ولسوالی تولک

شهرستان تولک
اطلاعات کلی
کشور	افغانستان
ولایت	غور
مرکز ولسوالی	تحت مرکز
اداره
ولسوال	مولوی خان گل محمدی
مردم
جمعیت	۱۰۳۶۱۲ نفر (۱۳۹۹) ۵۲۴۷۲نفر مرد ۵۱۱۴۰ نفر زن
پراکندگی	۳۷٫۷۵ نفر بر کیلومتر مربع
دین	اسلام
زبان	فارسی دری
اطلاعات جغرافیا
مساحت	۲٬۷۴۴ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۲۱۹۵
داده‌های دیگر
کدپستی	۳۲۵۹
منطقه زمانی	۴:۳۰+ (وقت استاندارد افغانستان)

تولک از ولسوالی‌های ولایت غور به مرکزیت شهر تولک می‌باشد که در غرب افغانستان با فاصله ۱۹۵ کیلومتری از شهر فیروزکوه و ۲۲۵ کیلومتری از شهر هرات قرار دارد؛ جمعیت آن قرار آمار سال ۲۰۲۰ برنامه ملی میثاق شهروندی حدود۱۰۳۶۱۲ نفر گزارش شده و مساحت آن به ۲٬۷۴۴ کیلومترمربع می‌رسد.

زبان این مردم فارسی (دری) بوده و به لهجه محلی صحبت می‌نمایند، اکثر مردم در ولسوالی تولک تاجیک بوده که بصورت عموم در تمام نقاط تولک زندگی مینمایند اما اقوام و اقلیت های دیگری مانند بلوچ، پشتون و هزاره نیز در مناطق تولک بصورت پراکنده زندگی مینمایند:

1. تاجیک ها نفوس اصلی این ولسوالی را تشکیل داده و در تمام نقاط ولسوالی تولک زندگی مینمایند.
2. قوم بلوچ عموما در قریه تحت نام بلوچ ها در ناحیه تگاب اشنان دارای ۱۳۴ فامیل و ۷۵۸ نفر نفوس بوده و همچنان در قریه کاریز دای نیز زندگی مینمایند.
3. قوم پشتون در مرکز ولسوالی تولک اکثرا در قریه کشکر و تعدادی نیز در قریه چهل دختران زندگی مینمایند که نفوس آنها نیز در حدود ۳۰ الی ۴۰ فامیل می‌باشد.
4. هزاره ها در قریه تحت نام هزاره های دای که بنا بر ارقام شورای های انکشافی این اقلیت همراه با قوم جامی دارای یک شورای انکشافی مشترک بوده و دارای ۱۷۵ فامیل و ۱۵۴۴ نفر نفوس میباشند و همچنان در ناحیه تگاب اشنان تعدای محدودی از هزاره ها نیز بصورت پراکنده زندگی مینمایند.

ولسوالی تولک دارای آب وهوای سرد بوده و ار تفاع آن از سطح بحر (۲۱۹۵) متر است. کشت گندم، جو، لنگاش، برنج، جواری، پیاز، کچالو، نخود، سیر، کرابیه و زعفران در این ولسوالی مروج است. زرد آلو، چهارمغز، بادام، سیب و شفتالو از محصولات باغداری این ولسوالی می‌باشد. منجورک، درونه، زیره، خرسم، زرشک، پسته، پیاز کوهی و رواشک از پیداوار کوهی در این ولسوالی می‌باشد. از غذاهای مشهورمحلی در ولسوالی تولک می‌توان آش، قلور تُرش، خلووک، پلنی و سمنک را نام برد.

شخصیت ها

ولسوالی تولک ولایت غور در طول تاریخ داری شخصیت های در حوزه های سیاسی، فرهنگی، علمی، ادبی، اجتماعی و دیگر حوزه ها حضور فعال و مستحکم داشته اند بوده است:

حوزه سیاسی:

1. وکیل محمد صدیق خان از قریه گلدان وکیل پارلمان وقت.
2. حاجی وکیل سلطان خان از ناحیه چهار راه وکیل پارلمان وقت.
3. الحاج وکیل سید محمد رفیق نادم از قلعه فولاد وکیل پارلمان وقت.
4. حاجی وکیل محمد عثمان خان از ناحیه جواجه وکیل پارلمان وقت.
5. حاجی مولوی محمد اسحاق از ناحیه سنگ خلق یکی از قوماندانان جهاد در مقالش اتحاد جماهیر شوروی وقت.
6. محمد نصیر خان از قریه تهاب سناتور وقت.
7. حاجی عبدالعزیز خان از قریه استرآباد، دادستان وقت ولایت غور.
8. الحاج وکیل نیاز محمد شیرزی از قریه تهاب وکیل شورای ولایتی.
9. حاجی عبدالبصیر خان قادری از قریه اویان وکیل شورای ولایتی.
10. حاجی عبدالمجید خان از قریه نهاله وکیل شورای ولایتی.

حوزه اجتماعی( متنفذین قومی):

1. حاجی ارباب عمر خان از قریه دهن چهار راه.
2. میرزا غلام نبی خان از ناحیه چهار راه.
3. میرزا محمود خان سرخوش زاده از قریه گلدان.
4. حاجی ارباب عبدالسلام خان از قریه دهن چهار راه
5. الحاج عبدالستار خان از قریه سرآسیاب.
6. حاجی سید محمد صدیق خان از قریه قلعه فولاد از متنفذین قوم سادات.
7. الحاج عبدالستار اکبری از قریه استرآباد از متنفذین قوم گذر.
8. مفتی عبدالحق خان از ناحیه تگاب اشنان
9. رئیس خدا بخش خان از قریه کجایی های دای.
10. ارباب محمود خان از ناحیه دای .
11. ارباب جمهور خان از ناحیه دای.

حوزه علمی (ادبی):

1. سید شمس الدین حیران از تحت مرکز تولک.(شاعر و نویسنده)
2. الحاج سید محمد رفیق نادم از قریه قلعه فولاد تحت مرکز شهرستان تولک.(شاعر، نویسنده، سیاستمدار و بزرگ قوم سادات)
3. محترم فضل الحق فضل از قریه کدرآب تولک(از برجسته ترین شاعران شهرستان تولک)
4. حاجی عبدالسمیع فرید از قریه کشکر سفلی ولسوالی تولک. (شاعر، نویسنده و یکی از مشهور ترین خطاطان تولک)
5. مولوی شمعون صمیم از ناحیه سنگ خلق(شاعر)
6. انجینر تسلی فقیری از ناحیه جواجه (شاعر)

حوزه علمی (دینی):

1. علامه محمد از قریه جیره گگ.
2. حاجی مولوی محمد حلیم از قریه سردره
3. حاجی مولوی محمد اسحاق از ناحیه سنگ خلق
4. حاجی مولوی عبدالستار از ناحیه کبوتر خوان
5. مولوی تاج محمد وحیدیار از تحت مرکز

حوزه علمی (طبی):

1. متخصص عبدالمنان آزاد منش از ناحیه جواجه
2. متخصص محمد طاهر محب از تحت مرکز
3. داکتر عبدالواسع فقیری از ناحیه جواجه
4. داکتر عبدالظاهر اویانی از ناحیه چهار راه

آمار و ارقام

- تعداد خانواده‌های ولسوالی تولک در سال ۲۰۱۸ میلادی: (۱۸۰۳۶) خانواده.

- تعداد نفوس ولسوالی تولک در سال ۲۰۱۸ میلادی از منبع برنامه ملی میثاق شهروندی (۱۰۳۶۱۲) نفر.

تعداد مردان: ۵۲۴۷۲ نفر مرد

تعداد زنان: ۵۱۱۴۰ نفر زن

- کد شناسایی ولسوالی تولک: ۲۷۰۳

- تعداد شوراهای انکشافی: (۹۸) شورا.

- تعداد قریه جات: (۲۱۵) قریه.

- تعداد کلسترهای شورای انکشافی قریه جات: (۲۲) کلستر.

- سطح سواد: (% ۳۰).

- زمین زراعتی آبی (۹۷۹۳۶) جریب و زمین زراعتی للمی (۲۲۸۵۱۸) جریب.

- شغل: زراعت %۸۵، تجارت %۱۱، کارکنان دولتی وغیر دولتی %۴.

نام‌های کلسترهای شورای انکشافی ولسوالی تولک

کد نمبر کلسترها به ترتیب از 27-2703-Cm001

1. کلستر مرکز
2. سرقل
3. عقابخانه
4. چهار راه
5. سنگ خلق
6. چهار تگاب
7. زارگی
8. ده سرخ
9. رزقا
10. دهن کبوترخان
11. خاکچه‌ها
12. کلور
13. گاوکش
14. تگاب اشنان
15. ریشبزان
16. جواجه
17. رباط
18. دای
19. کوتاه
20. شاخ
21. بقرستان
22. زه افغان

