پرش به محتوا

درگاه:اخترشناسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   درگاه‌ها و پروژه‌ها

درگاه اخترشناسی


ستاره‌شناسی یا اخترشناسی علم بررسی موقعیت، تغییرات، حرکت و ویژگی‌های فیزیکی شیمیایی پدیده‌های آسمانی از جمله ستارگان، سیارات، دنباله‌دار‎، کهکشان‌ها و پدیده‌هایی مانند شفق قطبی و تشعشعات پس‌زمینه‌ای فضا می‌باشد که منشاء آنها در خارج از جو زمین قرار دارد. این رشته با رشته‌هایی مانند فیزیک، شیمی و ریاضیات ارتباط تنگاتنگ دارد و همچنین با رشتهٔ کیهان‌شناسی (پیدایش و تکامل جهان) ارتباط نزدیکی دارد. اگر تنها ستارگان مورد مطالعه قرار بگیرند به آن ستاره‌شناسی گفته می‌شود.

اخترشناسی یکی از قدیمی‌ترین علوم است. اخترشناسان در تمدن‌های اولیه بشری به دقت آسمان شب را بررسی می‌کردند و ابزارهای ساده اخترشناسی از همان ابتدا شناخته شده بودند. با اختراع تلسکوپ، تحولی عظیم در این رشته ایجاد شد و دوران اخترشناسی جدید آغاز گردید.

نوشتار برگزیده

ماکیان ایکس یک یا دجاجه ایکس یک یک منبع مشهور پرتو ایکس در آسمان است که در صورت فلکی ماکیان قرار دارد. در سال ۱۹۶۴ و در خلال پرواز یک تلسکوپ فضایی مدار پایین کشف شد و یکی از بزرگترین منابع پرتو ایکس در آسمان است که پرتوی ایکسی با شارش ۲٫۳ تولید می‌کند. ماکیان ایکس یکی از بزرگترین احتمالات برای سیاه‌چاله است. این جسم حدود ۸٫۷ برابر جرم خورشید، جرم دارد از آنجایی که هرچه در اطرافش باشد به مشابه این رفتار می‌کند که در کنار یک سیاه‌چاله‌است. شعاع افق رویداد آن ۲۶ کیلومتر محاسبه می‌شود.

این سامانه عضو یک مجموعه ستاره به نام ماکیان OB۳ است، به معنی این‌که ماکیان ایکس یک حدود پنج میلیون سال قدمت دارد و تشکیل یافته از ستاره‌ای با جرم بیشتر از ۴۰ برابر جرم خورشید است. اکثر جرم ستارهٔ قدیمی به خاطر از دست دادن پوسته از بین رفته‌است. مرگ این ستاره همراه با یک ابرنواختر همراه بوده‌است، نتیجه انفجار این بوده‌است که مرکز ستاره به سیاه‌چاله تبدیل شده‌است. ماکیان ایکس یک موضوع شرط‌بندی علمی بین استیون هاوکینگ و کیپ ثورن در سال ۱۹۷۴ بوده‌است، در مورد اینکه این جرم یک سیاه‌چاله نیست. او سیاه‌چاله بودن ماکیان ایکس یک را در سال ۱۹۹۰ بعد از کشف اطلاعات مربوط به امواج گرانشی تایید کرد.
بیشتر...

زندگی‌نامهٔ برگزیده

یوری گاگارین کیهان‌نورد روسی نخستین فضانورد جهان است. یوری گاگارین در روز ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ میلادی (۲۳ فروردین ۱۳۴۰) توسط فضاپیمای وُستوک-۱ به فضا رفت و به مدت ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را یک دور بطور کامل پیمود. عصر سفرهای فضایی انسان با این پرواز آغاز گشت.

یوری گاگارین پس از پرواز تاریخی خود به سمت ریاست مرکز آموزش فضانوردان در شهرک ستاره‌ها انتخاب شد. در همین حال و در کنار شغل حرفه‌ای خود، با بازدید و سخنرانی در شهرها و کشورهای گوناگون، نقش عمده‌ای در افزایش آگاهی عمومی در زمینه سفرهای فضایی ایفا نمود. هشت سال پس از سفر فضایی‌اش، یوری گاگارین در یک سانحه هوایی کشته شد.

گاگارین به خاطر سفر فضایی تاریخی خود تبدیل به ستاره‌ای جهانی شد و نشان‌ها و عنوان‌های افتخار بی‌شماری از سراسر جهان دریافت کرد. شب ۱۲ آوریل هر سال به عنوان «شب یوری» گرامی داشته می‌شود و جشن‌ها و گردهمایی‌هایی در سراسر جهان به یاد نخستین فضانورد جهان برپا می‌گردد.

نوشتارهای برگزیده

نگارهٔ برگزیده

این نگاره را امبسدور یوری بلتسکی در اواسط اوت ۲۰۱۰ گرفته‌است. گروهی از ستاره‌شناسان، مرکز کهکشان راه شیری را توسط ستاره هدایت لیزری در یپون (یکی از چهار عدد از بزرگترین تلسکوپ‌های دنیا) رصد می‌کردند. پرتوی لیزری «یپون» از قسمت جنوبی آسمان عبور می‌کند و ستاره‌ای ساختگی در ۹۰ کیلومتری لایه مزوسفر زمین به وجود می‌آورد. رنگ لیزر برای انرژی دادن به اتم‌های سدیم لایه بالایی اتمسفر تنظیم شده که همان رنگ آشنای لامپ‌های سدیم در خیابان‌ها است.

گفتاورد

این چرخ و فلک که ما در او حیرانیمفانوس خیال از او مثالی دانیم
خورشید، چراغ‌دان و عالم، فانوسما چون صوریم کاندر او حیرانیم

خیام

رباعیات خیام

برج فلکی کنونی

برج جوزا سومین برج یا خانه خورشید است. این برج خط سیر خورشید در برج خرداد به مدت ۳۱روز و ۹ساعت است.از این رو برج جوزا در گاه‌شماری خورشیدی نام دیگر برج خرداد نیز می‌باشد.

آیا می‌دانید

'آیا می‌دانید...

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا