پروکسیما قنطورس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد


پروکسیما قِنطورس

موقعیت پروکسیما قنطورس
اطلاعات رصدی
مبدأ مبدأ (ستاره‌شناسی)      اعتدال مبدأ (ستاره‌شناسی) (ICRS)
صورت فلکی قنطورس
بعد 14h 29m 42.9487s[۱]
میل ‏ ۴۶٫۱۴۱″ ۴۰′ ‎−۶۲°[۱]
قدر ظاهری (ع) 11.05[۱]
مشخصات
نوع طیف M5.5 Ve[۱]
شاخص رنگ U−B 1.43[۱]
شاخص رنگ B−V 1.90[۱]
نوع متغیر ستاره شعله‌زن
اخترسنجی
سرعت شعاعی (Rv)−۲۱٫۷ ± ۱٫۸ ک.م./ث
حرکت خاص (μ) بعد: −۳٬۷۷۵٫۴۰[۱] mas/yr
میل: ۷۶۹٫۳۳[۱] mas/yr
اختلاف‌منظر (π)۷۶۸٫۷ ± ۰٫۳ mas
فاصله۴٫۲۴۳ ± ۰٫۰۰۲ سال نوری
(۱٫۳۰۰۹ ± ۰٫۰۰۰۵ پارسک)
قدر مطلق (MV)۱۵٫۴۹[۲]
جزئیات
جرم۰٫۱۲۳ ± ۰٫۰۰۶[۳] M
شعاع۰٫۱۴۵ ± ۰٫۰۱۱[۳] R
درخشندگی (بولومتریک)۰٫۰۰۱۷ L
گرانش سطحی (log g)۵٫۲۰ ± ۰٫۲۳[۳] cgs
درجه حرارت۳٬۰۴۲ ± ۱۱۷[۳] کلوین
چرخش۸۳٫۵ days[۴]
سن۴٫۸۵ × ۱۰۹ سال
نام‌گذاری‌های دیگر
Alpha Centauri C, CCDM J14396-6050C, GCTP 3278.00, GJ ۵۵۱, HIP ۷۰۸۹۰, LFT ۱۱۱۰, LHS ۴۹, LPM ۵۲۶, LTT ۵۷۲۱, NLTT 37460, V645 Centauri[۱]
ارجاعات پایگاه‌های داده
سیمباداطلاعات

پروکسیما قنطورس(به انگلیسی: Proxima Centauri)(به لاتین: proximus, proxima, proximum به معنی «نزدیک»)[۵] یک ستارهٔ کوتولهٔ سرخ با فاصلهٔ ۴٫۲۸ سال نوری و نزدیک‌ترین ستاره به زمین پس از خورشید است[۶] و در صورت فلکی قنطورس قرار دارد. این ستاره در سال ۱۹۱۵ م. و توسط رابرت اینز، رئیس رصدخانهٔ ملی آفریقای جنوبی کشف شد.

پروکسیما قنطورس جزئی از سامانهٔ ستاره‌ای آلفا قنطورس به‌شمار می‌آید و نزدیک‌ترین ستاره به خورشید ما است. از آنجایی که این ستاره نسبت به دیگر ستاره‌ها به زمین بسیار نزدیک است، می‌توان اندازهٔ قطر زاویه‌ای آن را به‌طور مستقیم اندازه گرفت که این مقدار یک‌هفتم قطر زاویه‌ای خورشید محاسبه شده‌است. پروکسیما قنطورس جرمی حدود یک‌هشتم جرم خورشید دارد و میانگین چگالی آن ۴۰ برابر خورشید است.[پانویس ۱] و درخشندگی بسیار پائینی دارد، این یک ستاره شراره‌دار است[۷] و تغییرات زیادی در قدر ظاهری آن دیده می‌شود.[۸]

میدان مغناطیسی این ستاره از انتقال گرمای درون و بیرون ستاره تشکیل شده‌است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد پرتوهای ایکس منتشر شده از این ستاره بسیار به خورشید شباهت دارد[۹] و تولید انرژی پائین در ستاره نشان می‌دهد که این ستاره ۴ تریلیون سال دیگر در رشتهٔ اصلی خواهد ماند.[۱۰] یا حدود ۳۰۰ برابر سن جهان.[۱۱]

جست‌وجوهایی که جهت پیدا کردن همدم این ستاره انجام گرفته تاکنون ناموفق بوده‌است؛ اگرچه این تلاش‌ها نشان داد که این همدم می‌تواند فقط در کنار یک کوتولهٔ قهوه‌ای یا یک سیارهٔ پرجرم باشد. برای کشف این‌گونه اجرام، مأموریت فضایی تداخل‌سنجی نیز انجام شده‌است. از آنجا که پروکسیما قنطورس یک کوتولهٔ سرخ و یک ستارهٔ شعله‌زن است در صورت داشتن سیاره، این سیاره قطعاً فاقد زیست خواهد بود. پروکسیما قنطورس را به علت نزدیک‌بودن به عنوان یکی از گزینه‌های مسافرت میان‌ستاره‌ای پیشنهاد کرده‌اند.[۱۲]

رصد[ویرایش]

رابرت اینز (به انگلیسی: Robert Innes)، سرپرست رصدخانهٔ ملی آفریقای جنوبی در ژوهانسبورگ و در سال ۱۹۱۵ این ستاره را کشف کرد زیرا این جسم حرکت مخصوصی برابر حرکت آلفا قنطورس داشت.[۱۳] او همچنین نام این ستاره را پروکسیما قنطورس نامید.[۱۴] در سال ۱۹۱۷، در رصدخانهٔ سلطنتی کیپ هوپ گود اخترشناس هلندی جوان وت(به هلندی: Joan Voûteاختلاف منظر این ستاره را اندازه گرفت و نشان داد که این ستاره دقیقاً همان فاصلهٔ آلفا قنطورس از زمین را دارد.[۱۵] در سال ۱۹۵۱ اخترشناس آمریکایی هارلو شپلی (به انگلیسی: Harlow Shapley) نشان داد که این ستاره یک نوع از ستارگان است که شعله‌هایی به شکل زبانه از خود بیرون می‌دهد. تصاویر بعدی نشان داد که این ستاره تا ۸ درصد در قدر ظاهری خود افزایش می‌یابد و بنابراین فعال‌ترین ستارهٔ شراره‌ای محسوب می‌شود.[۱۶]

نزدیکی این ستاره اجازه می‌دهد تا میزان فعالیت در شعله‌زنی ستاره را بررسی کنیم. در سال ۱۹۸۰ رصدخانهٔ اینشتین منحنی تولید پرتو ایکس توسط پروکسیما قنطورس را اعلام نمود در ادامهٔ ماهواره‌های EXOSAT و ROSAT فعالیت شعله‌زنی آن را ثبت نمودند و در سال ۱۹۹۵ توسط ماهوارهٔ ژاپنی ASCA پرتوهای ایکس مشابه پرتوهای خورشیدی ثبت شد.[۱۷] پروکسیما قنطورس موضوع مورد مطالعهٔ رصدخانه‌های پرتو ایکس زیادی شامل XMM-نیوتون و چاندرا بوده‌است.[۱۸]

از آن‌جایی که این ستاره میل جنوبی دارد از عرض‌های جنوبی‌تر از ۲۷ درجهٔ شمالی دیده می‌شود، که شامل میامی، فلوریدا و جنوب آن می‌شود.

کوتوله‌های سرخ بسیار کم‌نورتر از آن هستند که با چشم غیرمسلح دیده شوند ولی چون این ستاره به زمین بسیار نزدیک است رجل قنطورس و آلفا قنطورس بی ستارگانی از قدر پنجم بوده.[۱۹][۲۰] و این ستاره از قدر ۱۱ است و بنابرین با تلسکوپی با قطر آینه (یا عدسی) ۸ سانتی‌متر (۳٫۱ اینچ) و در شرایط ایدئال دیده می‌شود.[۲۱]

مشخصات[ویرایش]

پروکسیما قنطورس به عنوان یک ستارهٔ کوتولهٔ سرخ شناخته می‌شود زیرا این ستاره در رشتهٔ اصلی قرار داشته و ردهٔ طیفی ۵٫۵ M را دارد؛ به همین دلیل در دستهٔ ستارگان کوتوله جای می‌گیرد، معنی ۵٫۵ M این است که این ستاره جرم بسیار کمی دارد. قدر مطلق این ستاره (یعنی قدر ظاهری آن اگر در فاصلهٔ ۱۰ پارسکی قرار داشت.[۲۲]) برابر ۱۵٫۵ است.[۲] درخشندگی آن در مجموع تمام طول موج‌ها برابر ۰٫۱۷٪ خورشید است، ولی هنگامی از نور مرئی آن دیده می‌شود درخشندگی آن فقط ۰٫۰۰۵۶ درصد درخشندگی خورشید در نور مرئی است.[۲۳] بیش از ۸۵ درصد تابش در طول موج مادون قرمز است.[۲۴]

این طراحی اندازهٔ ستاره‌ها را نشان می‌دهد. از چپ به راست خورشید، آلفا قنطورس اِی، آلفا قنطورس بی و پروکسیما قنطورس

در سال ۲۰۰۲، بررسی نوری تلسکوپ بزرگ (VLTI) قطر زاویه‌ای پروکسیما قنطورس را ۱٫۰۲ ± ۰٫۰۸ میلی‌ثانیهٔ قوسی اندازه گرفت. از آنجایی که فاصلهٔ آن معلوم است محاسبه می‌شود که قطر واقعی آن یک‌هفتم قطر خورشید و ۱٫۵ برابر قطر مشتری است.[۱۳] جرم آن ۱۲٫۳٪ جرم خورشید و ۱۲۹ برابر جرم مشتری است. در ستارگان رشتهٔ اصلی چگالی با کاهش جرم افزایش می‌یابد،[۲۵] و پروکسیما قنطورس استثنا نیست به همین جهت چگالی آن 56,800 kg/m3 تخمین زده می‌شود، و چگالی خورشید برابر است با 1,409 kg/m3.[پانویس ۱]

یک کوتولهٔ سرخ با جرم پروکسیما قنطورس حدود چهار تریلیون سال در رشتهٔ اصلی می‌ماند. در این مدت به آرامی هیدروژن ستاره از طریق گداخت به هلیوم تبدیل شده و به همین علت داغ‌تر و کوچک‌تر می‌شود و رنگش به آبی می‌گراید؛ و در نزدیکی پایان این دوره درخشندگی‌اش به ۲٫۵ درصد درخشندگی خورشید می‌رسد و هنگامی که سوخت هیدروژن آن تمام شد به یک کوتولهٔ سفید تبدیل می‌شود (بدون رد کردن فاز غول سرخی) و به‌طور ثابت انرژی از دست می‌دهد.[۱۰]

از آنجایی که این ستاره جرم کمی دارد پس انتقال حرارتی آن بسیار خوب انجام می‌شود، به همین علت انتقال انرژی آن مستقیم و از طریق حرکت‌های فیزیکی انجام می‌شود. برخلاف خورشید که اگر ۱۰٪ هیدروژنش را از دست بدهد از رشتهٔ اصلی خارج خواهد شد. این ستاره تا زمانی که سوخت هیدروژن دارد از رشتهٔ اصلی خارج نخواهد شد.[۱۰]

این انتقال گرما همراه با مقاومت میدان مغناطیسی به دلیل همین کش‌مکش سطح ستاره ناپایدار شده و شعله‌های خاصی نسبت زیاد به بیرون زده و قدر ستاره تغییر می‌دهد. این شعله‌های می‌توانند دمای سطح ستاره را تا ۲۷ میلیون درجهٔ کلوین افزایش دهند[۱۸]—گرمایی که برای تابش پرتو ایکس کافی است.[۲۶] شار خروجی پرتو ایکس این ستاره حدوداً (۴–۱۶) × ۱۰26 ارگ/s ((4–16) × ۱۰19 W) تخمین زده می‌شود، این مقدار از شار خروجی خورشید بیشتر است. قله‌های پرتو ایکس این ستاره تا مقدار 1028 erg/s (1021 W.) نیز رسیده‌اند[۱۸]

از طریق بررسی خطوط طیفی کشف شده‌است که فام‌سپهر (کروموسفر) ستاره دارای مقادیر قابل توجهی منگنز با طول موج نشری ۲۸۰ ن‌م است.[۲۷] گمان می‌رود ۸۸ درصد سطح ستاره فعال باشد که این از خورشید و حتی در دوره خورشید نیز که هر ۱۱ سال یک‌بار رخ می‌دهد نیز بیش‌تراست؛ و محاسبه شده‌است که تاج این ستاره تا ۳٫۵ میلیون K دما دارد، در صورتی که این مقدار برای خورشید فقط ۲ میلیون درجه کلوین است.[۲۸] اگرچه این ستاره در رده M قرار می‌گیرد و یک کوتوله قرمز است،[۹] این ستاره هر ۴۴۲ روز یک‌بار فعال می‌شود که این مقدار از ۱۱ سال دوره خورشیدی بسیار کوتاه‌تر است.[۲۹]

پروکسیما قنطورس بادهای ستاره‌ای ضعیفی دارد، که جرم این بادها ۲۰ درصد بادهای خورشیدی هستند؛ زیرا این ستاره بسیار از خورشید کوچک‌تر است، اگرچه مقدار کاهش جرم بر واحد سطح پروکسیما قنطورس هشت برابر خورشید است.[۳۰]

فاصله و حرکت[ویرایش]

با اختلاف منظر ۷۷۲٫۳ ± ۲٫۴ دقیقه قوسی اندازه‌گیری شده توسط ابرخس (اندازه‌گیری توسط تلسکوپ فضایی هابل مقدار ۷۶۸٫۷ ± 0.3[۳۱] دقیقه قوسی می‌دهد)، پروکسیما قنطورس با زمین ۴٫۲ سال نوری فاصله دارد[پانویس ۲]، یا ۲۷۰٬۰۰۰ برابر فاصله خورشید تا زمین. از بهترین نقطه زمین زاویه جدایی برابر ۲٫۱۸° خواهد بود[۳۲] یا چهار برابر قطر زاویه‌ای ماه کامل.[۳۳] پروکسیما همچنین حرکت مخصوص ۳٫۸۵ ثانیه قوسی در هر سال دارد.[۳۴] و سرعت شعاعی km/s۲۱٫۷ نیز دارد.[۱]

به علت حرکت پروکسیما قنطورس، این ستاره فقط در ۳۲٬۰۰۰ سال آینده نزدیک‌ترین ستاره به زمین خواهد بود و بعد از آن ستاره‌ای با نام رز ۲۴۸ نزدیک‌ترین ستاره به زمین خواهد شد.[۳۵] آنگاه فاصله پروکسیما قنطورس تا زمین ۳٫۱۱ سال نوری خواهد بود و تا ۲۶٬۷۰۰ سال دیگر همین مقدار را تقریباً خواهد داشت. در سال ۲۰۱۰ (V. V. Bobylev) در محاسبات خود پیش‌بینی نزدیکترین فاصله را ۲٫۹۰ سال نوری در ۲۷۴۰۰ سال آینده دانست.[۳۶] محاسبهٔ دیگری در سال ۲۰۱۴ توسط (C. A. L. Bailer-Jones) نزدیک‌ترین فاصله را ۳٫۰۷ سال نوری و زمان آن را ۲۶٬۷۱۰ سال دیگر پیش‌بینی کرده‌است.[۳۷] .[۳۸] فاصلهٔ چرخش پروکسیما قنطورس از مرکز کهکشان راه شیری بین ۸٫۳ تا ۹٫۵ کیلوپارسک متغیر است و خروج از مرکز این مدار ۰٫۰۰۷ محاسبه شده‌است.[۳۹]

همدم‌های محتمل[ویرایش]

RV-derived Upper Mass
Limits of Companion
دوره
مداری

(days)
نیم‌قطر بزرگ
(AU)
حداکثر
جرم
مشتری)
۵۰ ۰٫۱۳ ۳٫۷
۶۰۰ ۰٫۶۹ ۸٫۳
۳۰۰۰ ۱٫۰۰ ۲۲

سامانهٔ سیاره‌ای[ویرایش]

رصدخانهٔ جنوبی اروپا پروژهٔ نقطهٔ سرخ‌رنگ پریدهٔ[۴۰] خود را به منظور آغاز جست‌وجوهایی برای یافتن سیاره‌ای در پیرامون پروکسیما قنطورس در ماه ژانویهٔ سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی کرد.[۴۱] در ۲۴ اوت سال ۲۰۱۶ وجود پروکسیما قنطورس بی توسط یک تیم از رصدخانهٔ جنوبی اروپا[۴۲] به رهبری گیلوم انگلادا اسکوده از دانشگاه کوئین مری لندن تأیید شد. این کشف که با استفاده از روش سرعت شعاعی صورت گرفته بود در مجلهٔ نیچر گزارش شده‌است.[۴۳] اندازه‌گیری‌ها با استفاده از دو طیف‌سنج انجام شد، یکی هارپز بر روی تلسکوپ ۳٫۶ متری رصدخانهٔ جنوبی اروپا در رصدخانهٔ لاسیا و دیگری تلسکوپ ۸ متری وی‌ال‌تی بر روی تلسکوپ بسیار بزرگ.

مسافرت میان‌ستاره‌ای[ویرایش]

خورشید از دید سامانهٔ آلفا قنطورس

پروکسیما قنطورس برای نخستین مقصد مسافرت‌های میان‌ستاره‌ای بسیار مناسب به نظر می‌رسد،[۱۲] اگرچه آنقدر دور است که با سریع‌ترین راکت موجود کنونی حدود ۱۱۰٬۰۰۰ سال طول می‌کشد تا از زمین به این ستاره رسید[پانویس ۳] در پروژه لانگشات نظریه‌ای بررسی می‌شود که برای مسافرت به پروکسیما قنطورس به صد سال نیاز است زیر از طریق راکت‌های هسته‌ای با سرعت بیشتری می‌توان مسافرت کرد[۴۴] از پروکسیما قنطورس خورشید با قدر ۰٫۴ و در صورت فلکی قیفاووس دیده می‌شود[پانویس ۴]

محاسبه شده‌است که سرعت مناسب برای رسیدن به این ستاره به طوری که به اندازه عمر طبیعی انسان طول بکشد؛ ۰٫۴ سرعت نور است.[۴۵]

پانویس[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ The density (ρ) is given by the mass divided by the volume. Relative to the Sun, therefore, the density is:
    =
    = 0.123 • 0.145-3 • 1.41 × ۱۰3 kg/m3
    = 40.3 • 1.41 × ۱۰3 kg/m3
    = 5.68 × ۱۰4 kg/m3

    where is the average solar density. See: "Sun: Facts & Figures", NASA (به انگلیسی) (Solar System Exploration ed.), 2008-06-11, archived from the original on 2 January 2008, retrieved 1 February 2009 Retrieved on 2008-07-12.

  2. اگر اختلاف منظر را برحسب ثانیه قوسی به توان منفی یک برسانیم فاصله آن ستاره را برحسب پارسک می‌دهد یا:
    نگا. نجوم و اخترفیزیک مقدماتی جلد دوم نوشته زیلیک و اسمیت ترجمه تقی عدالتی و جمشید قنبری صفحهٔ ۳
  3. فاصلهٔ پروکسیما قنطورس برابر است با:
    (4.22 ly) × (9.46 × ۱۰12 km/ly) = 4.0 × ۱۰13 km
    سفینهٔ آپولو ۱۰ با سرعت 24,791 mi/hr، یا 11 km/s حرکت می‌کرد. (نگاه کنید به: ریچارد اولروف (2005-09-27). "APOLLO 10, The Fourth Mission: Testing the LM in Lunar Orbit, 18 May–26 May 1969" (به انگلیسی). Archived from the original on 2 March 2012. Retrieved 2008-06-30. {{cite web}}: Unknown parameter |khav= ignored (help); Unknown parameter |کار= ignored (help)) بنابراین برای یک مسافرت کامل:
    زمان = فاصله/سرعت = (4.0 × ۱۰13 km)/(11 km/s) = 3.6 × ۱۰12 s
    یک سال حدود3.2 × ۱۰7 ثانیه است، بنابرین برای مسافرت به حدود 1.1 × ۱۰5 سال نیاز است.
  4. مختصات خورشید در پروکسیما قنطورس باید دقیقاً مخالفت مختصات پروکسیما قنطورس از زمین باشد یعنی مختصات خورشید در پروکسیما قنطورس برابر، بعد =02h 29m 42.9487s، میل =‏ 46.141″ 40′ ‎+62°. مقدار قدر مطلق(Mv) خورشید برابر ۴٫۸۳ استو بر اساس اختلاف منظر π که برابر 0.77199 قدر ظاهری(m) از مقدار زیر بدست می‌آید':
    نگاه کنید: Tayler, ‎Roger John (1994), The Stars: Their Structure and Evolution (به انگلیسی), Cambridge University Press, p. 16{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ "SIMBAD query result: V* V645 Cen -- Flare Star" (به انگلیسی). Centre de Données astronomiques de Strasbourg. Retrieved 2008-08-11.—some of the data is located under "Measurements".
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Kamper, ‎K. W. (1978), Wesselink, A. J., "Alpha and Proxima Centauri", Astronomical Journal (به انگلیسی), vol. 83, p. 1653–1659{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/112378}}]}} Retrieved on 2008-08-03.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ Ségransan, ‎D. (2003), Kervella, P. ; Forveille, T. ; Queloz, D., "First radius measurements of very low mass stars with the VLTI", Astronomy and Astrophysics (به انگلیسی), vol. 397, p. L5–L8{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1051/0004-6361:20021714}}]}} Retrieved on 2008-08-07.
  4. Benedict, G. Fritz; et al. (1998), "Photometry of Proxima Centauri and Barnard's Star Using Hubble Space Telescope Fine Guidance Sensor 3: A Search for Periodic Variations", The Astronomical Journal (به انگلیسی), vol. 116, p. 429–439 {{citation}}: Explicit use of et al. in: |نویسنده= (help) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/300420}}]}} Retrieved on 2007-07-09.
  5. "Latin Resources" (به انگلیسی). Joint Association of Classical Teachers. Archived from the original on 8 July 2007. Retrieved 2007-07-15.
  6. "Star-Nasa" (به انگلیسی). Archived from the original on 8 May 2005. Retrieved 10 February 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |ناریخ بازدید= ignored (help)
  7. کتاب فرهنگ مصور فضا نوشتهٔ میکائیل پلارد، فلیسیتی ترتمن ترجمهٔ حبیب‌الله عصاره و محمدحسین عصاره انتشارات دانشگاه شهید چمران سرواژهٔ پروکسیما قنطورس صفحهٔ ۱۰۹
  8. Christian, ‎D. J. (2004), Mathioudakis, M. ; Bloomfield, D. S. ; Dupuis, J. ; Keenan, F. P., "A Detailed Study of Opacity in the Upper Atmosphere of Proxima Centauri", The Astrophysical Journal (به انگلیسی), vol. 612, p. 1140–1146{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/422803}}]}} Retrieved on 2008-06-13.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ Wood, B. E. ; Linsky, J. L. ; Müller, H. -R. ; Zank, G. P. (2001), "Observational Estimates for the Mass-Loss Rates of α Centauri and Proxima Centauri Using Hubble Space Telescope Lyα Spectra", The Astrophysical Journal (به انگلیسی), vol. 547, p. L49–L52{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/318888}}]}} Retrieved on 2007-07-09.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ Adams, Fred C.. "Red Dwarfs and the End of the Main Sequence". Gravitational Collapse: From Massive Stars to Planets, Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica. بازدید شده در 2008-06-24.  خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «adams» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  11. Dunkley, J.; et al., "Five-Year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) Observations: Data Processing, Sky Maps, and Basic Results", NASA (به انگلیسی) {{citation}}: Explicit use of et al. in: |نویسنده= (help) Retrieved on 2008-03-06.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Gilster, ‎Paul (2004), Centauri Dreams: Imagining and Planning (به انگلیسی), Springer{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ کئیلز دیدر (2002-11-29). "How Small are Small Stars Really? VLT Interferometer Measures the Size of Proxima Centauri and Other Nearby Stars" (به انگلیسی). European Southern Observatory. Archived from the original on 3 January 2007. Retrieved 2007-07-09.
  14. Alden, ‎Harold L. (1928), "Alpha and Proxima Centauri", Astronomical Journal (به انگلیسی), vol. 39, p. 20–23{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/104871}}]}} Retrieved on 2008-06-28.
  15. Voûte, ‎J. (1917), "A 13th magnitude star in Centaurus with the same parallax as α Centauri", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (به انگلیسی), vol. 77, p. 650–651{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) Retrieved on 2007-07-09.
  16. Shapley, ‎Harlow (1951), "Proxima Centauri as a Flare Star", Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (به انگلیسی), vol. 37, p. 15–18{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1073/pnas.37.1.15}}]}} Retrieved on 2007-07-11.
  17. Haisch, ‎Bernhard (1995), Antunes, A. ; Schmitt, J. H. M. M., Science (به انگلیسی), vol. 268, p. 1327–1329 {{citation}}: |مقاله= ignored (help); Missing or empty |title= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1126/science.268.5215.1327}}]}}
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ Guedel, ‎M. (2004), Audard, M. ; Reale, F. ; Skinner, S. L. ; Linsky, J. L., "Flares from small to large: X-ray spectroscopy of Proxima Centauri with XMM-Newton", Astronomy and Astrophysics (به انگلیسی), vol. 416, p. 713–732{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1051/0004-6361:20031471}}]}} Retrieved on 2008-07-11.
  19. "Proxima Centauri UV Flux Distribution", ESA/Laboratory for Space Astrophysics and Theoretical Physics (به انگلیسی), archived from the original on 18 June 2010, retrieved 3 February 2009 Retrieved on 2007-07-11.
  20. Kaler, ‎Jim, "Rigil Kentaurus", University of Illinois (به انگلیسی), archived from the original on 16 December 2008, retrieved 3 February 2009{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) Retrieved on 2008-08-03.
  21. Sherrod, ‎P. Clay (2003), A Complete Manual of Amateur Astronomy: Tools and Techniques for Astronomical Observations (به انگلیسی), Koed, Thomas L. ; Aleichem, Thomas L. Sholem, Courier Dover Publications{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  22. نجوم و اخترفیزیک مقدماتی جلد دوم نوشتهٔ زیلیک و اسمیت ترجمهٔ جمشید قنبری و تقی عدالتی انتشارات آستان قدس رضوی صفحهٔ ۹
  23. p. 8, Binney, ‎James (1987), Galactic Dynamics (به انگلیسی), Scott Tremaine, Princeton, New Jersey: Princeton University Press{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  24. p. 357, Leggett, ‎S. K. (1992), "Infrared colors of low-mass stars", Astrophysical Journal Supplement Series (به انگلیسی), vol. 82, p. 351–394{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) Retrieved on 2008-08-13.
  25. Zombeck, ‎Martin V. (2007), Handbook of Space Astronomy and Astrophysics (به انگلیسی) (Third edition ed.), Cambridge, UK: Cambridge University Press, p. 109 {{citation}}: |edition= has extra text (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  26. Staff (2006-08-30), "Proxima Centauri: The Nearest Star to the Sun", Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (به انگلیسی) Retrieved on 2007-07-09.
  27. E. F. , ‎Guinan (1996), Morgan, N. D., "Proxima Centauri: Rotation, Chromosperic Activity, and Flares", Bulletin of the American Astronomical Society (به انگلیسی), vol. 28, p. 942{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) Retrieved on 2008-06-14.
  28. Wargelin, ‎Bradford J. (2002), Drake, Jeremy J., The Astrophysical Journal (به انگلیسی), vol. 578, p. 503–514 {{citation}}: |مقاله= ignored (help); Missing or empty |title= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/342270}}]}}
  29. Cincunegui, C. ; Díaz, R. F. ; Mauas, P. J. D. (2007), "A possible activity cycle in Proxima Centauri", Astronomy and Astrophysics (به انگلیسی), vol. 461, p. 1107–1113{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1051/0004-6361:20066027}}]}} Retrieved on 2007-07-11.
