ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری در قفقاز جنوبی به پایتختی ایروان است.
ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک کشور محاط در خشکی است. بزرگترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتاً بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. پهناوری ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومتر مربع است و حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارد. مردم ارمنی پیرو آیین مسیحیت هستند.
جماعت ارمنیان پراکنده یا دیاسپورایارمنی یا به (ارمنی սփիւրքահայություն وبه انگلیسی Spiurkahayutiun) جوامع ارمنی ساکن در خارج از ارمنستان و قره باغ (آرتساخ) را بوجود آورده است.
جمعیت ارمنی ساکن در سراسر جهان حدود یازده میلیون نفر تخمین زده میشود اما تنها حدود ۳۳۰۰۰۰۰ نفر آنها در ارمنستان و حدود ۱۴۰۰۰۰ نفرشان نیز در قره باغ و حدود ۱۲۰۰۰۰ نفرشان هم در جاواختی ساکنند.
هوهانس تادئوسی تومانیان (به ارمنی: Հովհաննես Թադևոսի Թումանյան)، (زاده ۱۹ فوریه ۱۸۶۹ - درگذشته ۲۳ فوریه ۱۹۲۳) شاعر، داستاننویس فعال ادبی و اجتماعی برجستهٔ ارمنی است. وی بعداً لقب «شاعر تمام ارامنه» را دریافت کرد. وی یکی از چهرههای برجسته ادبیات ارمنی در قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی بودهاست.
در سال ۱۹۲۰م از انقلاب ارمنستان و ایجاد اولین جمهوری ارمنستان به گرمی استقبال کرد و در سال ۱۹۲۱م به سمت دبیر اول (کمیته امداد ارمنستان) انتخاب گردید. در همین سال تومانیان (خانه هنر ارمنی) را پایهگذاری و رهبری کرد که نقش بزرگی در متحد کردن نویسندگان و هنرمندان ارمنی قفقاز ایفاء نمود.
تومانیان، شاعر انساندوست برجسته، در اعتلای ادبیات نوین ارمنی سهم عظیمی دارد. او از پایه گذاران شعر واقعگرایانه در ادبیات ارمنی است. شعرهایش از زندگی مردم مایه گرفته است و او را به مثابه ستایشگر و آفرینشگر بزرگ هنر راستین مردمی، در قلب خوانندگان آثارش جای داده است. دولتهای ارمنستان و گرجستان به خاطر فعالیتهای پیگیر و خستگی ناپذیر تومانیان، لقب (شاعر مردمی) را به او اعطاء کردهاند.
تیگران دوم (به ارمنی: Տիգրան Բ) یا تیگران بزرگ پادشاه ارمنستان و داماد مهرداد ششم بود. وی پادشاه پنتوس (Πόντος) را بر ضد رومیان یاری کرد.
در زمان فرمانروایی تیگران دوم، قلمرو ارمنستان سه برابر گشت و ارمنستان به یکی از نیرومندترین حکومتهای آن روز تبدیل شد. به همین علت تیگران دوم را در تاریخ تیگران بزرگ مینامند.
در سال ۸۸ پیش از میلاد، با مرگ مهرداد دوم شاه پارت که داماد و هم پیمان تیگران بزرگ بود، لشکریان ارمنی وارد هفتاد جلگه شدند و به مرزهای آتورپاتکان و ماد حمله کردند و تا همدان، پایتخت پارت، پیش رفتند و پس از تصرف این شهر کاخ شاه را به آتش کشیدند. پس پیمان آشتیای بسته شد که طی آن هفتاد جلگه، آتورپاتکان، ماد و سرزمینهای شمالی میانرودان به تیگران دوم سپرده شد.
دریاچهٔ سِوان (به ارمنی: Սևանա լիճ-سِوانالیچ)، دریاچه ای در ارمنستان است. این دریاچه و کرانههای آن از جاذبههای گردشگری ارمنستان به شمار میآید. دریاچه سوان در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی ایروان و در استان گغارکونیک قرار دارد.
این دریاچه که بزرگترین دریاچهٔ قفقاز و از بزرگترین دریاچههای کوهستانی آب شیرین در جهان است در بلندای ۱۹۱۶ متری سطح دریا واقع شدهاست. در منابع فارسی نام این دریاچه به صورت گوگچه و گوگچه تنگیز آمده و نام منطقه "گوگچه ماحالی" است.
گیومری (ارمنی: Գյումրի, pronounced [ɡjumˈɾi]) دومین شهر پرجمعیت جمهوری ارمنستان پس از ایروان و مرکز استان شیراک در شمال غربی این کشور میباشد. این شهر در حدود ۱۲۶ کیلومتری شمال ایروان واقع شدهاست.
بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۲، شهر دارای ۱۴۵٬۹۲۹ تن جمعیت بود؛ و جمعیت آن از ۱۵۰٬۹۱۷ نفر در سرشماری ۲۰۰۱ کاهش داشتهاست. گیومری در بخشی مرکز فلات شیراک قرار گرفتهاست.
این منطقه حدود ۱۵۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. گیومری اقلیمی نیمهخشک و قارهای دارد که مشخصه آن داشتن زمستانهای سرد و برفی است که در آنها دمای کمینه میتواند تا منفی ۴۱ درجه سلسیوس پایین بیاید. از سوی دیگر، تابستان در گیومری نسبتاً گرم است و دمای هوا میتواند تا ۳۶ درجه سلسیوس نیز برسد. میانگین بارش سالیانه آن ۵۰۰ میلیلیتر است.
شهر گیومری در سال ۲۰۱۳ میلادی عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای مستقل همسود را جشن گرفت.
این شهر در سال ۴۰۱ (پیش از میلاد) با نام «کومایری» (Kumayri) بنا نهاده شد. بین سالهای ۱۸۳۷ تا ۱۹۲۴ این شهر، «آلکساندراپول» نامیده میشد و بین سالهای ۱۹۲۴ تا ۱۹۹۰ در دوران اتحاد شوروی «لنیناکان» نام داشت و سرانجام پس از استقلال ارمنستان در سال ۱۹۹۱ به «گیومری» تغییر نام داد.
نوراوانک (به ارمنی: Նորավանք) یک صومعه سدهٔ سیزدهمی در ارمنستان است. این صومعه در ۱۲۲ کیلومتری ایروان در درهٔ رودخانهٔ داریچای و در نزدیکی شهر یغگنادزور قرار گرفتهاست. نام نوراوانک در ارمنی به معنی «صومعهٔ نو» است.
نوزادانی که هنوز زبانی برای صحبت کردن به ایشان آموخته نشده، تنها نسل زمیناند، نسلِ انسان؛ همهٔ چیزهای دیگر تظاهر است، آنچه تمدن میخوانیم یا آنچه کینه، ترس و هوس قدرت میشماریماش.
صومعه ساناهین (به ارمنی: Սանահինի վանք)، صومعه ای استدر شمال استان لوری کشور ارمنستان که در سده ۱۰ میلادی بنیاد شده است.
نام ساناهین در ارمنی به معنای «کهنتر از آن یکی» است و فرض بر اینست که منظور قدیمیتر بودن صومعه ساناهین از صومعه هاغپات است.دو روستای ساناهین و هاغپات در دو سوی درهای ژرف و بر روی دو دشت قرار گرفتهاند و دید زیبایی به همدیگر دارند.این صومعهها متعلق به کلیسای حواری ارمنی هستند و در محدوده آنها چلیپاسنگها (خاچکارها)ی زیادی پراکندهاست.
آرام خاچاتوریان (به ارمنی: Արամ Խաչատրյան، به روسی: Арам Ильич Хачатурян، تلفظ روسی: آرام ایلیچ هاچاتوریان) (زادهٔ ۶ ژوئن ۱۹۰۳ در تفلیس، امپراتوری روسیه - درگذشتهٔ ۱ مه ۱۹۷۸ در مسکو) یک آهنگساز ارمنی اهل شوروی بود که آثارش بیشتر زیر تأثیر موسیقی سنتی ارمنی قرار داشتند.
وی مدتها مسئولیت اتحادیه آهنگسازان شوروی را به عهده داشت.
از ویژگیهای موسیقی خاچاتوریان سازبندی نغمهای و متنوع و ضرباهنگهای ویژهاست. برخی وی را سرزنش کردهاند که به عنوان «هنرمند دولتی» در سبک خود از ایدئولوژی شوروی و سبک واقعگرایی شوروی پیروی کردهاست.
ولی نیوشیدن کنسرتوهایویولن و ویلونسل خاچاتوریان نشان میدهد که سبک او در نقطهٔ مقابل واقعپردازی شوروی قرار دارد.