قلعه دختر (فیروزآباد)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
قلعه دختر
بقایای قلعه
Map
نامقلعه دختر
کشورایران
استانفارس
شهرستانفیروزآباد
بخشفیروزآباد
اطلاعات اثر
نام‌های قدیمیفیروزگرد
نوع بناسنگ و ساروج
کاربری کنونیمحوطه باستانی
دیرینگیاشکانی ساسانی
دورهٔ ساخت اثرساسانیان
بانی اثراردشیر ساسانی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۶۹
تاریخ ثبت ملی۱۲ اسفند ۱۳۱۵
اطلاعات بازدید
امکان بازدیددارد
قلعه دختر بر ایران واقع شده‌است
قلعه دختر
روی نقشه ایران
۲۸°۵۵′۴۸″شمالی ۵۲°۳۱′۴۸″شرقی / ۲۸٫۹۲۹۹°شمالی ۵۲٫۵۳۰۱°شرقی / 28.9299; 52.5301
چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس
Sassanid Archaeological Landscape of Fars Region
میراث جهانی یونسکو
قلعه دختر فیروزآباد
معیار ثبتفرهنگی: (ii), (iii), (vi)
شمارهٔ ثبت۱۵۶۸
تاریخ ثبت۲۰۱۸ (طی نشست ۴۲مین)

قلعهٔ دختر فیروزآباد در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر می‌توان به قلعه رسید. جورجینا هرمان در کتاب تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان،[۱] می‌نویسد: اردشیر ساسانی احتمالاً این قلعه را در اواخر دوران اشکانیان و زمانی که هنوز بر اردوان پنجم، آخرین شاه دودمان اشکانیان، خروج نکرده بود ساخته‌است.

مشخصات اثر[ویرایش]

این قلعه حصین در سه سطح ساخته شده بود و ورود به آن از نازلترین سطح از طریق پلکانی مارپیچ که به حیاط اصلی تراس میانی می‌رسید صورت می‌گرفت. سه طرف حیاط را اتاقهای چهارگوش دارای تاق ضربی دربر گرفته بود و طرف چهارم به تراس فوقانی که روی آن ساختمان کاخ اصلی واقع شده بود، منتهی می‌گردید. تمامی کاخ را یک ایوان بزرگ دارای طاق ضربی و دو ایوان کوچکتر در دو سو تشکیل می‌داد. ایوان بزرگ که ۱۴ متر پهنا و ۲۳ متر درازا داشت به یک اتاق مرکزی که سقف آن به شیوه‌ای تازه، یعنی گنبد پوشانده شده بود منتهی می‌گشت. در جناحین این اتاق گنبد دار اتاقهای اضافی قرار گرفته و کل آن‌ها در داخل یک دیوار خارجی مدور جای داشت.

در حال حاضر مسیر دسترسی به این اثر بر خلاف وجود تله کابین موجود از طریق 980 پله ای است که به آن می رسد.

مهندسین اثر[ویرایش]

معماران رومی مشکل قرار دادن سقفی مدور بر روی بنایی چهار گوش در گوشه‌ها را با جلو آوردن تدریجی سنگ یا آجرها به شکلی که پیوسته مدور تر می‌شد، را حل کرده‌اند اما در قلعه دختر شیوه جدیدی به کار گرفته شد که همانا استفاده از سکنج در گوشه هاست. این قلعه تماماً از سنگ‌های درشت ساخته و سنگ‌های نما، تراشیده شده‌اند ولی سنگ‌های پی‌ها و داخل دیوارها از قلوه سنگ‌های درشت رودخانه‌ای تشکیل شده‌اند. عظمت بنای این قلعه، مبهوت کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره‌کننده دارند.

در قسمتی از قلعه دهانه غاری دیده می‌شود که به قول بعضی از محلی‌ها این غار راهی به کاخ اردشیر بابکان (کاخ ساسانی) در جلگه فیروزآباد داشته‌است؛ یعنی در زمان حمله دشمن به قلعه، محصورین قلعه می‌توانستند از طریق این دالان زیرزمینی با شهر ارتباط داشته باشند و بتوانند غذا و نیروی انسانی وارد قلعه کنند.

نگارخانه[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. هرمان، جورجینا، تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمه دکترموحدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۳.

پیوند به بیرون[ویرایش]