محمدباقر اصطهباناتی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

محمدباقر بن عبدالمحسن بن سراج‌الدین اصطهباناتی شیرازی، فقیه، ریاضی‌دان[نیازمند منبع] و ملقب به شهید رابع در سال ۱۲۱۶ در استهبان به دنیا آمد.

خاندان اصطهباناتی[ویرایش]

پدر وی «ملاعبدالمحسن» فرزند «ملاباقر» فرزند «ملا سراج الدین» بود و پدر و جد پدری اش در جرگه افرادی بودند که در زمان حمله افغانها به اصطهبان، کشته شدند.[۱]

تحصیل[ویرایش]

وی در ۱۲ سالگی با راهنمایی دایی‌اش به شیراز رفت و هشت سال در مدرسه منصوریه درس خواند. در سال ۱۲۴۶ به تهران رفت و شاگرد استادانی مانند آقا علی حکیم (مدرس)، محمدرضا حکیم قمشه‌ای، میرزا ابوالحسن جلوه، ملاعلی کنی، سید مهدی قزوینی نجفی و مولی محمدتقی هروی بود. در سال ۱۲۵۸ دوباره به شیراز رفت. به علت درگیری با قوام الملک (حاکم وقت فارس) به سامرا تبعید شد و در درس میرزای حسن شیرازی شرکت کرد و از او اجازه اجتهاد گرفت. پس از فوت میرزای شیرازی به نجف رفت و حوزه فلسفی آنجا را پایه‌گذاری کرد. او علوم مختلف از جمله فقه و احکام را با زبان شعر بیان می‌کرد و رساله احکام دین او مشتمل بر هزار بیت شعر بود.

در ریاضی و شاخه‌های آن دستی داشت و مقالات مختلفی در این زمینه از او مانده‌است[نیازمند منبع].

در پزشکی بیشتر به پیشگیری و رعایت بهداشت و نظافت محیط توجه داشت و می‌گفت:

«من رسماً طبیب نیستم، ولی هزاران تن را به طریق بهداشت معالجه قطعی کرده‌ام.»[۲]

علامه امینی او را به جهت آنچه «نبوغ علمی» خوانده «شکافنده هسته علم و پیشتاز میدان دانش» معرفی کرده‌است.[۳]

زندگی‌نامه[ویرایش]

اصطهباناتی در سال ۱۲۵۸ ش با دختر سید محمد حسن لاریجانی ازدواج کرد. همسرش در سال ۱۲۷۹ درگذشت. وی فرزندی به نام شیخ محمد تقی روانشاد ملقب به فیلسوف روانشاد دارد که از مجموع افکار و اندیشه‌های پدرش بخشی به همت وی با عنوان «شمه‌ای از آثار شهید رابع» تهیه و منتشر شده‌است.

سرانجام[ویرایش]

وی در دفاع از مشروطه و رهبری قیام مردم شیراز در سال ۱۳۲۶ برابر با ۱۷ اسفند ۱۲۸۶ کشته شد و در باغ غزل حافظیه به خاک سپرده شد. [نیازمند منبع]

آثار[ویرایش]

  • احکام الدین[۴]
  • رساله حدوث عالم[۵]
  • مجمع المسائل[۶]
  • رساله شمس التصاریف
  • رساله جوابیه

شاگردان[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. شهید رابع، آیت‌الله محمدباقر اصطهباناتی عالم مشروعه خواه، محمد جواد اسلامی، با تلخیص، ص۲۵–۲۷.
  2. شهید رابع، ص ۴۰ و ۴۱.
  3. شهیدان راه فضیلت، ص ۵۱۲.
  4. رساله‌ای منظوم در احکام و فرایض که هزار بیت است.
  5. در موضوع جهان هستی، حکمت و فلسفه.
  6. رساله عملیه و دربردارنده فتواهای او.
  7. «مزارات ایران و جهان اسلام».

منابع[ویرایش]