نام‌های شوراهای انکشافی و آمار آن

کد نمبر شوراها به ترتیب از 27-2703-M0001

شماره نام - تعداد خانواده - نفوس

۱ خواجه ها- ۱۹۳ ۱۰۷۸

۲ کاه درو ۲۳۸ ۱۱۹۹

۳ اویان ۱۰۵ ۵۱۹

۴ گزک ۴۵۶ ۲۳۰۳

۵ گدایی ۱۲۱ ۶۵۱

۶ نهاله ۱۷۱ ۷۹۵

۷ دهن رباط ۲۷۰ ۱۶۶۶

۸ اسکوان ۱۲۵ ۶۷۰

۹ پای تنگی زارگی ۲۱۸ ۱۲۰۱

۱۰ سر دره ۱۲۴ ۷۱۹

۱۱ کاریزک ۷۵ ۳۹۵

۱۲ کشکرها ۱۲۶ ۶۶۳

۱۳ بنفشان ۱۱۵ ۷۰۷

۱۴ تنگی نبات ۹۴ ۵۰۹

۱۵ دهن استر آباد ۲۱۱ ۱۱۵۷

۱۶ چشمه دراز ۲۹۶ ۱۵۰۴

۱۷ مشکوله‌ها ۲۳۱ ۱۴۰۳

۱۸ خمین ۱۸۹ ۱۰۸۰

۱۹ سنگ خلق ۳۵۶ ۱۸۸۹

۲۰ صحرایک ۷۵ ۳۸۱

۲۱ رباط زید ۸۶ ۴۱۵

۲۲ سرقل ۲۸۱ ۱۴۵۱

۲۳ چهارخانه ۸۶ ۴۴۳

۲۴ بلوچ‌ها ۱۳۴ ۷۵۸

۲۵ قندی رزقا ۱۶۵ ۱۰۰۷

۲۶ قلعه شاخ ۱۶۶ ۱۲۰۷

۲۷ انجیرک ۱۷۳ ۸۷۰

۲۸ کجایی ۱۶۲ ۸۶۰

۲۹ غار دای ۱۳۵ ۹۶۴

۳۰ هزاره دای ۱۷۵ ۱۵۴۴

۳۱ تهاب ۱۹۵ ۹۷۱

۳۲ دره مگس ۱۸۱ ۱۱۶۹

۳۳ تگاب دای ۱۲۵ ۷۴۱

۳۴ دهن کبوترخان ۲۶۳ ۱۵۵۳

۳۵ خاکچه‌ها ۱۷۶ ۱۳۱۳

۳۶ دهن باغچه ۲۴۶ ۱۴۲۹

۳۷ سرآسیاب ۲۲۲ ۱۲۱۰

۳۸ لرک ۱۸۲ ۹۴۲

۳۹ تهنیک ۲۵۶ ۱۶۲۲

۴۰ شوراب ۲۷۳ ۱۵۰۰

۴۱ مرغزار ۱۷۰ ۹۱۹

۴۲ چشمه مخ ۱۱۰ ۶۰۸

۴۳ زرنیچ ۱۱۸ ۷۷۹

۴۴ پیازی ۱۴۰ ۱۳۰۷

۴۵ استرآباد ۷۱ ۳۷۸

۴۶ تابه سنگ ۸۴ ۸۳۲

۴۷ ماه گل ۲۵۶ ۱۵۱۹

۴۸ تخرید ۱۲۶ ۶۳۲

۴۹ هوتکها ۱۸۹ ۹۵۰

۵۰ صوفی‌ها ۲۶۶ ۱۷۱۰

۵۱ آبشگن ۲۳۴ ۱۵۲۱

۵۲ خیل کمال ۱۰۰ ۵۸۲

۵۳ گلدان ۴۳۲ ۲۲۱۶

۵۴ کبوترخان ۱۲۸ ۹۷۸

۵۵ دهن ورقه ۱۲۳ ۸۹۰

۵۶ ده سرخ ۱۹۲ ۱۰۳۶

۵۷ چشمه میران ۱۵۲ ۹۳۶

۵۸ آستانه ۲۰۸ ۱۴۸۶

۵۹ مناره ۲۲۷ ۱۱۷۲

۶۰ خواجه میار ۱۲۱ ۷۱۸

۶۱ سرونه ۷۰ ۳۶۶

۶۲ دشک ۱۵۲ ۸۵۲

۶۳ ریگچه ۱۴۷ ۸۵۷

۶۴ تحت قلعه ۱۶۶ ۱۰۱۳

۶۵ دهن زارگی ۱۸۴ ۹۲۱

۶۶ پای قلعه ۲۳۲ ۱۳۶۲

۶۷ آب بره ۱۳۶ ۶۹۹

۶۸ دهن کوتاه ۱۰۵ ۵۵۰

۶۹ بادغیسک ۹۲ ۶۴۹

۷۰ پیلوند ۱۷۵ ۱۰۳۶

۷۱ جره گک ۷۷ ۴۱۶

۷۲ درونه ئی ۲۵۲ ۱۴۱۲

۷۳ ایزدوک ۱۷۱ ۱۰۶۵

۷۴ دهن شاخ ۲۰۳ ۱۳۷۵

۷۵ پهلوانها ۱۷۱ ۹۳۱

۷۶ خواجه سیمن ۲۴۱ ۱۲۵۵

۷۷ عقابخانه ۲۶۶ ۱۳۴۱

۷۸ کهنه ۳۱۰ ۱۵۴۸

۷۹ سیاه خاک ۲۳۵ ۱۱۷۷

۸۰ دهن گاوکش ۱۹۰ ۱۰۰۰

۸۱ دهن ایزدی ۱۳۱ ۱۱۵۶

۸۲ ایزدی ۲۶۳ ۱۳۲۵

۸۳ جنگجای ۱۴۹ ۱۰۸۶

۸۴ دهن سرونه ۱۶۹ ۹۵۸

۸۵ خفته ۷۲ ۳۷۰

۸۶ چالوق ۱۷۷ ۱۱۸۰

۸۷ کلور ۲۷۱ ۱۳۸۵

۸۸ کشکامین ۲۷۱ ۱۴۷۹

۸۹ ریشبزان ۱۵۳ ۸۴۱

۹۰ نوچاره ۲۷۰ ۱۳۶۳

۹۱ دستاسک ۲۴۱ ۱۲۳۳

۹۲ شنگ‌ها ۲۶۰ ۱۳۴۰

۹۳ سر جنگل ۲۲۲ ۱۴۵۶

۹۴ خشکابه ۹۸ ۴۱۵

۹۵ سنگ کر ۱۹۴ ۹۹۴

۹۶ سم سنگی ۱۹۵ ۱۱۵۸

۹۷ گردن بریده ۱۹۰ ۱۱۳۹

۹۸ مرغزار زه افغان ۲۱۷ ۱۲۸۲

مجموع: ۱۸۰۳۶ ۱۰۳۶۱۲

جاذبه های تاریخی و تفریحی

در ولسوالی تولک جاذبه های گردشگری زیادی وجود که که در طول سال بخاطر نبود امنیت درست از چشم مردم پنهان مانده است اما در این اواخر با ایجاد شرایط امنیتی مناسب این جاذبه ها مورد توجه مردم قرار گرفته است که بصورت جداگانه به ترتیب نام گرفته شده است:

جاذبه های طبیعی:

1. غار کشکامین در ناحیه دای یکی از عجایب ها و شاهکار پیچیده طبیعت بود که در شمال شهرستان تولک قرار دارد، طبق گفته های مردم محل مردم بصورت گروهی با یک نفر رهنما از قریه کشکامین وارد این غار شده و با پیمودن راه های پر پیچ و خم زیادی با عبور از میان سخره های بزرگ در منطقه های دیدنی زیادی میرسند اما هنوز نتوانستند به انتهای آن برسند، قابل ذکر است اشخاص که وارد این منطقه می‌شوند باید با داشتن چراغ های قوی آماده پیمودن راه شوند و همچنان سنگ های معدنی که از قطرات آب تشکیل می‌شود و دارای اشکال زیبا میباشند در این غار وجود دارد.
2. چشمه آب گرم در ناحیه زارگی در شمال شهرستان تولک قرار دارد که دارای آب گرم میباشد و همچنان مشابه به این چشمه در منطقه چالق در ناحیه جواجه وجود دارد.
3. هلنگ عروس در قریه گلدان در شرق تولک یکی از بزرگترین چمن های تفریحی و زیبا بوده که در فصل تابستان با رفتن مردم محل و برپا کردن خیمه های سیاهرنگ شکل جالبتری بخود میگیرد.
4. سرجر تهاب در جنوب و جر کاریز در ناحیه تگاب اشنان با تنگی شاخ ملان در غرب ناحیه تگاب اشنان نیز در فصل بهار از زیباترین جاذبه های طبیعی در تولک می‌باشد.

