میر مهنا

میر مهنا

میر مَهنا یا میر مُهَنّا شریفات (۱۱۴۸–۱۵ ذیقعده ۱۱۸۴ قمری/ ۱۱۱۴–۵ فروردین ۱۱۴۸ خورشیدی از ایرانی‌های اصیل در جنوب کشور در منطقه ریگ بود او از قبیله بنی تمیم بود. او حاکم عرب خلیج‌فارس در زمان زندیان ایران بود که با هلندی‌ها، پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها در خلیج فارس جنگید. مهم‌ترین کار او شکست پرتغالی‌ها، انگلیسی‌ها و هلندی‌ها و بیرون راندن آنان از جزیرهٔ خارک بود. او فرماندهی لشکر را در جنگ ایران و هلند بر عهده داشت

پیشینه

پدر میر مهنا، میر ناصر نام داشت که در واپسین سال‌های فرمانروایی نادرشاه افشار، حاکم بندر ریگ و رود حلّه و جزیره خارگ بود. میر ناصر سنی مذهب و از طایفه بنی زعاب زعابی‌ها بود که در آن زمان کوشید که زمین عرب‌های بوشهر به دست انگلیسی‌ها و بیگانگان نیفتد، وی همچنین برای تصاحب حکومت، پدر خود را به قتل رساند و پس از اعتراض خواهران و برادران خود یک برادر خود بنام میرحسین را به قتل و خواهر خود را در دریا غرق کرد.

اقدامات

میر مهنا حاکم مستقل بندر ریگ شهرستان گناوه بود که به راهزنی دریایی از بیگانگانی که قصد ورود به ایران را داشتند می‌پرداخت.

او با وجود هلندی‌ها، انگلیسی‌ها و پرتغالی‌ها و بیگانگانی که قصد تصرف و تکه‌تکه کردن ایران را داشتند به شدت مخالف بود و قصد یک پارچه کردن جنوب و تمامی ایران را داشت. او بار دیگر در سال ۱۱۴۵ به خارگ حمله کرد و ۵۸ هلندی و ملوان بومی را اسیر کرد.

نبرد با کریم خان زند

مستشرق آلمانی کارستن نیبور که در سال ۱۷۷۶م از ایران و منطقه خلیج فارس وجزیره العرب دیدن کرده بود جنگ‌های بین میر مَهَنّا امیری نصاری پسر شیخ ناصر امیری نصاری حاکم عرب بندر ریگ، گرمسیر، و کریم خان زند حکمران فارس و شیراز را اینگونه توصیف می‌کند:

"در سال ۱۷۶۵ میلادی، همان کریم‌خان زند، افسری جهت دریافت مالیات وحق حمایت نسبت به منطقه گرمسیر فرستاد، اما میر مَهِنّا به شدت با فرستاده کریم‌خان برخورد کرد و ریش و سیبیل او را تراشید. کریم‌خان سپس ارتشی قوی به جنگ او فرستاد، که بندر ریگ و باقی ممالک او را اشغال کرد، میر مَهِنّا به هر حال با آینده‌نگری قبل از اینکه خیلی دیر شود به همراه نیروهایش و قسمتی از رعیت خود، به جزیره‌ای صحرایی که خوری نام داشت عقب‌نشینی کرد، جزیره‌ای که در آن به انتظار نشست تا ارتش فارس از مملکتش عقب‌نشینی کنند. بعد از اینکه آنها رفتند او از جزیره خارج شد و نیروهای گارد را از بندر ریق بیرون راند و مملکت خود را دوباره تحت سلطه درآورد"

مرگ

والی بغداد در سال ۱۱۸۲ قمری میر مهنا را به قتل رساند. صادق‌خان زند به اعتراض این عمل به بصره لشکر کشید و آن‌جا را تصرف کرد.

بزرگداشت

در ایران یک بازی ویدئویی دربارهٔ زندگی وی ساخته شده است. امروزه جزیره‌ای غیرمسکونی در خلیج فارس جزیره میر مهنا و بندری در جزیره کیش به نام او نامیده شده است.

نادر ابراهیمی در رمان برجاده‌های آبی سرخ به زندگی و زمانه میرمهنا پرداخته است. وی همچین در قالب یک فیلمنامه ۱۶ قسمتی داستان زندگی میرمهنا را به نگارش درآورده که هنوز پس از گذشت سال‌ها، کارگردانی آن را به تصور نکشیده است.