مردانقم
مردانقم
مردانقم | |
|---|---|
روستا | |
 Pباغ‌های انار در دامنه صخره‌های سنگی. | |
  مردانقم | |
| مختصات: ۳۸°۴۹′۵۶″ شمالی ۴۶°۳۳′۰۶″ شرقی / ۳۸٫۸۳۲۲۲°شمالی ۴۶٫۵۵۱۶۷°شرقی |
مردانقم یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی و مرکز دهستان دیزمار شرقی شهرستان خداآفرین می‌باشد.[۱] بر اساس سرشماری ۱۳۸۵، جمعیت روستا ۷۳۰ نفر در ۱۷۶ خانوار است.[۲] این آمار در سال ۱۳۹۰ به ۶۰۵ نفر در ۲۰۵ خانوار تغییر کرده بود.[۳]
تاریخچه[ویرایش]
نخستین بار در کتاب نزهةالقلوب حمداله مستوفی از مردانقم یاد شده‌است. عین نوشته بدین قرار است: " مردان نقیم (مردان نعیم) ولایتی است، کوانی یا کوالی (کوافی) و کلام و جرم از معظّمات آن. حاصلش غلّه، انگور و میوه نیکو باشد و بعضی مواضع در کنار ارس واقع شده، حقوق دیوانیش هشت هزار و هفتصد دینار است'[۴] مستوفی در جای دیگر می‌نویسد، "زنگیان چند پاره دیه است و اکنون داخل مردانقم...". "[۵] اینکه مستوفی میزان مالیات مردانقم را از مالیات کلیبر بیشتر ذکر کرده‌است که نشانگر اهمیت و موقعیت استراتژیک مردانقم در هفتصد سال قبل می‌باشد.[۴]
در اواخر دهه ۱۳۲۰، بر اساس جلد چهارم فرهنگ جغرفیایی ایران،[۶] مردانقم ۶۳۹ تن سکنه داشت.[۷] مردانقم، در سال ۱۳۶۶، به تصویب هیئت وزیران مرکز دهستان دهستان دیزمار شرقی تعیین شد.[۸]
اقتصاد[ویرایش]
باغداری و زنبورداری شغل اصلی اهالی می‌باشد. انار و انگور این ناحیه دارای ظاهر و طعم مطبوع منحصر بفردی می‌باشند و می‌توانند به مدتی بیش از شش ماه بدون نیاز به سردخانه تازگی خود را حفظ کنند. این قابلیت، حدود دو قرن پیش از این، مورد توجه دیپلمات انگلیسی، رابرت میگنان، قرار گرفته‌است.[۹] عسل تولیدی روستا، به خاطرکیفیت مطلوب وخوش رنگی وقیمت پایین در مقایسه با عسل روستاهای مرتعی ناحیه ارسباران، مانند عباس‌آباد، مشتری بیشتری دارد. پایین بودن قیمت مرهون بهره‌وری بالا و تخصص زنبورداران است.[۱۰]
اولین جشنواره انار در مردانقم[ویرایش]
در سال ۱۳۸۸ و در دوران بخشداری آقای اسداللهی و با برنامه‌ریزی و مدیریت ایشان، در اواخر مهر ماه برگزار شد و سال بعد نیز دومین جشنواره انار مردانقم باز با مدیریت بخشدار وقت آقای اسداللهی برگزار شد. از آن سال برگزاری جشنواره وارد تقویم سالانه شهرستان شد.[۱۲][۱۳][۱۴] جاذبه اصلی این جشنواره اجرای موسیقی عاشقی توسط عاشقهای معروف منطقه ارسباران است.
قلعه کوانق[ویرایش]
قلعه کوانق قبل از اسلام احداث شده‌است. در عصر حکومت خوارزمشاهیان مدت‌ها از آن به عنوان زندان سیاسی استفاده می‌کردند و عده‌ای از رجال و دربانیان و امرای قصر را محکوم و در قلعه مذکور زندانی می‌نمودند.[۱۵]
این قلعه که گاها قلعه مردانقم نیز نامیده می شود در اصل واقع در اراضی روستای کوانق و جلوی ان روستا است و نام اصلی و حقیقی آن قلعه کوانق است.
منابع[ویرایش]
- ↑ «: کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران:». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
- ↑ «سرشماری سال ۱۳۹۰ استان آذربایجان شرقی» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ نزهةالقلوب، حمداله مستوفی، به کوشش محمد دبیر سیاقی ، انتشارات کتابخانه طهوری، چاپ اول، تهران، ۱۳۳۶، ص. ۹۶.
- ↑ نزهةالقلوب، حمداله مستوفی، به کوشش محمد دبیر سیاقی ، انتشارات کتابخانه طهوری، چاپ اول، تهران، ۱۳۳۶، ص. ۱۰۱.
- ↑ فرهنگ جغرافیایی ایران، آبادیها، زیر نظر حسینعلی رزم آرا، تهران: سازمان جغرافیایی کشور، 1329، ج 4
- ↑ «لغتنامه دهخدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ Robert Mignan, A Winter Journey Through Russia, the Caucasian Alps, and Georgia: Thence … , Vol. 1, 1839, London, p. 125
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۸ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ دکتر علی اکبرزاده مردانقم. «آشنایی با محصولات باغی و گیاهی روستای مردانقم مرکز دهستان دیزمار شرقی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ «دومین جشنواره انار در شهرستان کلیبر».
- ↑ «جشنواره انار روستای مردانقم». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «اولین جشنواره انار در کلیبر آذربایجان شرقی».
- ↑ وحید محمدی. «روستای مردانقم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۴.