جاذبه های تاریخی:

1. زیارت خوجه عبدالله علوی از خاندان اهل سادات بوده و در مرکز تولک قرار دارد که دارای یک تاریخ ارزنده و مهم در این ناحیه می‌باشد.
2. غار های گاوکش که در شمال شرق تولک در ناحیه گاوکش قرار دارند ساحه ارزنده گردشگری را ایجاد کرده اند، گفته میشود که سکه های از زمان امپراطوری غوری ها در این غار ها یافت شده است و همچنان افسانه های زیادی از این منطقه در میان مردم محل بازگو میشود که حکایت از عجایب میکند.
3. قلعه ملک انتر/عنتر از مناطق تاریخی تولک بوده که بالای یک تپه طبیعی غیر قابل نفوذ در قریه خواجه ها در مرکز تولک قرار گرفته است و گفته می‌شود که در زمان چنگیز با حملات مغول ها مقاومت زیاد کرده و مغول ها نتوانستند این دژ مستحکم را فتح کنند.

جغرافیا

این ولسوالی از سمت شمال به ولسوالی چشت شریف و اوبه ولایت هرات، از طرف جنوب به ولسوالی ساغر، از طرف شرق به ولسوالی شهرک و از طرف غرب به ولسوالی فارسی ولایت هرات هم‌سرحد است.

ولسوالی تولک دارای آب وهوای سرد بوده و ار تفاع آن از سطح بحر ۲۱۹۵ متر است.

محیط زیست

در ولسوالی تولک از محیط زیست مانند سایر نقاط افغانستان از طرف مردم و حکومت به گونه درست حفاظت صورت نگرفته و ولسوالی تولک همچنان متأثر از این بی‌خبری و عدم رعایت اصول محیط زیستی می‌باشد.

قاچاق گیاهان کوهی مانند سرش کوهی، مسواک، سبستک و اخیراً بوته‌های یمه که به گونه وحشتناکی از ریشه کنده شده و هر کیلوگرام به مبلغ ناچیزی در حدود ده افغانی به فروش می‌رود، نگرانی‌های شماری از باشندگان این ولسوالی را درپی داشته‌است.

بی اعتنایی ادارات زیربط دولتی باعث شده خرید و فروش این گیاهان به یک چالش بزرگ در برابر محیط زیست شود و مستقیماً محیط زیست را متاثرسازد. تا جاییکه برای تهیه کردن یک کیلوگرام ریشه سرش کوهی باید در حدود ۵ متر مربع زمین سبز را از بین برد که با این حساب می‌توان گفت چند صد جریب از بستر سبز زمین‌های این ولسوالی از بین رفته‌است.

قریه‌ها

مناطق بزرگ ولسوالی تولک شامل: تگاب اوشلان، دای، دم کوه، کوتاه، زی افغان، بقرستان، جواجه، رباط، چهار راه، گاوکش، ومرکز می‌باشند.

نام قریه‌ها و فاصله آن از مرکز ولسوالی

1. سم سنگی به فاصله ۶۵ کیلومتری از مرکز
2. گردن بریده ۶۳
3. دهن گاوکش ۵۸
4. زقند ۵۶
5. دهن زقند ۵۴
6. مناره ۵۱
7. ده سرخ ۴۹
8. اسپی بز ۴۶
9. کاج ۴۵
10. شینه بقر ۴۴
11. دهن پیلوند ۴۳

۱۲- جر پیلوند ۴۷ ۱۳- دهن درونه یی ۴۵ ۱۴- جر درونه یی ۴۷ ۱۵- دهن چهارراه ۳۵ ۱۶- توتک ۳۷ ۱۷- مندیشی ۳۶ ۱۸- آبشگن ۲۷ ۱۹- پهلوانها ۲۵ ۲۰- خلوک‌ها ۲۷ ۲۱- نوچاره ۲۸ ۲۲- پای تنگی ۳۰ ۲۳- بلندر ۳۲ ۲۴- دهن زارگی ۲۳ ۲۵- پای زیارت ۲۵ ۲۶- نوسم ۲۶ ۲۷- نومزار ۲۷ ۲۸- گدایی ۲۹ ۲۹- ریشبزان ۳۳ ۳۰- گزک ۳۲ ۳۱- بنفشان ۳۱ ۳۲- خیل کمال ۲۹ ۳۳- پای قلعه ۲۸ ۳۴- خم سیاه ۲۹ ۳۵- خم جاروبی ۲۹ ۳۶- مشکوله‌ها ۳۲ ۳۷- صوفی‌ها ۳۷ ۳۸- خواجه مراد ۴۰ ۳۹- آب سرخ ۵۰ ۴۰- دوتایی ۵۴ ۴۱- خواجه میار ۵۷ ۴۲- کاریزک ۴۳ ۴۳- مرغزار ۴۵ ۴۴- پنجاب ۴۷ ۴۵- آلنجک ۴۷ ۴۶- خشنو ۵۱ ۴۷- خالکی‌ها ۵۶ ۴۸- تگاب دای ۵۵

۴۹- هزاره دای ۵۶

۵۰- غار دای ۵۸

۵۱- کجایی‌ها ۵۹

۵۲- گلوگاو ۶۱

۵۳- کلور ۶۳

۵۴- کشکامین ۶۵

۵۵- چشمه سرخک دای ۷۱

۵۶- خواجه سیبک ۷۰

۵۷- کوت و کوله ۷۲

۵۸- انجیرک ۷۴

۵۹- اسپی سبست ۷۵

۶۰- خواجه لربی ۷۲

۶۱- خواجه لربی علیا ۷۱

۶۲- رضوان ۶۰

۶۳- لرک ۵۵

۶۴- سرتنگی شاخ ۶۵

۶۵- زیر تنگی شاخ ۶۳

۶۶- قلعه شاخ ۶۴

۶۷- سرجنگل ۶۰

۶۸- تابه سنگ ۵۷

۶۹- تهنیک ۵۵

۷۰- دهن کوتاه ۴۸

۷۱- گنجی‌های رزقا ۴۱

۷۲- قندی‌ها ۴۰

۷۳- شنگ وسطی ۵۸

۷۴- شنگ علیا ۵۶

۷۵- جنگل ۳۸

۷۶- پیازی ۴۳

۷۷- یکه سم ۴۰

۷۸- رباط میرا ۴۳

۷۹- چشمه مخ ۲۶

۸۰- بلوچ‌ها ۳۱

۸۱- دربند ۲۶

۸۲- بالینه ۳۳

۸۳- خربید ۳۱

۸۴- هوتک‌ها ۲۶

۸۵- سیاه سنگک ۱۶

۸۶- تخرید ۱۴

۸۷- خم سنجد ۲۷

۸۸- غال عکه ۱۷

۸۹- برف آبک ۲۰

۹۰- چشمه سرخک ۱۱

۹۱- سردره ۶

۹۲- ایزدوک ۱۰

۹۳- دهن کبوترخان ۱۲

۹۴- تنگی گرگچه ۱۴

۹۵- دره مگس ۱۸

۹۶- دهن راه خشک ۲۰

۹۷- راه خشک ۲۱

۹۸- خواجه‌ها ۳

۹۹- چهل دختران ۲

۱۰۰- تحت قلعه ۱

۱۰۱- حیدر آباد ۱

۱۰۲- سرآسیاب ۱

۱۰۳- سنگ سفید ۳

۱۰۴- کشکر سفلی ۳

۱۰۵- رباط زید ۱۱

۱۰۶- سنگ کر ۳

۱۰۷- قشلاقک ۱۳

۱۰۸- سنگ خلق ۱۵

۱۰۹- چهارخانه ۱۲

۱۱۰- بلبلک ۱۶

۱۱۱- استرآباد ۱۵

۱۱۲- دهن استر آباد ۱۷

۱۱۳- دهن دوشک ۱۸

۱۱۴- قاوه ۱۹

۱۱۵- دشک ۱۸

۱۱۶- جهره گک ۲۴

۱۱۷- خواجه سیمن ۳۰

۱۱۸- آب بره ۱۹

۱۱۹- دهن کرمنج ۱۴

۱۲۰- چشمه دراز ۱۶

۱۲۱- الاره ۱۸

۱۲۲- سیاه لاخ ۱۹

۱۲۳- گزک ۳۰

۱۲۴- نهاله ۳۵

۱۲۵- زره دان ۳۶

۱۲۶- دستاسک ۴۰

۱۲۷- دهن دستاسک ۳۹

۱۲۸- زرقل ۲۲

۱۲۹- سم سنگی ۲۱

۱۳۰- تنگی نبات ۱۰

۱۳۱- گدای صنم ۲۵

۱۳۲- اویان ۲۲

۱۳۳- عقابخانه ۲۹

۱۳۴- بادغیسک ۲۷

۱۳۵- کهنه ۳۳

۱۳۶- دهن کهنه ۳۱

۱۳۷- تیموری‌ها ۲۰

۱۳۸- گلدان ۲۲

۱۳۹- نالو ۳۴

۱۴۰- ملخوله ۳۳

۱۴۱- آلنجک ۳۲

۱۴۲- سیاه خاک ۳۸

۱۴۳- جنگلک ۴۲

۱۴۴- فالیزک ۴۰

۱۴۵- کشکر افغان ۶

۱۴۶- ایزدی ۶۰

۱۴۷- دهن ایزدی ۶۵

۱۴۸- تیل پنبه ۶۳

۱۴۹- دهن اجغل ۶۲

۱۵۰- اجغل ۶۱

۱۵۱- سرخمین ۵۸

۱۵۲- خندق ۴۳

۱۵۳- سربندک ۶۲

۱۵۴- خمین ۵۷

۱۵۵- رباط ۴۱

۱۵۶- دهن رباط ۴۲

۱۵۷- سرجر تهاب ۱۸

۱۵۸- خشک آبه ۱۵

۱۵۹- تهاب ۱۲

۱۶۰- دهن تیله ۴۲

۱۶۱- دهن تهاب ۱۱

۱۶۲- کشکر علیا ۸

۱۶۳- سرپشته ۴

۱۶۴- جنگجای ۳۴

۱۶۵- بادغیسک ۳۵

۱۶۶- زیرنیچ ۳۷

۱۶۷- درودی ۲۰

۱۶۸- زلینچه ۱۵

۱۶۹- کاه درو ۹

۱۷۰- کورابک ۲۴

۱۷۱- هفتنک ۱۳

۱۷۲- قلعه فولاد ۱

۱۷۳- جهرک ۲

۱۷۴- چشمه میران ۱۴

۱۷۵- تلووک ۱۴

۱۷۶- اسکوان ۱۲

۱۷۷- زول باز ۱۹

۱۷۸- کبوترخان ۱۸

۱۷۹- شوراب ۲۱

۱۸۰- خلینه ۲۵

۱۸۱- خفته ۳۰

۱۸۲- ریگچه ۴۰

۱۸۳- سرجنگل ۲۵

۱۸۴- پشته میرزاده ۱۳

۱۸۵- سنگ میشینه ۲۵

۱۸۶- خاکچه‌ها ۳۵

۱۸۷- گنداب ۳۰

۱۸۸- آستانه ۳۶

۱۸۹- اندرشپی ۳۷

۱۹۰- علمداری‌ها ۱۹

۱۹۱- ماه گل ۲۳

۱۹۲- گرم آبک ۳۷

۱۹۳- چالوق ۶۰

۱۹۴- اسفنیج ۵۷

۱۹۵- نعل بندان ۴۷

۱۹۶- خرپال ۶۵

۱۹۷- انگورگ ۶۳

۱۹۸- ناسفند ۳۱

۱۹۹- پیتومراد ۴۸

۲۰۰- باغیجه یک ۵۲

۲۰۱- کشکک ۱۸

۲۰۲- اولاد اغداد ۲۶

۲۰۳- دهن سرونه ۲۵

۲۰۴- سرونه ۲۸

۲۰۵- صحرایک ۲۹

۲۰۶- کورابک ۲۸

۲۰۷- سرجنگل ۲۷

۲۰۸- دهن ورقه ۲۶

۲۰۹- خم سیاه ۳۵

۲۱۰- گیمک ۴۶

۲۱۱- روغنی ۱۵

۲۱۲- چک آب ۱۵

۲۱۳- خرناس ۲۵

۲۱۴- برمال ۴۵

۲۱۵- لاخی‌ها ۶۷

حکومت

ولسوالان تولک از سال 1338 تا سال 1402 هـ ش

• سراج الدین خان از ولایت کابل
• عبدالمجید خان از ولایت کابل
• عبدالظاهر خان از ولایت هرات
• میر عزیزالحق از ولایت هرات
• عبدالحلیم خان راهق
• غلام عثمان خان کاکری از ولایت هرات
• عبدالرشید خان از و لایت قندهار
• دوست محمد خان از ولسوالی تیوره ولایت غور
• شاه محمد کوهستانی از ولسوالی تولک ولایت غور
• سردار محمد جلیس از ولسوالی تولک ولایت غور
• استاد عبدالکریم رحمانی از ولسوالی تولک ولایت غور
• سید امام الدین علوی از ولسوالی تولک ولایت غور
• عبدالکریم سدید از ولسوالی تولک ولایت غور
• الحاج محمد عظیم از ولسوالی تولک ولایت غور
• محمد طاهر سروری از ولسوالی تولک ولایت غور
• میرزا محمد رسول از ولسوالی تیوره ولایت غور
• حاجی فیض محمد ازولسوالی فارسی ولایت هرات
• ملا ملهم از ولسوالی بالامرغاب از ولایت بادغیس
• ملا عبدالرحمن از ولسوالی بالامرغاب ولایت بادغیس
• ملا محمد طاهر صدیقی از ولسوالی تولک ولایت غور
• الحاج ارباب سلطان خان از ولسوالی تولک ولایت غور
• ارباب محمد اتکل از ولسوالی پسابند ولایت غور
• الحاج آقا سید بهرام الدین از ولسوالی ساغر ولایت غور
• عبدالرحمن فرهنگ از ولسوالی ساغر ولایت غور
• محمد نادر دانشیار از ولسوالی تیوره ولایت غور
• الحاج تاج محمد تقوا از ولسوالی برکه ولایت بغلان
• محمد رفیق اعلم از ولسوالی تیوره ولایت غور
• مولوی سلیمان یوسفی از ولسوالی تولک ولایت غور
• مولوی عبدالاحد عبیده از ولسوالی تولک ولایت غور (امارت)
• مولوی خان گل بشیر از ولسوالی تولک ولایت غور

قوماندانان ولسوالی تولک از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۴۰۰ نسبت عدم منبع موثق و منظم نبودن اسامی قوماندانان قبل از سال ۱۳۸۰ از درج آن صرف نظر گردیده‌است.

1. گل احمد خان از ولسوالی تولک ولایت غور
2. سعدالدین از ولسوالی ساغر ولایت غور
3. عبدالبصیر حفیظی از ولسوالی تیوره ولایت غور
4. قوت الله از ولسوالی امام صاحب ولایت قندوز
5. عبدالله لعلزاد از ولسوالی تیوره ولایت غور
6. سید گل غفوری از ولسوالی تیوره ولایت غور
7. گل اعلم کریمی از ولسوالی دولتیار ولایت غور
8. علاءالدین غوری از فیروزکوه ولایت غور
9. غلام جیلانی از ولسوالی تیوره ولایت غور
10. غیاث الدین افضلی از ولسوالی تیوره ولایت غور
11. سید سردار از ولایت غزنی
12. ملا هدایت الله توحیدی از ولسوالی تولک ولایت غور (امارت)
13. حافظ محمد آصف اسد از ولسوالی ساغر ولایت غور
14. مولوی رمضان ثابت از ولسوالی دولینه ولایت غور

آموزش

در ولسوالی تولک به تعداد ۶۱ باب مکتب فعالیت دارد که شامل ۱۰ مکتب لیسه، ۱۲ مکتب متوسطه، ۳۶ مکتب ابتداییه و ۳ مدرسه اسلامی می‌شود.

یک مرکز تربیه معلم تحت نام منارجام بشکل خصوصی نیز در مرکز ولسوالی تولک فعالیت داشت اما فعلا نقل مکان نموده است.

مراکز آموزشی خصوصی که جهت آموزش مضامین دینی، ساینسی، زبان و خوشنویسی در مرکز ولسوالی فعالیت دارند:

1. مرکز آموزشی راه فردا.(غیر فعال)
2. مرکز آموزشی سادات.(غیر فعال)
3. مرکز آموزشی مصباح سر از تاریخ اول سال میلادی ۲۰۲۴ آغاز به فعالیت نموده است و فعلا نیز فعال میباشد.

لست مکاتب ولسوالی تولک

لیسه‌ها:

1. لیسه سید عبدالله علوی
2. لیسه نسوان مرکز
3. لیسه چهار راه
4. لیسه گزک
5. لیسه گاوکش
6. لیسه تگاب اشنان
7. لیسه دای
8. لیسه سنگ خلق
9. لیسه سنگ میشینه
10. لیسه رباط جواجه

متوسطه‌ها:

1. متوسطه تهاب
2. متوسطه تنگی تلوک
3. متوسطه نسوان صحرایک
4. متوسطه درودی جواجه
5. متوسطه گلدان
6. متوسطه نسوان گلدان
7. متوسطه نسوان اویان
8. متوسطه پیلوند
9. متوسطه نسوان تگاب اشنان
10. متوسطه کوتاه
11. متوسطه خاکچه
12. متوسطه زارگی

ابتداییه‌ها:

1. ابتداییه بقرستان
2. ابتداییه ریگچه
3. ابتداییه خمین
4. ابتداییه اناث خمین
5. ابتداییه چهارخانه
6. ابتداییه خواجه سیمن
7. ابتداییه جهره گک
8. ابتداییه آب بره
9. ابتداییه نسوان عقابخانه
10. ابتداییه ذکور عقابخانه
11. ابتداییه الاره
12. ابتداییه نسوان گزک
13. ابتداییه نهاله
14. ابتداییه نسوان پیلوند
15. ابتداییه مناره
16. ابتداییه گردن بریده
17. ابتداییه سیاه خاک
18. ابتداییه دستاسک
19. ابتداییه آبشگن
20. ابتداییه تخرید
21. ابتداییه تنگی نبات
22. ابتداییه نوچاره
23. ابتداییه کلور
24. ابتداییه تولکی‌ها
25. ابتداییه رضوان
26. ابتداییه اسپی سبست
27. ابتداییه رزقا
28. ابتداییه شنگ
29. ابتداییه ماه گل
30. ابتداییه دهن ماه گل
31. ابتداییه نسوان سنگ میشینه
32. ابتداییه کبوترخان
33. ابتداییه سردره
34. ابتداییه دهن زارگی
35. ابتداییه پیتوباغ

بهداشت

به تعداد ۶ مرکزصحی دولتی در این ولسوالی فعالیت دارند که عبارتند از:

1. مرکز صحی جامع (CHC) مرکز ولسوالی تولک
2. مرکز صحی فرعی (SHC) منطقه چهار راه
3. مرکز صحی فرعی (SHC) منطقه دای
4. مرکز صحی اساسی (BHC) منطقه تگاب اشنان
5. مرکز صحی اساسی (BHC) منطقه گاوکش
6. مرکز صحی اساسی (BHC) منطقه درودی جواجه.

تعداد پسته‌های صحی: ۴۹ پسته صحی

تعدا آشیانه‌های صحی: ۵ آشیانه

(۲) تیم سیار صحی (MHT) نیز در این ولسوالی فعالیت دارند.

همچنان در مرکز این ولسوالی سه کلنیک شخصی نیز فعالیت دارند.قابل ذکر است هنوز در سطح ولسوالی عملیات های ساده مانند سزارین و اپاندیسیت انجام نمی شود و در کلینیک مرکز داکتر جراح وجود ندارد نظر به پیشنهادهای مکرر باشندگان ولسوالی تولک به مقام ولایت و ریاست صحت عامه اخیر ، اخیرا محترم داکتر موفق رییس صحت عامه اظهار نمود که بزودی کلینیک صحی مرکز تولک پیشرفته تر خواهد شد.

ارتباطات

در ساحه ولسوالی تولک سه شبکه مخابراتی خصوصی وجود دارد که متأسفانه شبکه مخابراتی دولتی سلام در روز سقوط این ولسوالی بدست طالبان اولا به آتش کشیده شد و بعداً انفجار داده شده که تا اکنون در قسمت فعال سازی دوباره آن کدام توجه از طرف مسئولین صورت نگرفته‌است، و فعلاً در مرکز ولسوالی تولک تنها شبکه مخابراتی افغان بیسیم فعالیت دارد و همچنان در ناحیه چهار راه شبکه‌های مخابراتی اتصالات و روشن بصورت مشترک در یک تاور فعالیت دارند.

شبکه مخابراتی MTN ساحات شمال ولسوالی تولک را از ولسوالی چشت ولایت هرات تحت پوشش قرار داده‌است.

شبکه مخابراتی افغان تیلیکام از طریق دستگاه‌های وی سی ان نیز در قریه جات این ولسوالی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در جریان سال‌های ۲۰۱۹ به بعد اکثر مناطق که تحت پوشش خدمات مخابراتی نیستند از خدمات اینترنتی توسط دستگاه‌های ماهواره ای WiFi که توسط شرکت‌های خصوصی خدمات ارایه می‌نماید استفاده می‌کنند.

خدمات اینترنتی در این ولسوالی محدود بوده و در مرکز ولسوالی مشترکین از اینترنت 2G شبکه افغان بیسیم و باسرعت پایین از ساعت ده بجه شب الی پنج بجه صبح استفاده می‌نمایند و فعلاً نیز چندین شبکه خدمات اینترنتی ماهواره توسط دستگاه‌های WiFi در مرکز ولسوالی خدمات ارائه می‌کنند.

اقتصاد

باشندگان این ولسوالی عموماً زراعت پیشه بوده و به تربیه مواشی نیز مصروف اند. خشکسالی ، تحولات اخیر سیاسی کشور و توقف پروژه های کمک رسانی سازمان های خیریه داخلی و خارجی باعث شده بالای ۹۰ درصد ساکنان این ولسوالی زیر خط فقر زندگی ‌کنند. بی مهری دولتمردان مرکز ولایت غور در ادوار مختلف باعث شده این ولسوالی در قسمت اعمار زیرساخت های عام المنفعه کمتر مورد توجه قرار گیرد. چرخه اقتصادی وابسته به زراعت و کارگری در کشور ایران بوده که از این طریق خانواده ها امرار معیشت می نمایند ، بطور اوسط از هر دو خانواده یک نفر در ایران مصروف کار هستند. خشکسالی سه سال اخیر که از سال 1400 هـ ش شروع گردیده باعث شده زمین های کمتری تحت کشت قرار گیرد که از این لحاظ نیز فقر گسترش یافته است. مواد خوراکی و غذایی این ولسوالی از شهر هرات انتقال داده می شود و کرایه انتقال فی کیلوگرام آن حدود 4 افغانی است، نسبت به ولسوالی های دیگری ولایت غور قیمت اجناس و مواد خوراکی در بازار مرکز ارزان تر می باشد. جشم امید مردم به معادنی است که در ساحه این ولسوالی وجود دارد، هرچند تا هنوز روند استخراج معادن بصورت رسمی آغاز نگردیده است.

