شبیه‌خوانی

شبیه خوانان ایران- تفرش

شبیه خوانی در تفرش

شبیه‌خوانی شبیه تعزیه است. تعزیه مفهوم عزاداری و سوگواری را در بر دارد، در طی دوران یکصد تا یکصد و پنجاه سال تکامل واقعیِ خود از لحاظ مضمون و شیوه اجرا و تنوع در موضوع، قسمی را ایجاد کرده که در آن جنبه عزاداری ندارد و علت آن است که هر پدیده اجتماعی با گذشت زمان هم تحول می‌یابد و هم تکامل.

شبیه خوانی‌های زنانه که دربردارندة قضایا و حوادث و مسائلی است که جنبه‌های شادِ آن بسیار بر جنبه غمگینانه اش افزونی دارد، مانند شبیه خوانی «عروسی قریش» یا «عروسی رفتن فاطمه الزهرا» است.

ناصرالدین شاه که همیشه از هر چیزی وسیله ای برای تفریح درست میکرد تلاش فراوانی به خرج داد و شبیه خوانی را وسیله تجمل و جلال سلطنتش کرد.

شبیه‌خوانی در خوزستان و استان ایلام

شهر حر از توابع شهرستان شوش در حاشیه رودخانه دز از محل‌هایی است که شبیه خوانی در آن اجرا می‌شود. بعضی از سالخوردگان منطقه که می‌توان سخن آنان را موثق دانست چنین نقل می‌کنند که ابتدااین مراسم توسط شیخ فرحان و شیخ غافل و شیخ فارس ابن شیخ سالم ازقبیله آل کثیر تیره بیت کریم (بیت چریم) بوده‌است و شروع آن در اواسط قرن دوازدهم هجری قمری می‌باشد. شیخ غافل سال (۱۲۲۴هجری قمری مصادف با ۱۱۸۱ هجری خورشیدی) به همراهی شخصی روحانی بنام شیخ حسین به قصد زیارت عتبات عالیات به عراق سفر کرده و به شهر حله رسیدند. به علتی که زمان این سفر مصادف با ماه محرم بود و مراسم عزاداری شبیه یا تعزیه گردانی را مشاهده نمود و شیخ غافل تمایل خود را به برپایی این عزاداری در منطقه خود را به شیخ حسین ابراز نمود و از وی خواست نسبت به یادگیری و یادداشت شعرهای آن اقدام کند. شیخ غافل آن را اجراکرد. در سال بعد شیخ غافل به همراهی شیخ حسین اقدام به برگزاری این مراسم در منطقه خود کردند. شبیه خوانی در شهرستان دهلران از توابع استان ایلام نیز یکی از شبیه خوانی های نمونه کشور بود که با همت حاج جمعه اسکندری از سال 1315تا کنون فعال است

منابع

نوشتار: شبیه خوانی و عزاداری‌های زنانه، صادق همایونی – پژوهشگر فرهنگ مردم فارس

منبع نوشتار شبیه‌خوانی در خوزستان برگرفته از سخنان مردم آن منطقه می‌باشد و سند مکتوبی وجود ندارد.

جستارهای وابسته

• عَلَم
• تعزیه