مسجد حمامیان

مسجد حمامیان (بوکان)
نام	مسجد حمامیان (بوکان)
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان غربی
شهرستان	شهرستان بوکان
اطلاعات اثر
نام‌های دیگر	مسجد سرخ
نوع بنا	سنتی
کاربری	مذهبی
کاربری کنونی	مسجد
دیرینگی	۱۲۸۹ خورشیدی
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
بانی اثر	محمودآقا ایلخانی‌زاده
مالک فعلی اثر	ادارهٔ میراث فرهنگی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۳۴۸۳
تاریخ ثبت ملی	۲۵ اسفند ۱۳۷۹
اطلاعات بازدید
امکان بازدید	بلی

مسجد حمامیان بنایی تاریخی مربوط به دوره قاجار و در شهرستان بوکان در روستای حمامیان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۴۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

در سه کیلومتری شهر بوکان، در روستای حمامیان مسجد تاریخی حمامیان و بقایای مدرسه قدیمی روستای حمامیان که هم‌اکنون قسمتی از کلاس‌های آن سالم مانده، قرار گرفته‌است. این مسجد قبل از جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۸ هجری قمری بنا شده و مؤسس آن محمودآقا ایلخانی‌زاده و معمار آن معمار باشی مراغه‌ای بوده‌است.

بنای مسجد حمامیان مربع شکل بوده و مسجد از ترکیب سنگ لاشه معادن اطراف، آجر خشتی، چوب گردو بنا گردیده‌است. پی بنا که مقاوم در برابر زلزله و طوفان است که در عمق بیست متری زمین پی ریزی شده‌است. قرینه‌سازی میان ستون‌ها و آجرتراشی‌های سقف و دیوار در این مکان توسط سازنده مورد توجه قرار گرفته.

بر روی سقف مسجد تک گنبد پوششی به صورت دو لایه با ظرافت بنا گردیده که به‌وسیله آجر چهارگوش در بدنه و رنگ آمیزی گیاهی تزئین شده‌است.

بعد از احداث بنای مسجد حمامیان، مدرسه ای در جوار آن ساخته شد و در فاصله سی متری آن نیز وضو خانه‌ای در ضلع شمال غربی احداث گردید، به این ترتیب در کنار نام مسجد به مرور مدرسه هم که طلاب علوم دینی نیز در آن تحصیل می‌کردند، اضافه شده‌است.

در بدو ورود به مسجد تالار چهار ستونی با یک سکوی نسبتاً کوتاه احداث شده که از آن جهت مراسم‌های ویژه یا ختم اهالی روستا استفاده می‌شده‌است. سقف تالار با چوب درخت توت پوشانده شده و ستون‌های آن به سبک بومی بخش‌های کردنشین ایران احداث گردیده‌است.

درب کوچکی تالار را به صحن اصلی مسجد متصل می‌کند. گنبد صحن هرمی و به صورت پلکانی سقف را به نقطه‌ای واحد متصل می‌کند که همچون دیگر نقاط مسجد برای تزئین آن از هنر آجر تراشی بهره گرفته شده‌است.

در چهار سوی مسجد چهار گلدسته آجری در زیر سقف واقع شده‌اند. محراب مسجد در میان دو پنجره قرار گرفته و در عمق آن نیز پنجره کوچک دیگری تعبیه شده‌است. گرداگرد مسجد نیز با هنر آجر تراشی بهم اتصال یافته‌است.

جستارهای وابسته

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری