنها را در ازای گرفتن باج گزارش نمی‌کردند اما می‌گفتند بلاصاحب گزارش می‌کنم برای این که بعداً موارد پیدا شده مثل مواد و گوشی را دوباره به سالن دیگری از طریق روابط خود بفروش برسانند اینگونه دروغ می‌گویند!
وظیفهٔ دیگر وکیل بند تأمین هزینه‌های سالن مثل هزینه‌های تعمیرات، نقاشی، مواد مصرفی(مایع دستشویی ، چای و ...) و … است.
تمام این‌ها فشارش به زندانی‌ها و خانواده‌های آنها می‌آید، آنها مواد مصرفی را با بهایی معادل ۱۵ الی ۲۰ برابر بیرون زندان خریداری کرده و با این حال کاسبی در زندان به شدت پررونق است!
بیشترین موادمخدر مصرفی در زندان به ترتیب موارد زیر است :

1. شیشه
   
2. هروئین
3. حشیش
   
4. تریاک و شیره
   
5. کمیکال(بونزای یا A.M2201)

وضعیت بهداشتی

زندانیان سابق این زندان می‌گویند. عدم رسیدگی‌های پزشکی و رعایت مسائل بهداشتی، در این زندان، رایج است.

[[سید حسن قاضی‌زاده هاشمی]] (وزیر سابق بهداشت) در حاشیه بازدید از ندامتگاه قزل حصار در جمع خبرنگاران افزود: در مورد طرح تحول نظام سلامت برای همه افراد جامعه فکر شده، اما بسته ویژه‌ای برای زندانیان نداریم تا بخواهیم خدمات جداگانه‌ای به آن‌ها ارائه دهیم. پزشکان در اینجا با وجود سختی کار با میزان دریافتی پایین حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان کار می‌کنند ( میکردند آنهم در صورت صحت ادعای دروغین) و متأسفانه اینجا تحت پوشش بیمه قرار ندارد.(نداشت)

سازمان زندان‌ها از نظر رسیدگی، نهایت تلاش خود را انجام می‌دهد اما امکانات بسیار کم است و این زندان گنجایش این همه زندانی را ندارد. برای نیازهای بهداشتی، استراحت و حتی استحمام مددجویان و افرادی که در اینجا هستند باید فکری شود. (چه کسی باید فکری کند ؟ خدا میداند)

به گفتهٔ چند زندانی: همه جا پر از ساس و شپش است طوری که برای ما عادی شده، هر روزخیلی عادی به هواخوری رفته و آنها و تخم هایشان را دانه دانه میترکانیم این قضیه در حدی است که ما به شوخی به هم میگوییم اینجا زیستگاه آنان است ما موجودات مهاجمی هستیم که به زیستگاه آنان حجوم آوردیم البته در اینجا کسی شپش را با نام شپش نمیشناسد و همه آنرا «گِبِل» مینامند (این مسئله تا حدی رایح است که خیلی ها فکر میکنند این ۲ باهم فرق دارند اما اینگونه نیست.)

هک

در ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ گروه عدالت علی، بخشی از سامانه‌های زندان قزل‌حصار را هک و اتهامات آشنای ۱۸۴۶ زندانی مانند «اخلال در نظم»، «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، «توهین» به دو رهبر جمهوری اسلامی در فضای مجازی و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» را افشا کرد.

شورش

شامگاه سه‌شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۸۹ مأموران زندان متوجه اغتشاش قاچاقچیان محکوم به حبس ابد و افراد اعدامی به سرکردگی فرزادشاهی (قاتل مشهور هرسین) در یکی از بندهای قزل‌حصار شدند. نگهبان‌ها با حضور در این بند زندان مشاهده کردند زندانیان از سلول خود بیرون آمده‌اند و شیشه و دیوارها را تخریب‌ می‌کنند.

وقتی یکی از نگهبانان زنگ خطر را به صدا درآورد، آشوبگران به سوی او و همکارش حمله کردند و آن دو را به گروگان گرفتند. در همین موقع مأموران متوجه شدند تعدادی از افراد زندانی با نزدیک شدن به دیواری که منتهی به محوطه بیرونی زندان است، قصد فرار دارند و تعدادی نیز در حال تخریب شیشه سالن‌ها و آتش زدن محل هستند. مأموران برای جلوگیری از فرار زندانیان با آن‌ها درگیر شدند. به گفتهٔ منابع نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی در جریان این درگیری ۱۰۱ نفر در اثر جراحت و صدمات ناشی از آتش و دود کشته و ۵۱۵ نفر دیگر زخمی شدند. گفته می‌شود که این اعتراضات در مخالفت با اعدام چندین نفر از زندانیان دیگر آغاز شد و به گفتهٔ منابع مستقل، در این درگیری، ۱۵۰ زندانی به‌شدت زخمی و ده‌ها نفر از زندانیان کشته شدند. برخی خبرگزاری‌های داخل ایران، مجموع آسیب دیدگان و کشته شدگان را ۴۷ نفر عنوان کرده‌اند که با آمار منابع مستقل، تفاوت بسیار زیادی دارد.

اعدام‌های دسته‌جمعی

در سال ۱۳۹۴ اعدام‌های دسته‌جمعی گسترده‌ای در این زندان اجرا شد. در فاصلهٔ ۶ اردیبهشت تا ۱۰ خرداد ۱۳۹۴ دست‌کم ۷۷ زندانی مرتبط با مواد مخدر به‌صورت گروهی در این زندان اعدام شدند.

جستارهای وابسته

• زندان زنان قرچک
• زندان قصر
• زندان رجایی‌شهر
• بازداشتگاه ۲۰۹
• بازداشتگاه توحید
• زندان زابل

منابع

• کتابچه مستند لانه فساد - مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران دربارهٔ وضعیت داخلی و باندهای مافیایی در زندان اوین و زندان قزلحصار (استفاده با ذکر منبع بلامانع است)