پیغمبریه

آستان چهارانبیا یا پیغمبریه
نام	آستان چهارانبیا یا پیغمبریه
کشور	ایران
استان	استان قزوین
شهرستان	قزوین
اطلاعات اثر
دیرینگی	دوره صفوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۷۷۴
تاریخ ثبت ملی	۷ آذر ۱۳۷۵

بنای فعلی پیغمبریه مربوط به دوره صفوی است و در قزوین، جانب شرقی خیابان پیغمبریه و جنب مدرسه و مسجد پیغمبریه در غرب بنای چهل ستون قرار دارد و تاریخ ساخت بنا به دوران صفویه برمی‌گردد که در ادوار بعدی بازسازی و تکمیل گشته‌است.بنا بر شواهد تاریخی قدمت اصلی این بقعه به 2200 سال قبل برمی‌گردد و از این رو از جمله ی معدود آثار دینی مربوط به پیش از اسلام و مسیحیت در ایران به شمار می آید. این مجموعه از لحاظ تاریخی، فرهنگی و مذهبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.رد پای معماری دوره های مختلف و همچنین رهگذر فکری ادیان ابراهیمی در آن قابل رؤیت است.در جانب شمال غربی این آستان و در زیر زمین، دهلیزی کهن و مخفی قرار دارد که علمای نامداری از تاریخ تشیع در آن آرمیده اند و قبور بسیاری بدون نشان در آن قرار دارد که به زعم کارشناسان می‌تواند به افراد سرشناسی از عالمان دینی و یا نزدیکان دربار پادشاه صفویه و یا قاجاریه مربوط باشد.آیت الله الهیان تنکابنی، میرزا مسعود شیخ الاسلامی، ملا علی طارمی، سید زرآبادی، شیخ احمد عزیزی و.. از جمله این علما هستند. با توجه به اینکه بقعه چهارانبیاء از نزدیکترین بقاع دینی در حریم کاخ یک پادشاه میباشد لذا چند شاه نشین در آن وجود دارد و به طور قطع عالمان سرشناس عصر صفوی همچون شیخ بهایی، ملاصدرای شیرازی و میرداماد و.. در آن به شکل مستمر تردد داشته اند.سرداب این مکان سالیان درازی است که مسدود میباشد و راهی برای ورود به آن وجود ندارد. مردم قزوین احترام خاصی برای این بقعه قائلند و همواره در اولین روز از ماه های قمری برای انجام دعا، نیایش و پخش نذورات در آن گردهم می آیند .پیوسته زائران و گردشگرانی از کشورهای مختلف با ادیانی متفاوت جهت بازدید در این مجموعه حاضر می‌شوند و این خود ظرفیتی جهت ایجاد گفتگوی صلح آمیز ادیان الهی و دوری از تنش های شيطنت آمیز افراطیون فراهم ساخته است. امید است مسئولان کشوری و استانی با توجه به این ظرفیت نادر و در عین حال بین المللی، زیرساخت های لازم جهت بهره وری هرچه بیشتر در حوزه های گردشگری فرهنگی و دینی را برای این گوهر بین الادیانی فراهم آورند.

تاریخچه

این مکان را آرامگاه چهارتن از پیامبران بنی اسرائیل به نام‌های :سهولی، سلام، القیا و سلوم می‌دانند و به " چهار انبیاء " نیز معروف می‌باشد که گفته می‌شود آنان پیامبرانی می‌باشند که مژده میلاد مسیح را از اورشلیم به سوی شرق آورده بودند و از اسناد موقوفات صفویه برمی آید که این مکان در پایان قرن یازدهم هجری زیارتگاهی مورد احترام بوده و باغ‌هایی را بر آن وقف کرده‌اند. در تنها سندی که از این مجموعه وجود دارد، تنها در کتیبه مدرسه پیغمبریه، بازمانده از دوره صفویه با نام «مقام شریف» از آن یاد شده‌است

توصیف بنا

ورودی مقبره چهار انبیا

بنای فعلی پیغمبریه از آثار میرزا مسعود شیخ الاسلام می‌باشد. حرم در چهار جهت دارای چهار شاه‌نشین است و طرح آن در داخل به صورت بیست ضلعی است. در چهار جانب حرم چهار قوس بلند برپا گردیده که به کمک فیلپوش‌ها، طاق حرم را نگاه داشته‌اند. از جایی که قوس‌ها آغاز شده، دور تا دور حرم کتیبه‌ای گچ بری شده از سوره جمعه با رنگ طلایی روی زمینه لاجوردی به خط نسخ توسط شیخ علی سکاکی نوشته شده که از جمله آثار هنری بقعه به‌شمار می‌رود لازم است ذکر شود، علاوه بر چهار پیامبر نامبرده، مقبره امامزاده صالح بن حسن مجتبی نیز در همین مکان می‌باشد.

در دوره معاصر سر درب مقبره با دوبیتی از میرزا رحیم سامت که به عنوان تنها شعر سروده شده از این فقیه و مجتهد به جای مانده است ؛ تزیین شده‌است.

ثبت ملی

این اثر در تاریخ ۷ آذر ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

جستارهای وابسته

• مجموعه باغ صفوی
• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری