موزه سنجش

موزهٔ سنجش
خانهٔ سلماسی
موزهٔ سنجش; خانهٔ سلماسی
نام	موزهٔ سنجش; خانهٔ سلماسی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	خانه
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۶۲
تاریخ ثبت ملی	۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶

موزهٔ سنجش در شهر تبریز در فضای خانهٔ سلماسی تأسیس شده‌است. این اثر به شماره ۱۸۶۲ در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.^[۱]

در این موزه انواع ابزار توزین مانند ترازوهای زرگری، قپان‌های بزرگ میادین بار، سنگ‌وزنه‌ها، پیمانه‌های نفتی، وسایل مربوط به علم نجوم مانند اسطرلاب، ابزارهای سنجش مربوط به علم هواشناسی، قطب‌نماها و ساعت‌های مربوط به سده‌های گذشته به نمایش گذاشته شده‌اند.^[۲] همچنین یک تنهٔ درخت ۵ میلیون ساله متعلق به دوره پلیوسن از دوران زمین‌شناسی نوزیستی نیز در این موزه نگهداری می‌شود.^[۳]

طبقات[ویرایش]

خانه سلماسی در محلهٔ مقصودیه شهر تبریز محل تأسیس موزهٔ سنجش است. این خانهٔ قدیمی در دورهٔ حکومت قاجاریان در سه ضلع حیاط (عرصه ۶۵۰ مترمربع) و در دو طبقه با زیربنای ۸۷۵ مترمربع بنا شده‌است:

طبقهٔ زیرزمین ضلع شمالی که توسط پله‌ای به هشتی ورودی نیز متصل است، حوض‌خانه نامیده می‌شود. دیگر قسمت‌های زیرزمین شامل مطبخ انبار ارزاق و آب‌انبار است.
طبقهٔ همکف دارای طنبی‌های اصلی و جانبی در اضلاع شمالی، شرقی و غربی با پنجره‌های اروسی است.

معماری[ویرایش]

بنا دارای تذهیب در کمد اتاق‌ها و شومینه‌ها و گچبری در سقف طنبی‌های شمالی و شرقی است. مصالح به‌کار رفته در بنا شامل سنگ و ساروج در پی‌ها است و دیواره‌های زیرزمین ترکیبی از سنگ و آجر (تفلیسی) و دیواره‌های همکف خشتی با روکش آجری است.

نگارخانه[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
↑ «نخستین نسل میزان‌ها در موزه سنجش تبریز». روزنامه ابرار. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.
↑ «تنه درخت پنج میلیون ساله در موزه سنجش تبریز نگهداری می‌شود». خبرگزاری جمهوری اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.

منابع[ویرایش]

«خانهٔ سلماسی». سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی. دریافت‌شده در ۱۲ می ۲۰۰۸.^{^{[پیوند مرده]}}

[1] «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.

[2] «نخستین نسل میزان‌ها در موزه سنجش تبریز». روزنامه ابرار. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.

[3] «تنه درخت پنج میلیون ساله در موزه سنجش تبریز نگهداری می‌شود». خبرگزاری جمهوری اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.

[۱]

[۲]

[۳]

ن ب و بناهای تاریخی تبریز
آرامگاه‌ها	آرامگاه امیران چوپانی و سلاطین جلایری (دمشقیه) • آرامگاه امیران روادی، سلاطین سلجوقی و آق‌قویونلو (چهارمنار) • آرامگاه امیران قره‌قویونلو (پارک قله) • آرامگاه پیرحسن (اصلی و کرم) • آرامگاه پیر خاموش • آرامگاه علیشاه جیلانی (ارگ علیشاه) • آرامگاه جهانشاه قره‌قویونلو (مسجد کبود) • آرامگاه حمال • آرامگاه خواجه علی سیاهپوش • آرامگاه دو کمال (باغ کمال) • آرامگاه سلاطین ایلخانی (گنبد غازانیه) • آرامگاه شاه حسین ولی • آرامگاه غیاث‌الدین محمد (غیاث) • آرامگاه هفت‌تنان (مسجد حاج غفار) • گورستان چرنداب (مقبرةالوزرا) • گورستان سرخاب (مقبرةالشعرا) • گورستان گجیل (مقبرةالعرفا و آرامگاه انگجی) • گورستان مسجد کبود (موزه عصر آهن)
آموزشگاه‌ها	دارالفنون تبریز • دانشسرای تبریز (دانشگاه آذربایجان) • دبیرستان پروین (مدرسه مموریال) • دبیرستان فردوسی • ربع رشیدی • مدرسه انوشیروان • مدرسه اکبریه • مدرسه تومانیان • مدرسه حاج صفرعلی • مدرسه رشدیه • مدرسه سمیه (کنسولگری سابق آلمان در تبریز) • هنرستان وحدت
اداره‌ها	ایستگاه راه‌آهن تبریز • بنیاد فرهنگ، هنر و ادب آذربایجان (خانه پروین اعتصامی) • ساختمان اداره گمرک تبریز • ساختمان بانک ملی • ساختمان خلیفه‌گری (خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان) • ساختمان دفتر ثبت اسناد • کاخ استانداری آذربایجان شرقی (عالی‌قاپو) • کاخ شهرداری تبریز • کنسولگری سابق آلمان در تبریز
اقامتگاه‌ها	گراندهتل تبریز • مسافرخانه خورشید • مسافرخانه گیلان نو • مسافرخانه مشهد • مهمانپذیر دلگشای سلماس • مهمانپذیر رامسر • مهمانپذیر ژاله • هتل برق • هتل پارس • هتل پارس نو • هتل جهان‌نما • هتل کوثر • هتل هما
امامزاده‌ها	امامزاده حلیمه خاتون (مسجد خانم امامزاده چرنداب) • امامزاده دال ذال (ابراهیم و حذیفه) • امامزاده سید ابراهیم • امامزاده سید جمال (مسجد امامزاده راسته‌کوچه) • امامزاده سید حمزه (سرخاب) • امامزاده سید عبدالله (مسجد امام زین‌العابدین سیلاب) • امامزاده علی بن مجاهد (چهارمنار) • امامزاده عون بن علی (و زید بن علی)
بازارها	بازار تبریز (و تیمچه امیر، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه حاج محمدقلی، تیمچه مظفریه) • بازارچه سرخاب • بازارچه کره‌نی‌خانه • پاساژ جنب درب باغمیشه (کوچه حرمخانه)
باغ‌ها	ائل‌گلی • باغ فتح‌آباد • باغ کمال • باغ گلستان • باغ گنبدی • باغ و عمارت امیر (امیرکبیر) • باغ‌شمال (و کاخ هشت‌بهشت) • بوستان خاقانی (محوطه جوار مسجد کبود) • بوستان مفاخر تبریز (و آرامگاه باقرخان) • کوشک قائم‌مقام
برج‌ها	برج آتش‌نشان • برج خلعت‌پوشان
پل‌ها	پل آجی‌چای • پل بیلانکوه • پل حاجی عظیم • پل سنگی • پل عابر پیاده قاری • پل قاری • پل منجم‌باشی • پل منصور
جداره‌ها	جداره ارجمندی • جداره اهرابی • جداره پزشکیان • جداره ساختمان پیررضایی • جداره ساختمان جمشیدی • جداره ساختمان حمید اردبیلی • جداره ساختمان دکتر هوشیار • جداره ساختمان رمضانی • جداره ساختمان زفیری • جداره ساختمان علیوند و بلوریان • جداره ساختمان عهدنو • جداره ساختمان فهیمی • جداره ساختمان کرباسچی • جداره ساختمان نصیرزاده و امیرفاطمی • جداره علمداری • جداره فرشی علیپور • جداره کریمی • جداره کلافی • جداره مسافرخانه ایران • جداره مسافرخانه خیام • جداره مغازه‌های سنگی • جداره نوروزی • سردر باباخان • سردر و جداره ساختمان اکرامی • نمای خیابان امام (شماره‌های ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۸، ۹) • نمای دفترخانه شماره ۳۹
حمام‌ها	حمام بهار • حمام چرنداب • حمام حاج علی بابا • حمام سرهنگ • حمام سید گلابی • حمام شالچیلر • حمام شاهزاده • حمام شنب غازان • حمام شهریار • حمام مهدی‌خانی • حمام میرزا مهدی • حمام نخست • حمام نظافت • حمام نوبر
خانه‌ها	خانه اردوبادی • خانه ارفع‌الملک (و سردر و بدنه ضلع غربی خانه ارفع) • خانه استاد شهریار • خانه امیر • خانه امیرپرویز • خانه امیرفاطمی • خانه امیرنظام • خانه انصارین • خانه بلورچیان • خانه بنکداریان • خانه بهنام • خانه پاشایی • خانه پروین اعتصامی • خانه ثقةالاسلام • خانه حاج شیخ • خانه حداد • خانه حریری • خانه حسین‌زاده • خانه حمیدزاده رضوی • خانه حیدرزاده • خانه دکتر صحتی • خانه رحیمی • خانه رستگار • خانه رنگرز • خانه زمانی • خانه ساعتی • خانه ساوجبلاغی • خانه ستارخان • خانه سرخه‌ای • خانه سرکاراتی • خانه سلطان‌القرایی • خانه سلماسی • خانه سیلابی • خانه شربت‌اوغلی • خانه شربت‌زاده • خانه شهید فاخر • خانه شهیدنژادی • خانه شیخ محمد خیابانی • خانه صدقیانی • خانه صلح‌جو • خانه علوی • خانه علی مسیو • خانه عهدی • خانه فتحی • خانه فتح‌اله‌اف • خانه قالیچی • خانه قدکی • خانه کاوه • خانه کلکته‌چی • خانه کمپانی • خانه کوچه‌مشکیان • خانه گاسپاریان • خانه گنجعلی‌زاده • خانه گنجه‌ای‌زاده • خانه لاله‌ای • خانه مجتهدی • خانه مشروطه • خانه معبودی • خانه میرزا محمد ثقةالاسلام • خانه نعمت‌زاده • خانه میرزایی • خانه ناصح‌زاده • خانه نفیسی • خانه نقشینه • خانه نیشابوری • خانه نیکدل • خانه و باغ کلانتری • خانه واعظ • خانه هنر تبریز (ساختمان سابق کتابخانه مرکزی تبریز) • خانه هنرمندان تبریز (ختایی) • خانه هنگامی
دروازه‌ها	درب استانبول • درب باغمیشه • درب خیابان • درب سرخاب • درب شتربان • درب گجیل • درب میارمیار • درب نوبر
ساختمان‌ها	ساختمان اتحاد • ساختمان اعدادی • ساختمان انجمن خیریه ارامنه • ساختمان تاجر اردبیلی • ساختمان تامارا • ساختمان تجارتخانه نصیرزاده • ساختمان حیدرزاده • ساختمان دکتر شعاران • ساختمان سعادت • ساختمان علیوندی • ساختمان کتانچی • ساختمان کرباسی و صفرزاده • ساختمان لطفی • ساختمان مصباح و اخوان • ساختمان ناظم ذاکری • ساختمان نژادپرتوی
