قلعه مچی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
قلعه مچی
نمای داخلی قلعه مچی
نامقلعه مچی
کشورایران
استاناستان سیستان و بلوچستان
شهرستانشهرستان هامون
بخشبخش مرکزی دهستان لوتک
اطلاعات اثر
نوع بناقلعه
دیرینگیدوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۱۳۵
تاریخ ثبت ملی۹ آذر ۱۳۷۷
قلعه مچی بر ایران واقع شده‌است
قلعه مچی
روی نقشه ایران
۳۰°۳۲′۴۳″شمالی ۶۱°۱۶′۲۷″شرقی / ۳۰٫۵۴۵۳۸۹۸°شمالی ۶۱٫۲۷۴۰۹۹۳°شرقی / 30.5453898; 61.2740993

قلعه مچی یا قلعچه و بناهای وابسته آن مربوط به دوره صفوی در شهرستان هامون در سه کیلومتری شرق حوضدار سیستان و ۶ کیلومتری شهر سوخته و ۵۰ کیلومتری جنوب غربی شهر محمدآباد (هامون) جای گرفته‌است. این اثر در تاریخ ۹ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]

معماری[ویرایش]

این قلعه مقر و کاخ خاندان رئیسی (ملک محمد رئیسی) فرمانروایان جنوبی سیستان می‌باشد که از خشت و گل ساخته شده‌است. ارتفاع ایوان شمالی این قلعه از زمین ۱۰ متر و دهانه آن ۵/۷ متر پهنا دارد. در این منطقه باقی مانده یک آسیاب بادی نیز وجود دارد که نمونه‌های آن در دوران اسلامی و در تمام نقاط سیستان وجود داشته‌است. این ساختمان رادر زمان صفویّه شاهان کیانی سیستان ساخته‌اند ودر احیاءالملوک هم دکتر ستوده آن را قلعهٔ کافی نامیده‌است. است. در این منطقه کتیبه‌ای از سال ۱۱۳۰ هجری قمری (۱۷۱۷ میلادی) مربوط به میرجعفرخان کشف شده‌است.

وجه تسمیه[ویرایش]

قلعه مچی در ناحیه تاریخی حوضدار در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل قرار دارد و از آنجا که در سراسر منطقه نخلستان‌های فراوانی وجود داشت و مچ نیز به گویش سیستانی به معنی درخت خرما می‌باشد، قلعه به این نام مشهور شده‌است.[۲]

نگارخانه[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  2. «قلعه مچی سیستان». مجله گردشگری ساوش.[پیوند مرده]
  • کتاب راهنمای مختصر آثار باستانی سیستان – دکتر سیدمنصور سید سجادی – چاپ ۱۳۸۲ – ناشر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان سیستان و بلوچستان
  • کتاب سیستان بهشت باستان شناسان – گروه باستان‌شناسی دانشگاه زابل- چاپ ۱۳۸۰ – ناشر روابط عمومی دانشگاه زابل
  • مقاله سیستان سرزمین اساطیر- اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری – ستاد تسهیلات مسافرین نوروزی شهرستان هامون