فهرست صنایع دستی ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایشگاه صنایع دستی در ایران

فهرست صنایع دستی ایران فهرست آن دسته از صنایع دستی است که در ایران تولید می‌شوند. بالغ بر ۳۷۰ نوع صنایع دستی در ایران وجود دارد و ایران جزء ۸ کشور اول تولیدکننده صنایع دستی در جهان است.[نیازمند منبع] گستردگی تنوع و کیفیت محصولات صنایع دستی ایران موجب شد این صنایع مورد پسند تمام دنیا قرار گیرد. تهران، همدان و اصفهان بیشترین کالاهای صنایع دستی را بر اساس ارزش در سال ۹۱ صادر کرده‌اند.[نیازمند منبع]

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی کردستان گفت: تاکنون ۱۶۵ اثر از صنایع‌دستی استان موفق به کسب نشان ملی مرغوبیت کالا شده‌است. منصور مهرزاد در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۲۸ هزار نفر صنعت‌گر دارای مجوز در رشته‌های مختلف صنایع دستی در استان مشغول به فعالیت هستند. وی افزود: در حال حاضر ۲۷ مرکز مجتمع کارگاهی آموزشی، ۴۳ کارگاه آموزشی و ۴۸ تعاونی و اتحادیه صنایع‌دستی در سطح استان به‌طور رسمی فعالیت دارند.[۱][۲]

صنایع دستی ایران[ویرایش]

طبقه‌بندی‌های گوناگونی از صنایع دستی ایران به عمل آمده و یکی از مناسب‌ترین این طبقه‌بندی‌ها طبقه‌بندی گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر است:[۳]

بافته‌های داری[ویرایش]

یک دار قالی در کاروان‌سرای میبد در شهر میبد در استان یزد
یک فرش‌فروشی در بازار اصفهان

فرش و قالی[ویرایش]

  • قالی تمام پشمی
  • قالی پشم ابریشم
  • قالی کرک ابریشم
  • قالی گل ابریشم[۴]
  • قالی تمام ابریشمی

گلیم[ویرایش]

  • گلیم دو رو
  • گلیم یک رو
  • گلیم یک رو با ترکیبی از بافت‌های قالی
  • گبه
  • زیلو

بافته‌های دستگاهی[ویرایش]

جاجیم[ویرایش]

پارچه‌ها[ویرایش]

رودوزی سنتی[ویرایش]

دوخت روی پارچه[ویرایش]

سوزن‌دوزی بلوچی
نمونه‌ای از پارچه زربفت ابریشمی با طرح گل شاه عباسی
سیاه دوزی سیستانی روی لباس(سوزن‌دوزی سیستانی)
پرونده:A3da0057-eb04-47b0-ad25-c577f3e23fe5.jpg
سیاه دوزی سیستان
سوزن‌دوزی[ویرایش]
قلاب‌دوزی[ویرایش]

دوخت داخل پارچه[ویرایش]

الحاق سایر مواد به پارچه[ویرایش]

صنایع دستی فلزی[ویرایش]

قلم زنی سبک تبریز آذربایجان‌شرقی
ساخت انگشتر توسط هنرمند استان قم (شهر ملی انگشتر)

انگشتر سازی (به ویژه انگشتر نقره مردانه)

آثار فلزی ترکیبی[ویرایش]

میناکاری از معروف‌ترین نمونه‌های صنایع دستی ایران

میناکاری[۱۴][ویرایش]

زیر سقف حافظیه، نمونه‌ای از گره‌چینی و کاشی‌کاری ایرانی

سفال‌گری[ویرایش]

سفال بدون لعاب[ویرایش]

  • سفال‌گری با دست
  • چرخ‌کاری
  • نقش برجسته سفالی

سفال لعاب‌دار[ویرایش]

آبگینه[ویرایش]

شیشه‌گری[ویرایش]

  • روش‌ها: شیشه‌گری فوتی، شیشه‌گری فوتی قالبی
  • انواع: بارفتن، دوپوست، سه‌پوست.