سینماها	سینما انقلاب (هتل کوثر) • سینما سعدی (۲۲ بهمن)
کارخانه‌ها	کارخانه آردسازی آراکلیان • کارخانه چرم‌سازی خسروی • کارخانه حوله برق لامع • کارخانه سالامبورسازی تبریز • کارخانه کبریت‌سازی توکلی • کارگاه سفال قابچی
کتابخانه‌ها	کتابخانه تربیت • کتابخانه کلکته‌چی • ساختمان سابق کتابخانه مرکزی تبریز
کلیساها	کلیسای انجیلی (پروتستان‌ها) • کلیسای سرکیس مقدس • کلیسای شوغاگات مقدس • کلیسای کاتولیک‌ها (عذرای توانا) • کلیسای مریم مقدس • کلیسای مریم ننه • کلیسای مسیحی آدونتیست
مسجدها	ارگ علیشاه (مسجد علیشاه) • مسجد آیت‌الله خسروشاهی • مسجد استاد و شاگرد (سلیمانیه) • مسجد اصفهانیان • مسجد الله‌وردی‌خان • مسجد امامزاده • مسجد امام جمعه • مسجد اندبیلی‌ها • مسجد ایپکچیلر (آیت‌الله اهری) • مسجد بنی‌هاشم • مسجد بهار (میل‌لی) • مسجد پل سنگی • مسجد ثقةالاسلام • مسجد جامع تبریز • مسجد چوپور عابدین • مسجد حاج آقابابا • مسجد حاج جعفردایی • مسجد حاج خلیل • مسجد حاج سید محمد مولانا • مسجد حاج صفرعلی • مسجد حاج علی‌النقی • مسجد حاج غفار • مسجد حاج غنی • مسجد حجت‌الاسلام • مسجد حسن پادشاه (اوزون حسن) • مسجد حضرت فاطمه • مسجد خلخالی • مسجد خونی • مسجد دال ذال • مسجد زاویه • مسجد زنجیرلی • مسجد سفید • مسجد سیدالمحققین • مسجد سید علی‌آقا • مسجد شهدا • مسجد شهید صدوقی (قله) • مسجد شهیدی • مسجد صاحب‌الامر (شاه تهماسب) • مسجد قراملک • مسجد قره‌باغی • مسجد قزلی (خزینه) • مسجد قزوینی‌ها • مسجد کبود (جهانشاه) • مسجد کریم خان • مسجد کلکته‌چی • مسجد کوچک • مسجد مجتهد (۶۳ ستون) • مسجد مصطفوی • مسجد مفیدآقا • مسجد مقبره • مسجد ملاکربلاییعلی • مسجد میدان مقصودیه • مسجد میرزا تقی • مسجد میرزا رستم • مسجد میرزا صادق (دینوری) • مسجد میرمحمدآقا
موزه‌ها	خانه موزه تمبر ایران (خانه مجتهدی) • موزه آذربایجان • موزه ادبی استاد شهریار (خانه استاد شهریار) • موزه ارامنه تبریز (کلیسای مریم مقدس) • موزه استاد بهتونی (مقبرةالشعرا) • موزه سفال (خانه علوی) • موزه سنجش (خانه سلماسی) • موزه شهرداری تبریز (کاخ شهرداری تبریز) • موزه صدا (خانه امیرپرویز) • موزه عصر آهن (گورستان مسجد کبود) • موزه قاجار (خانه امیرنظام) • موزه قرآن و کتابت (مسجد صاحب‌الامر) • موزه کارتون تبریز (مقبرةالشعرا) • موزه محرم (خانه دکتر صحتی) • موزه مطبوعات آذربایجان (خانه صلح‌جو) • نگارخانه حیدربابا (مقبرةالشعرا)
میدان‌ها	میدان ساعت • میدان صاحب‌آباد
یخچال‌ها	یخچال بیلانکوه • یخچال صادقیه • یخچال قائم‌مقام • یخچال لله‌بیگ
دیگر بناها	غسالخانه عموزین‌الدین • سقاخانه اهراب • کاروانسرای داش‌آتان • محوطه جلوی مسجد قزلی (خیابان تربیت)
رده