  30. Wood, ‎B. E. (2000), Linsky, J. L. ; Muller, H. -R. ; Zank, G. P., "Observational Estimates for the Mass-Loss Rates of Alpha Centauri and Proxima Centauri Using Hubble Space Telescope Lyman-alpha Spectra", Astrophysical Journal (به انگلیسی), vol. 537, p. L49–L52{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/309026}}]}} Retrieved on 2008-07-11.
  31. Benedict, G. Fritz; et al. (1999), "Interferometric Astrometry of Proxima Centauri and Barnard's Star Using HUBBLE SPACE TELESCOPE Fine Guidance Sensor 3: Detection Limits for Substellar Companions", The Astronomical Journal (به انگلیسی), vol. 118, p. 1086–1100 {{citation}}: Explicit use of et al. in: |نویسنده= (help) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/300975}}]}} Retrieved on 2007-07-21.
  32. Kirkpatrick, J. Davy; et al. (1999), "Brown Dwarf Companions to G-type Stars. I: Gliese 417B and Gliese 584C", The Astronomical Journal (به انگلیسی), vol. 121, p. 3235–3253 {{citation}}: Explicit use of et al. in: |نویسنده= (help) {{جا:#tag:nowiki|10.1086/321085}}]}} Retrieved on 2008-06-23.
  33. «Moon Fact Sheet». NASA. ۲۰۰۶-۰۲-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۰۷-۱۰-۱۲.
  34. "Astrometric Stability and Precision of Fine Guidance Sensor #۳: The Parallax and Proper Motion of Proxima Centauri". Proceedings of the HST Calibration Workshop. بازدید شده در ۲۰۰۷-۰۷-۱۱. 
  35. Matthews, ‎R. A. J. (1994), Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society (به انگلیسی), vol. 35, p. 1–9 {{citation}}: |مقاله= ignored (help); Missing or empty |title= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  36. Bobylev, V. V. (March 2010). "Searching for stars closely encountering with the solar system". Astronomy Letters. 36 (3): 220–226. arXiv:1003.2160. Bibcode:2010AstL...36..220B. doi:10.1134/S1063773710030060.
  37. Bailer-Jones, C. A. L. (March 2015). "Close encounters of the stellar kind". Astronomy & Astrophysics. 575: 13. arXiv:1412.3648. Bibcode:2015A&A...575A..35B. doi:10.1051/0004-6361/201425221. A35.
  38. García-Sánchez, ‎J. (2001), Weissman, P. R. ; Preston, R. A. ; Jones, D. L. ; Lestrade, J. -F. ; Latham, D. W. ; Stefanik, R. P. ; Paredes, J. M., "Stellar encounters with the solar system", Astronomy and Astrophysics (به انگلیسی), vol. 379, p. 634–659{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) {{جا:#tag:nowiki|10.1051/0004-6361:20011330}}]}} Retrieved on 2008-06-12.
  39. Allen, ‎C. (1998), Herrera, M. A., "The galactic orbits of nearby UV Ceti stars", Revista Mexicana de Astronomia y Astrofisica (به انگلیسی), vol. 34, p. 37–46{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) Retrieved on 2008-06-13.
  40. Pale Blue Dot is the name applied to a distant photo of Earth taken by Voyager 1.
  41. https://www.eso.org/public/announcements/ann16002/ "Follow a Live Planet Hunt!". European Southern Observatory. 15 January 2016. Retrieved 24 August 2016.
  42. http://www.space.com/33834-discovery-of-planet-proxima-b.html "Found! Potentially Earth-like planet at Proxima Centauri is closest ever". Space.com. 24 April 2016.
  43. http://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso1629/eso1629a.pdf Anglada-Escudé, Guillem; Amado, Pedro J. ; Barnes, John; Berdiñas, Zaira M. ; Butler, R. Paul; Coleman, Gavin A. L. ; de la Cueva, Ignacio; Dreizler, Stefan; Endl, Michael; Giesers, Benjamin; Jeffers, Sandra V. ; Jenkins, James S. ; Jones, Hugh R. A. ; Kiraga, Marcin; Kürster, Martin; López-González, Marίa J. ; Marvin, Christopher J. ; Morales, Nicolás; Morin, Julien; Nelson, Richard P. ; Ortiz, José L. ; Ofir, Aviv; Paardekooper, Sijme-Jan; Reiners, Ansgar; Rodríguez, Eloy; Rodrίguez-López, Cristina; Sarmiento, Luis F. ; Strachan, John P. ; Tsapras, Yiannis; Tuomi, Mikko; Zechmeister, Mathias (25 August 2016). "A terrestrial planet candidate in a temperate orbit around Proxima Centauri" (PDF). Nature. 536 (7617): 437–440. doi:10.1038/nature19106. ISSN 0028-0836.
  44. کی. آ بیلز. (1988). "Project Longshot, an Unmanned Probe to Alpha Centauri" (PDF) (به انگلیسی). U. S. Naval Academy. Retrieved 2008-06-13. {{cite web}}: Unknown parameter |دیگر نویسندگان= ignored (help); Unknown parameter |کار= ignored (help)
  45. کتاب اسرار کائنات نوشته ابراهیم ویکتوری انتشارات به‌نگار صفحه ۱۶۷ در بخش فارسی و ۱۵۱ در بخش انگلیسی