تزئین شیشه[ویرایش]

صنایع دستی چوبی[ویرایش]

جزئیات خاتم‌کاری
در چوبی کاروان‌سرای نیشابور، نمونه‌ای از گره‌چینی ایرانی

صنایع دستی سنگی[ویرایش]

پیکره شاپور یکم از نمونه‌های باستانی و متعالی سنگ‌تراشی ایرانی

نگارگری[ویرایش]

برگی از شاهنامه طهماسبی، اثر میرمصور نمونه‌ای نگارگری ایرانی

نگارگری کتاب و مرقعات[ویرایش]

چاپ‌های سنتی[ویرایش]

پوستین دوزی[ویرایش]

نمد مالی[ویرایش]

نمدمالی در شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری

حصیر بافی[ویرایش]

صنایع دستی چرمی[ویرایش]

رنگ‌سازی سنتی[ویرایش]

  • ساخت رنگ‌های گیاهی
  • ساخت رنگی‌های حیوانی
  • ساخت رنگ‌های معدنی
  • ساخت رنگ‌های شیمیایی
  • مرکب‌سازی:
    • مرکب نگارگری
    • مرکب خوش‌نویسی

رنگرزی سنتی[ویرایش]

  • رنگرزی روی کاغذ
  • رنگرزی روی چوب
  • رنگرزی روی ابریشم
  • رنگرزی روی پنبه

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. https://www.fardanews.com/بخش-اقتصاد-23/1146026-جایگاه-صنایع-دستی-ایران-در-جهان
  2. https://www.mehrnews.com/news/5811469/١٦٥-اثر-صنایع-دستی-کردستان-دارای-نشان-ملی-مرغوبیت-است
  3. یاوری، حسین (۱۳۸۹). شناخت صنایع دستی ایران. تهران: انتشارات مهکامه. ص. ۱۶.
  4. Beattie, M. (December 15, 1986). "Ardabīl Carpet". Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). Encyclopaedia Iranica Foundation. Retrieved 2022-03-11.
  5. Johnston, Amanda; Hallett, Clive (2014-02-03). Fabric for Fashion: The Complete Guide: Natural and Man-made Fibres (به انگلیسی). Quercus Publishing. p. 515. ISBN 978-1-78067-513-8.
  6. Middle East and Indian Ocean (به انگلیسی). Société d'histoire de l'Orient. 1999. p. 348. ISBN 978-2-7384-8380-5.
  7. "پاسداری از میراث و گنجینه گرانبهای صنایع دستی در منابع مکتوب | ایبنا" [Protecting the heritage and precious treasures of handicrafts in written sources]. خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). 2010-06-10. Retrieved 2022-03-11.
  8. "Iranian handicrafts: Khameh-Duzi of Sistan-Baluchestan". Tehran Times (به انگلیسی). 2021-10-09. Retrieved 2022-10-07.
  9. "A research on Shiraz's native art-industry condemned to oblivion". Allameh Tabataba’i University (به انگلیسی). 2023-09-09. Retrieved 2023-09-09. Dovatgari
  10. سامانیان, ساسان; بهمنی, ساره (2022-03-21). "پژوهشی در دواتگری شیراز هنر-صنعت بومی محکوم به فراموشی". دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران. 9 (17): 149–176. doi:10.22054/qjik.2023.71081.1343. ISSN 2345-6019.
  11. "Iranian handicraft; a rainbow of diversity rooted in old history". IRNA English (به انگلیسی). 2019-06-10. Retrieved 2022-03-11.
  12. The Cambridge History of Iran by I. Gershevitch (1985) p.154
  13. «Iranian handicraft a rainbow of diversity rooted in old history».
  14. هنر میناکاری در ایران. «صنایع دستی». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۵.
  15. Meals, Roy A. (2020-10-20). Bones: Inside and Out (به انگلیسی). W. W. Norton & Company. p. 296. ISBN 978-1-324-00533-9.
  16. "Iranian handicraft; a rainbow of diversity rooted in old history". IRNA English (به انگلیسی). 2019-06-10. Retrieved 2022-03-11.
  17. "توتن (قایق) یکی از صنایع دستی سیستان /دریاچه هامون چشم انتظار حیات دوباره آن است". Young Journalist Club. Retrieved 2022-03-11.
  18. "Iranian MPs Authorize Formation of Handicraft Development Fund - Society/Culture news". Tasnim News Agency (به انگلیسی). July 5, 2017. Retrieved 2022-03-15.
  19. Diba, Layla S. (2011). Turkmen Jewelry: Silver Ornaments from the Marshall and Marilyn R. Wolf Collection (به انگلیسی). Metropolitan Museum of Art. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-1-58839-415-6.
  20. Sarshar, Houman M. (2014-09-17). The Jews of Iran: The History, Religion and Culture of a Community in the Islamic World (به انگلیسی). Bloomsbury Publishing. pp. 214–215. ISBN 978-0-85773-710-6.
  21. "نمدمالی کرمانشاهی، میراث معنوی ایرانی شد" [Kermanshahi felt became the spiritual heritage of Iran]. ایسنا (ISNA). 2013-01-31. Retrieved 2022-03-11.
  22. "Kapu of Khuzestan". www.visitiran.ir (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-11.

پیوند به بیرون[ویرایش]