خرمالو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

خُرمالو
میوه‌ها بر درخت خرمالو
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): آستریدها
راسته: خلنگ‌سانان
تیره: خرمالوئیان
سرده: خرمالو (سرده)
گونه‌ها

متن را ببینید

خُرمالو میوهٔ چندین گونه از گیاهان گل‌دار دولپه‌ای از سردهٔ خرمالو است که در راستهٔ خلنگ‌سانان و خانوادهٔ خرمالوئیان قرار دارند. برخی از این گیاهان، برگ‌ریز و برخی همیشه‌سبز هستند. بیشتر این‌گونه‌ها بومی مناطق گرمسیر هستند و تنها تعداد کمی از آن‌ها در اقلیم معتدل گسترش دارند. میوهٔ چندین گونه از خرمالوها خوراکی است. خرمالوی ژاپنی (Diospyros kaki) گونه‌ای است که در میان خرمالوها بیشترین تولید جهانی را به خود اختصاص داده و در سطح وسیعی کشت می‌شود.[۱] در سال ۲۰۱۹، چین ۷۵ درصد از کل خرمالوی جهان را تولید کرد.


بزرگ ترین تولید کنندگان خرمالو در جهان[ویرایش]

پنج کشور برتر تولیدکننده خرمالو - سال ۲۰۲۰[۲]
کشور میزان تولید (تن)
 چین ۳٬۲۱۰٬۰۰۰
 کره جنوبی ۳۲۰٬۰۰۰
 ژاپن ۲۱۰٬۰۰۰
 جمهوری آذربایجان ۱۷۰٬۲۱۰
 برزیل ۱۶۰٬۰۰۰
 در کل دنیا ۴٬۲۷۰٬۰۰۰
No symbol = official figure, P = official figure, F = FAOSTAT ۲۰۰۷، * = Unofficial/Semi-official/mirror data, C = Calculated figure A = Aggregate (may include official, semi-official or estimates);

Source: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division

کشور چین بیش از ۷۴ درصد خرمالوی جهان را تولید می‌کند و پس از آن کشور های کره جنوبی ۷٫۵ درصد، ژاپن ۴٫۹۲ درصد، جمهوری آذربایجان ۴ درصد و برزیل ۳٫۷۵ درصد در رده‌های دوم تا پنجم جهان قرار دارند.

ویژگی‌ها[ویرایش]

میوهٔ خرمالو از نوع سته است. درخت خرمالوی ژاپنی پُرکِشت‌ترین گونهٔ خرمالو است. به‌طور معمول، از ۴٫۵ تا ۱۸ متر (۱۵ تا ۵۹ فوت) ارتفاع دارد.[۳] برگ‌ها ۷–۱۵ سانتیمتر (۲٫۸–۵٫۹ اینچ) طول دارند و سطح بالایی آن‌ها، چرمی و براق است.[۴] درختان خرمالو معمولاً دوپایه هستند و در بیشتر گونه‌ها، گل‌های نر و ماده روی درختان جداگانه تولید می‌شوند.[۵][۶] برخی از درختان نیز دارای گل‌های نر و ماده هستند و در موارد نادر ممکن است گل کاملی داشته باشند که شامل اندام‌های تولید مثل نر و ماده در یک گل است.[۷] گل‌های نر، صورتی و در گروه‌های ۳تایی ظاهر می‌شوند. آن‌ها دارای یک گل‌پوش ۴ قسمتی و ۲۴ پرچم در ۲ ردیف هستند. گل‌های ماده به‌رنگ کرمی مایل به سفید هستند و به‌صورت مجزا ظاهر می‌شوند. آن‌ها یک کاسه گل بزرگ، ۸ پرچم رشدنکرده و یک تخمدان گِرد دارند.[۸][۹]

میوه خرمالو در اواخر پاییز بالغ می‌شود و می‌تواند تا زمستان روی درخت بماند.[۱۰] رنگ، میوه‌های رسیده بسته به گونه، زیرگونه و واریته، از زرد روشن براق تا نارنجی تیره و قرمز متغیر است. قطر میوه‌های رسیده، از ۱٫۵ تا ۹ سانتی‌متر، متغیر است. شکل میوه‌ها براساس گونه، ممکن است کروی، شبیه بلوط یا کدو تنبل باشد.[۱۱][۱۲] گوشت میوه تا زمان رسیدن کامل، گَس است و به‌رنگ زرد، نارنجی یا قهوه‌ای تیره است. کاسهٔ گل معمولاً پس از برداشت، به میوه چسبیده می‌ماند اما پس از رسیدن میوه، به‌راحتی جدا می‌شود. میوهٔ رسیده، سرشار از ساکارز، عمدتاً به‌شکل فروکتوز و گلوکز است و طعمی شیرین دارد.[۱۳]

گونه‌ها[ویرایش]

درخت خرمالوی ژاپنی در وانجو کانتی، کره جنوبی

همگی گیاهان سردهٔ خرمالو، دارای میوه‌های خوراکی نیستند. چند گونهٔ مهم خوراکی خرمالو شامل موارد زیر هستند:

  • خرمالوی ژاپنی (Diospyros kaki) گونه‌ای است که در میان خرمالوها بیشترین تولید جهانی را به خود اختصاص داده و در سطح وسیعی کشت می‌شود.[۱۴] این گونه که بومی چین است خوش‌طعم بوده و برگ‌هایی پهن و سفت دارد. ابتدا به جهت استفاده از میوه آن، در سایر نواحی آسیای شرقی پرورش یافت و بعدها در دههٔ اول سدهٔ نوزدهم به کالیفرنیا و جنوب اروپا معرفی شد. رقم ژاپنی «هاچیا» به‌طور گسترده کشت می‌شود. این میوه دارای تانن بالایی است که میوهٔ نارس را گس و تلخ می‌کند. با بالغ شدن میوه، سطح تانن کاهش می‌یابد. خرمالوهایی مانند «هاچیا» باید پیش از مصرف، کاملاً رسیده باشند. زمانی که این میوه رسید، بافتی ژله‌ای و ضخیم تشکیل می‌شود که در پوسته‌ای نازک و مومی قرار گرفته‌است. از نظر تجاری و به‌طور کلی، میوهٔ خرمالو دارای دو نوع گس و غیر گس است. هاچیای قلبی‌شکل رایج‌ترین نوع خرمالوی گس است که حاوی سطوح بسیار بالایی از تانن‌های محلول است. تانن‌ها به روش‌های مختلفی از بین می‌روند؛ مثلاً می‌توان خرمالوی گس را به‌مدت چند روز در کاغذی پیچیده و در معرض نور قرار داد. وجود اتیلن در محیط، این فرایند را تا حد زیادی تسریع می‌کند. برای مصارف خانگی، راحت‌ترین و مؤثرترین فرایند، این است که خرمالوهای در حال رسیدن را در یک ظرف تمیز و خشک به همراه سایر انواع میوه که در حین رسیدن، مقادیر زیادی اتیلن تولید می‌کنند، نگهداری کرد.
  • خرمالوی آمریکایی (Diospyros virginiana) بومی شرق ایالات متحده است. در پاییز یا پس از نخستین یخبندان، برداشت می‌شود و میوهٔ آن، به‌صورت تازه یا پخته‌شده، در پودینگ‌ها و برای تهیهٔ آبجوی خرمالو مصرف می‌شود.[۱۵][۱۶]
  • خرمالوی سیاه (Diospyros digyna) بومی مکزیک است و میوه آن در حالت نارس دارای پوستی سبز و گوشتی سفید است که در زمان رسیدن به رنگ سیاه در می‌آید. گونه‌ای به نام مابولو یا سیب مخملی (Diospyros discolor) نیز وجود دارد که بومی فیلیپین است. میوهٔ رسیدهٔ این گونه، به‌رنگ قرمز روشن است.
  • خرمندی (Diospyros lotus) (بومی جنوب غربی آسیا و جنوب شرقی اروپا) برای یونانیان باستان با عنوان میوه خدا شناخته شده بود.
میوهٔ خرمالوی ژاپنی
میوه خرمالو
شکوفه خرمالو