ن ب و استان آذربایجان شرقی
مرکز	تبریز
شهرستان‌ها (و بخش‌ها)	آذرشهر (حومه، گوگان، ممقان) • اسکو (مرکزی، ایلخچی) • اهر (مرکزی، فندقلو) • بستان‌آباد (مرکزی، تیکمه‌داش) • بناب (مرکزی) • تبریز (مرکزی، باسمنج، خسروشاه) • جلفا (مرکزی، سیه‌رود) • چاراویماق (مرکزی، شادیان) • خداآفرین (مرکزی، گرمادوز، منجوان) • سراب (مرکزی، مهربان) • شبستر (مرکزی، تسوج، صوفیان) • عجب‌شیر (مرکزی، قلعه‌چای) • کلیبر (مرکزی، آبش‌احمد) • مراغه (مرکزی، سراجو) • مرند (مرکزی، کشکسرای، یامچی) • ملکان (مرکزی، لیلان) • میانه (مرکزی، ترکمانچای، کاغذکنان، کندوان) • ورزقان (مرکزی، خاروانا) • هریس (مرکزی، خواجه) • هشترود (مرکزی، نظرکهریزی) • هوراند (مرکزی، چهاردانگه)
شهرها	آبش‌احمد • آچاچی • آذرشهر • اربطان • آقکند • اسفهلان • اسکو • اهر • ایلخچی • باسمنج • بخشایش • بستان‌آباد • بناب • بناب مرند • تبریز • ترک • ترکمانچای • تسوج • تیکمه‌داش • تیمورلو • جلفا • جوان‌قلعه • خاروانا • خامنه • خداجو • خسروشاه • خمارلو • خواجه • خوشه‌مهر • داریان • دوزدوزان • دیزج حسین‌بیگ • زرنق • زنوز • سراب • سردرود • سهند • سیس • سیه‌رود • شبستر • شربیان • شرفخانه • شندآباد • صوفیان • عاشقلو • عجب‌شیر • علیشاه • قره‌آغاج • کردکندی • کشکسرای • کلوانق • کلیبر • کوزه‌کنان • گوگان • لاریجان • لاهیجان • لیلان • مبارک‌شهر • مراغه • مرند • ملکان • ممقان • مهربان • میانه • نظرکهریزی • وایقان • ورزقان • هادیشهر • هریس • هشترود • هوراند • یامچی
دهستان‌ها (محال‌ها)	آبش‌احمد • آجی‌چای • آذغان • آغمیون • آلان برآغوش • آلمالو • ابرغان • اردلان • ارزیل • ارسی • ازومدل جنوبی • ازومدل شمالی • اسپران • اوجان شرقی • اوجان غربی • اوچ‌تپه شرقی • اوچ‌تپه غربی • اوچ‌هاچا • باروق • باویل • بدوستان شرقی • بدوستان غربی • بروانان شرقی • بروانان غربی • بروانان مرکزی • بزکش • بسطاملو • بکرآباد • بناب • بناجوی شرقی • بناجوی شمالی • بناجوی غربی • پیغان‌چایی • تازه‌کند • تیرچایی • تیمورلو • جزیره • جوشین • چاراویماق جنوب شرقی • چاراویماق جنوب غربی • چاراویماق شرقی • چاراویماق شمال شرقی • چاراویماق مرکزی • چله‌خانه • چهاردانگه جنوبی • چهاردانگه شمالی • چهرگان • حومه • خانمرود • خضرلو • داران • دستجرد • دودانگه • دولت‌آباد • دیزجرود شرقی • دیزجرود غربی • دیزمار شرقی • دیزمار غربی • دیزمار مرکزی • دیکله • ذوالبین • رازلیق • رودقات • زنوزق • سراجوی جنوبی • سراجوی شرقی • سراجوی شمالی • سراجوی غربی • سردصحرا • سلوک • سهند • سهندآباد • سیدان • سیس • سینا • شبلی • شجاع • شربیان • شورکات جنوبی • شهرک • شیخ‌درآباد • شیرامین • صایین • عباس شرقی • عباس غربی • علی‌آباد • قاضی‌جهان • قافلانکوه شرقی • قافلانکوه غربی • قبله‌داغی • قرانقو • قره‌ناز • قزل‌اوزن • قشلاق • قشلاق • قوریگل • قوری‌چای شرقی • قوری‌چای غربی • کاغذکنان شمالی • کاغذکنان مرکزی • کشکسرای • کله‌بوز شرقی • کله‌بوز غربی • کندوان • کوهسار • کوهستان • کیوان • گاودول شرقی • گاودول غربی • گاودول مرکزی • گرمادوز شرقی • گرمادوز غربی • گرمه جنوبی • گرمه شمالی • گنبر • گونی شرقی • گونی غربی • گونی مرکزی • گویجه‌بل • لاهیجان • لیلان جنوبی • لیلان شمالی • ملایعقوب • منجوان شرقی • منجوان غربی • مواضع‌خان شرقی • مواضع‌خان شمالی • مولان • مهرانرود جنوبی • مهرانرود مرکزی • مهران‌رود • میدان‌چای • میشاب شمالی • میشو جنوبی • میشه‌پاره • نظرکهریزی • نقدوز • نوجه‌مهر • ورقه • ورگهان • هرزندات شرقی • هرزندات غربی • یالقوزآغاج • یکانات • ینگجه • ییلاق
جاذبه‌های گردشگری	آبشار آسیاب‌خرابه • آبشار پیربالا • آبشار سرکنددیزج • آبشار عیش‌آباد • آبشار گل‌آخور • آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهری • آرامگاه شیخ محمود شبستری • ارگ علیشاه • بازار تبریز • برج خلعت‌پوشان • برج مدور • بوستان ایل‌گلی • پارک جنگلی مره خونی • پل دختر میانه • پل‌های خداآفرین • خانه مشروطه • دریاچه ارومیه • دریاچه قوریگل • رصدخانه مراغه • روستای اشتبین • روستای کندوان • روستای مجارشین • سد امند • سنگ‌نوشته رازلیق • کتیبه سقندل • غار قدمگاه • غار کبوتر • قلعه آوارسین • قلعه بابک • قلعه پشتاب • قلعه ضحاک • کاخ شهرداری تبریز • کلیسای استپانوس مقدس • کلیسای هوهانس مقدس • گنبد الله الله • گنبد سرخ • گنبد غفاریه • گنبد کبود • مسجد استاد و شاگرد • مسجد جامع تبریز • مسجد جامع سراب • مسجد جامع مرند • مسجد جامع مهرآباد • مسجد حسن پادشاه • مسجد سنگی ترک • مسجد صاحب‌الامر • مسجد کبود • معبد مهر • مقبرةالشعرا • مقبرةالعرفا • مقبرةالوزرا • موزه آذربایجان • موزه سنجش • قیزلار کورپوسی • گویجه قلعه
فهرست‌ها	حوزه‌های انتخابیه • شهرستان‌ها • بخش‌ها • شهرها • شهرک‌ها • دهستان‌ها نمایندگان ولی فقیه در استان • استانداران
رده