پویایی کلیو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
اساطیر یونان باستان
کلیو (اثر یوهانس فرمیر)
یونانی: Κλειώ
فرانسوی: Clio
عنوان: کلیو موز تاریخ
جنسیت: مؤنث
پدر: زئوس
مادر: امنموسینی
همسر: پیروس(به یونانی: Πίερος) پادشاه مقدونیه، یا اوئبالوس(به یونانی: Οἴβαλος) پادشاه اسپارت، یا آمیکلاس (به یونانی: Ἀμύκλας) جد بزرگ مردم آمیکلای
فرزندان: ایمن (به یونانی: Ὑμήν)(به انگلیسی: Hymen) الهه ازدواج و هاکینتوس (به یونانی: Ὑάκινθος) معشوق آپولو
وابستگان: خواهر موزها
موضوع‌های اساطیر یونان باستان

آ ا ب پ ت ج چ خ د ر ز ژ س
ش ف ک گ ل م ن و ه ی

کلیو -موز تاریخ بهمراه ترومپت

پویایی کلیو نامی است که برگرفته‌ای واژهٔ کلیو (اسطوره) و واژهٔ پویایی(دینامیک) است. کلیو یکی از نه موز (اسطوره) مشهور است و دینامیک به فراشد(پروسه) ای که با زمان تغییر می‌کند گفته می‌شود. پویایی کلیو یک مبحث میان رشته‌ای است که تدوین مدل ریاضی برای فراشد(پروسه)های تاریخی اهتمام دارد.[۱]

خاستگاه[ویرایش]

این واژه نخستین بار توسط پیتر تورچین(به انگلیسی: Peter Turchin) در سال ۲۰۰۳ بکار برده شد و اشکالی از آن را می‌تواند در آثار ابن خلدون، جک گلدستون، رندال کالینز(به انگلیسی: Randall Collins)، جان کملوس(به انگلیسی: John Komlos)، سرگی نفدوف(به انگلیسی: Sergey Nefedov) و آندری کاراطایف مشاهده کرد.

مدل ریاضی و پویایی تاریخ[ویرایش]

بیشتر پروسه‌های تاریخی پویا هستند، یعنی در گذر زمان تغییر می‌کنند. همگام با قبض و بسط ملت ها؛ جمعیت‌های کاهش یا افزایش می‌یابند، اقتصاد شکوفا شده یا کاسد می‌شود.
برای درک بهتر از این رویکرد یک پدیدهٔ جامع را در نظر بگیرید، رویکرد پویایی کلیو پدیده را به بخش‌های مجزا از هم تقسیم کرده و تلاش می‌کند یک مدل جهت نمودار کردن کنش‌های این سامانه ارائه دهد. این مدل نشان خواهد داد که هر یک از این بخش‌ها چگونه با یکدیگر تعامل خواهند داشت. این بخش‌ها همان زیرسامانه‌ها در نظریه سامانه‌ها هستند؛ و این مدل نیز درست مانند نظریه سامانه‌ها جهان را مجموعه‌ای از سیستم‌های کنشگر می‌بیند.
مدل ریاضی بدست آمده از اعمال رویکرد بالا، سنگ بنای مطالعات بعدی و فرضیه‌هایی که رد یا اثبات خواهند شد قرار می‌گیرد. این روش (مدل سازی) باعث می‌شود تا یافته‌های تاریخی بر روی شالوده‌ای از ریاضی بررسی شوند و تئوری‌های تاریخی مرجعی قدرتمند مانند یک مدل ریاضی برای رد یا اثبات داشته باشند. این رویکردی است که پویایی کلیو برای مطالعه تاریخ توصیه می‌کند. ایزاک آسیموف نیز رویکرد مشابه‌ای با نام سایکوهیستوری بنا نهاده بود که پایهٔ بخشی از داستان‌های تاریخی اش قرار گرفت.

مطالعه بیشتر[ویرایش]

بین الریاضیات والتاریخ ونهایة الأمم!

کتاب‌شناسی[ویرایش]