ارزش غذایی[ویرایش]

خرمالوی ژاپنی در مقایسه با سیب، دارای سطوح بالاتر فیبر خوراکی و برخی مواد مغذی معدنی است[۱۷] اما به‌طور کلی منبع مهمی از ریزمغذی‌ها نیست. این میوه حاوی منگنز (۱۷٪ از نیاز روزانه در ۱۰۰ گرم) و بتا-کاروتن (۱۰٪ از نیاز روزانه در هر ۱۰۰ گرم) است. خرمالوی آمریکایی منبعی غنی از ویتامین ث (۸۰٪ از نیاز روزانه در هر ۱۰۰ گرم) و آهن (۱۹٪ از نیاز روزانه در هر ۱۰۰ گرم) است. میوه‌های خرمالو همچنین حاوی مواد شیمیایی گیاهی مانند کاتچین، گالوکاتچین و بتولینیک اسید هستند.[۱۸][۱۹]

خرمالوی ژاپنی خام
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی۲۹۳ کیلوژول (۷۰ کیلوکالری)
۱۸٫۵۹ گرم
قند۱۲٫۵۳ گرم
فیبر خوراکی۳٫۶ گرم
۰٫۱۹ گرم
۰٫۵۸ گرم
ویتامین‌ها
درصد ارزش روزانه
برابر ویتامین آ
۱۰٪
81 میکروگرم
۲٪
253 میکروگرم
834 میکروگرم
ویتامین (B۱)
۳٪
0.03 میلی‌گرم
(B۲)
۲٪
0.02 میلی‌گرم
نیاسین (B۳)
۱٪
0.1 میلی‌گرم
ویتامین ب۶
۸٪
0.1 میلی‌گرم
فولیک (B۹)
۲٪
8 میکروگرم
کولین
۲٪
7.6 میلی‌گرم
ویتامین ث
۹٪
7.5 میلی‌گرم
ویتامین ئی
۵٪
0.73 میلی‌گرم
ویتامین کا
۲٪
2.6 میکروگرم
مواد معدنیمقدار
درصد ارزش روزانه
کلسیم
۱٪
8 میلی‌گرم
آهن
۱٪
0.15 میلی‌گرم
منیزیم
۳٪
9 میلی‌گرم
منگنز
۱۷٪
0.355 میلی‌گرم
فسفر
۲٪
17 میلی‌گرم
پتاسیم
۳٪
161 میلی‌گرم
سدیم
۰٪
1 میلی‌گرم
روی
۱٪
0.11 میلی‌گرم
Link to USDA Database entry
†درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند.
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا
خرمالوی آمریکایی خام
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی۵۳۱ کیلوژول (۱۲۷ کیلوکالری)
۳۳٫۵ گرم
قندn/a
فیبر خوراکیn/a
۰٫۴ گرم
۰٫۸ گرم
ویتامین‌ها
درصد ارزش روزانه
ویتامین ث
۸۰٪
66 میلی‌گرم
مواد معدنیمقدار
درصد ارزش روزانه
کلسیم
۳٪
27 میلی‌گرم
آهن
۱۹٪
2.5 میلی‌گرم
فسفر
۴٪
26 میلی‌گرم
پتاسیم
۷٪
310 میلی‌گرم
سدیم
۰٪
1 میلی‌گرم
Link to USDA Database entry
†درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند.
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

چوب[ویرایش]

چوب گونه‌ای از درخت خرمالو به‌عنوان چوب آبنوس مورد استفاده است که سنگین و محکم است و مغز چوب آن به رنگ سیاه براق است (عمدتاً گونه Diospyros ebenum). گونه‌هایی که مغز چوب سیاه‌رنگ دارند بیشتر از نظر چوبشان اهمیت دارند تا میوه آن‌ها.

تولید[ویرایش]

در سال ۲۰۱۹، تولید جهانی خرمالو ۴٫۲۷ میلیون تن بود که چین با ۷۵ درصد از کل تولید جهانی، در رتبهٔ نخست قرار داشت.

تولیدکنندگان برتر خرمالو در سال ۲۰۱۸[۲۰]
کشور میزان تولید به تن
۱  چین ۳٬۰۸۴٬۰۰۰
۲  اسپانیا ۴۹۲٬۰۰۰
۳  کره جنوبی ۳۴۶٬۰۰۰
۴  ژاپن ۲۰۸٬۰۰۰
۵  جمهوری آذربایجان ۱۶۰٬۰۰۰
۶  برزیل ۱۵۷٬۰۰۰
۷  تایوان ۸۴٬۳۰۰
۸  ازبکستان ۷۱٬۲۰۰
۹  ایتالیا ۴۷٬۶۰۰
۱۰  اسرائیل ۲۸٬۰۰۰
۱۱  ایران ۲۲٬۴۰۰
تولید جهانی ۴٬۷۱۱٬۰۰۰

نگارخانه[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  2. ↑ «FAOSTAT». www.fao.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۰۳.
  3. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  4. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  5. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  6. ↑ "Diospyros kaki 'Fuyu' – Plant Finder". www.missouribotanicalgarden.org.
  7. ↑ "Diospyros kaki 'Fuyu' – Plant Finder". www.missouribotanicalgarden.org.
  8. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  9. ↑ "Diospyros kaki 'Fuyu' – Plant Finder". www.missouribotanicalgarden.org.
  10. ↑ "Diospyros kaki 'Fuyu' – Plant Finder". www.missouribotanicalgarden.org.
  11. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  12. ↑ Carley Petersen and Annabelle Martin. "General Crop Information: Persimmon". University of Hawaii, Extension Entomology & UH-CTAHR Integrated Pest Management Program. Retrieved 2007-01-15.
  13. ↑ Butt, Masood Sadiq; Sultan, M. Tauseef; Aziz, Mahwish; Naz, Ambreen; Ahmed, Waqas; Kumar, Naresh; Imran, Muhammad (4 May 2015). "Persimmon (Diospyros kaki) fruit: hidden phytochemicals and health claims". EXCLI Journal. 14: 542–61. doi:10.17179/excli2015-159. PMC 4817420. PMID 27047315.
  14. ↑ Morton JF (1987). "Japanese persimmon". NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. pp. 411–16. In: Fruits of warm climates.
  15. ↑ "Diospyros virginiana (Common persimmon)". Lady Bird Johnson Wildflower Center Plant Database.
  16. ↑ "For Enslaved Cooks, Persimmon Beer Combined Ingenuity and Joy". Atlas Obscura. 12 November 2021.
  17. ↑ Gorinstein, S.; Zachwieja, Z.; Folta, M.; Barton, H.; Piotrowicz, J.; Zemser, M.; Weisz, M.; Trakhtenberg, S.; Màrtín-Belloso, O. (2001). "Comparative Contents of Dietary Fiber, Total Phenolics, and Minerals in Persimmons and Apples". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 49 (2): 952957. doi:10.1021/jf000947k. PMID 11262055.
  18. ↑ Quintal-Novelo, C.; Moo-Puc, R. E.; Chale-Dzul, J.; Cáceres-Farfán, M.; Mendez-Gonzalez, M.; Borges-Argáez, R. (2012). "Cytotoxic constituents from the stem bark of Diospyros cuneata". Natural Product Research. 27 (17): 1594–97. doi:10.1080/14786419.2012.738201. PMID 23098219.
  19. ↑ Nakatsubo F; et al. (October 2005). "Chemical structures of the condensed tannins in the fruits of Diospyros species". Journal of Wood Science. Japan: Springer Japan. 48 (5): 414–18. doi:10.1007/BF00770702.
  20. ↑ «FAOSTAT». www.fao.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۹.

دانشنامه رشد بایگانی‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine. ]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خرمالو&oldid=38882561»