هؤدی
هؤدی، در ترکی ترکمنی، سخنان نغز، کوتاه و موزونی است که خواهر یا مادر برای آرام کردن و خواباندن کودک در کنار گهواره او می‌خواند. هؤدی‌ها آیینه تمام‌نمای آرزوها و آرمانهای زنان ترکمن است. با آن آوازهای غمین و شورهای حزین، به آرزوهای درونی آنان می‌توان پی برد.[۱]
هؤدی آواز لالایی به معنای اخص است. مفهوم هؤدی از ریشه هؤ دیلمک یعنی لالایی گفتن اقتباس شده است … در هؤدی مادران ترکمن آنچه را در محیط زندگی می‌گذرد، با بیانی شیرین در گوش کودکان زمزمه می‌کنند… در هؤدی مادران ترکمن آنچه را در در داستانهای کهن و سنتی آنان وجود دارد، با آرزوها و خواسته‌های خود در هم می‌آمیزند.[۲] به عقیده دکتر مجید تکه لفظ هؤ در عنوان هؤدی اشاره به الوهیت است.[۳]
نمونه شعر[ویرایش]
| آل‌لای باللیم یاشُندا | یاشیل بؤریک باشُندا | |
| آتاسی اؤینینگ دؤشؤندا | آق‌اؤی تکینگ باللیما | |
| آل‌لای آل‌لای آللاه یار | داغلارا یاغیب‌دیر قار | |
| داغلارینگ قاری اریسین | منینگ بالام یؤریسین | |
| هؤدی هؤدی هؤدی هؤ | هؤدی باللیم هؤدی هؤ | |
| آل‌لای آل‌لای آیلانچاق | آقار سولار بولانچاق | |
| آلتمیش باشلی آق اؤیینگ | گلیشگی‌دیر ساللانچاق | |
| آل‌لای باللیم آدیقا | قوشلار قوندی پوداقا | |
| پوداقینگ قئزیل گؤلسی | شول باللیما صداقا[۴] |
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع و توضیحات[ویرایش]
- ↑ نغمه‌های زنان ترکمن، امان‌قلیچ شادمهر، انتشارات حاجی‌طلایی، ۱۳۷۷
- ↑ موسی جرجانی نقل از کتاب موسیقی ترکمنی، محمدتقی مسعودیه، تهران، مؤسسه فرهنگی-هنری ماهور، ۱۳۷۹
- ↑ همان
- ↑ همان ترجمه: ای کودک دلبندم با کلاهی سبز بر سر! در کنار خانه پدر، آلاچیقی دیگر برپا کنید برای این عزیزم. آسوده بخواب عزیزم که خدا یار تو باد. بر کوه‌ها برف نشسته؛ (خدا کند) تا آب شدن برف کوه‌هااین عزیز من راه بیفتد. آسوده بخواب عزیزم، آسوده بخواب دلبندم آسوده بخواب کودکم که آبهای جاری گل‌آلودند. در آلاچیقی سفید با شصت دیرک کمانی، گهواره‌ای مناسب دارد. آسوده بخواب دلبندم که پرندگان بر شاخه‌ها نشسته‌اند. گلهای قرمز آن شاخه‌ها صدقهٔ راه عزیزم باد.