معادن

در ولسوالی تولک معدن طلا و جست در منطقه نعل بندان، ذغال سنگ در قریه‌های کلور، کشکامین، زرنیج و سنگ سفید. معادن گچ در قریه‌های لرک، اویان، کرمنج. معادن سرب در قریه‌های زرقل و سم سنگی. معادن سنگ مرمر در قریه‌های کلور و کشکامین و زارگی موقعیت دارند.

معادن ذغال سنگ، گچ و سرب عملاً در این ولسوالی به شیوه ابتدایی توسط مردم استخراج می‌گردد و برای اولین بار در سال ۱۳۹۵ اولین کارخانه کوچک تولید گچ با برند (گچ صدف) شروع به تولید نمود که پس از یک سال نسبت به ناتوانی مدیریت و نا امنی کار تولید آن توقف نمود.

معدن سرب که در قریه زرقل موقعیت دارد را در ماه اسد سال جاری 1402 شرکت افغان انویست بعد از رقابت با شرکت های دیگر برنده گردید و نظر به وعده مقامات امارت اسلامی افغانستان قرار است بزودی کار عملی استخراج این معدن شروع گردد.

قرار است شاهراه بادغیس - فاریاب و شاهراه هرات-غور که بطور تخمینی حدود 300 میلیون دالر هزینه بر میدارد نیز از معدن سرب این ولسوالی تامین گردد، حال آنکه دقیقا امتیازاتی که برای ولسوالی تولک در نظر گرفت شده نیز هنوز مشخص نیست و سرک های این ولسوالی نیز مخروبه اند.

مؤسسات

۱- همآهنگی کمکهای انسانی (CHA): از سال ۱۹۹۹ میلادی تا الحال در ولسوالی تولک فعالیت داشته و در تطبیق پروگرام‌ها نقش مهمی در این ولسوالی دارد که از بزرگ‌ترین پروژه‌های عملی آن در این ولسوالی می‌شود برنامه همبستگی ملی را نام برد و فعلاً تطبیق کننده پروژه صحتمندی در این ولسوالی می‌باشد. ۲- دفتر میثاق شهروندی(PMU): از سال ۱۳۹۶ با آغاز برنامه ملی میثاق شهروندی در این ولسوالی فعالیت خودرا آغاز نموده و تطبیق کننده پروژه‌های انکشافی قریه جات و نظارت کننده برنامه ملی میثاق شهروندی می‌باشد. دفتر میثاق شهروندی بعد از تغیر دولت جمهوری اسلامی پروگرام خویش را در این ولسوالی متوقف داده و اکثر پروژه‌هایش به شکل نیمه تمام باقی مانده‌است

۳- دفتر CRDSA: مؤسسه غیردولتی بوده و تطبیق کننده پروژه‌های کوتاه مدت سازمان غذایی جهان (WFP) در این ولسوالی می‌باشد که جدیداً در سال ۱۳۹۷ دراین ولسوالی شروع به فعالیت نموده‌است.

و همچنان در اوایل سال ۲۰۲۲ فعالیت موسسات نیز در ولسوالی تولک افزایش یافته که در زمینه‌های صحت روانی، حمایت از اطفال و توزیع مواد غذایی WFP فعالیت دارند مانند:

1. سازمان ACTED: در زمینه توزیع مواد غذایی WFP فعالیت دارد.
2. سازمان Warchild UK:در زمینه حمایت از اطفال آسیب دیده.
3. سازمان ActionAid: در زمینه زراعت.
4. سازمان World Vision: در زمینه توزیع مواد غذایی WFP.
5. سازمان CRS: جدیداً آغاز به فعالیت نموده.
6. سازمان AAH: فعالیت‌های در بخش زراعت داشتند.
7. سازمان HealthNet TPO: در زمینه صحت روانی در ولسوالی تولک فعالیت دارد.

۱۱- مؤسسه احیای مجدد انصاری برای افغانستان ARAA: پروژه حمایت از اطفال و مادران شیرده و حامله که تمویل کننده آن دفتر UNICEF می‌باشد را در این ولسوالی در ماه دسامبر۲۰۲۲ آغاز نموده و به تعداد ۳۳۱۶ خانواده را تحت پوشش قرار داده که از کمک‌های نقدی مستفید خواهند شد. پروژه مذکور بعد از اخاذی ها و مداخلات اراکین دولتی متاسفانه کنسل شد.

قابل ذکر است ولسوالی تولک بستر مناسب برای تطبیق پروژه‌های انکشافی و اجتماعی برای موسسات خیریه بوده که با داشتن امنیت خوب و داشتن منابع بشری این فرصت را مساعد ساخته تا موسسات خیریه و سازمان‌های کمک کننده در تطبیق پروژه‌های خویش در این ولسوالی موفق باشند.

جستارهای وابسته

• ولسوالی‌های افغانستان
• ولایت غور

منابع

• مقام ولسوالی تولک.
• دفتر میثاق شهروندی ولسوالی تولک.
• شهرستان تولک مجموعه مقالاتی از احمد صمیم فرید
• وبلاگ محمدسعید شایان غوری