فهرست صنایع دستی ایران
فهرست صنایع دستی ایران فهرست آن دسته از صنایع دستی است که در ایران تولید میشوند. بالغ بر ۳۷۰ نوع صنایع دستی در ایران وجود دارد و ایران جزء ۸ کشور اول تولیدکننده صنایع دستی در جهان است.[نیازمند منبع] گستردگی تنوع و کیفیت محصولات صنایع دستی ایران موجب شد این صنایع مورد پسند تمام دنیا قرار گیرد. تهران، همدان و اصفهان بیشترین کالاهای صنایع دستی را بر اساس ارزش در سال ۹۱ صادر کردهاند.[نیازمند منبع]
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان گفت: تاکنون ۱۶۵ اثر از صنایعدستی استان موفق به کسب نشان ملی مرغوبیت کالا شدهاست. منصور مهرزاد در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۲۸ هزار نفر صنعتگر دارای مجوز در رشتههای مختلف صنایع دستی در استان مشغول به فعالیت هستند. وی افزود: در حال حاضر ۲۷ مرکز مجتمع کارگاهی آموزشی، ۴۳ کارگاه آموزشی و ۴۸ تعاونی و اتحادیه صنایعدستی در سطح استان بهطور رسمی فعالیت دارند.[۱][۲]
صنایع دستی ایران[ویرایش]
طبقهبندیهای گوناگونی از صنایع دستی ایران به عمل آمده و یکی از مناسبترین این طبقهبندیها طبقهبندی گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر است:[۳]
بافتههای داری[ویرایش]
فرش و قالی[ویرایش]
- قالی تمام پشمی
- قالی پشم ابریشم
- قالی کرک ابریشم
- قالی گل ابریشم[۴]
- قالی تمام ابریشمی
گلیم[ویرایش]
بافتههای دستگاهی[ویرایش]
جاجیم[ویرایش]
- جاجیمچه
- گلیمچه متکازین
- چنته
- کیسه حمام
- موج
- ماشته
- اهرامی
- پلاس
پارچهها[ویرایش]
- پارچههای فاخر: زربفت (زری)، مخمل، مخمل نقش برجسته، ترمه، داراییبافی، ابریشمدوزی.[۵][۶]
- سایر پارچهها: عبا، برک، کرباس، متقال، ارمکبافی، شمد، شعربافی، احرامی، چادرشببافی، رو فرشی و پردهای.[۷]
رودوزی سنتی[ویرایش]
دوخت روی پارچه[ویرایش]
سوزندوزی[ویرایش]
- سوزندوزی درویشی تفرش
- سوزندوزی بلوچ
- سوزندوزی ترکمن
- سوزندوزی ممقان
- خامه دوزی سیستان[۸]
- سیاه دوزی سیستان
- پتهدوزی
- بخارادوزی
- نقشدوزی
- نواردوزی
- ملیلهدوزی
- گلابتوندوزی
- خوسدوزی
- زرتشتیدوزی
قلابدوزی[ویرایش]
دوخت داخل پارچه[ویرایش]
الحاق سایر مواد به پارچه[ویرایش]
- قیطاندوزی
- دهیکدوزی
- پیلهدوزی
- آجیدهدوزی
- منجوقدوزی
- نقدهدوزی
- پولکدوزی
- سکه دوزی
- زغرهدوزی
- چهلتکهدوزی
صنایع دستی فلزی[ویرایش]
- دواتگری[۹][۱۰]
- حکاکی روی فلز[۱۱]
- قلمزنی[۱۲][۱۳]
- مشبک فلز
- ملیلهکاری
- زرگری
- کوفتهگری:
- ورشوسازی
- چلنگری
- زمودگری
- قفل سازی
- ریختهگری
- زیورسازی
انگشتر سازی (به ویژه انگشتر نقره مردانه)
آثار فلزی ترکیبی[ویرایش]
- جنگافزارسازی
- ضریحسازی
- علامتسازی
- چاقوسازی
میناکاری[۱۴][ویرایش]
سفالگری[ویرایش]
سفال بدون لعاب[ویرایش]
- سفالگری با دست
- چرخکاری
- نقش برجسته سفالی
سفال لعابدار[ویرایش]
- سفال دوغابی
- لعابسازی
- نقاشی روی لعاب
- نقاشی زیر لعاب
- کاشیکاری: کاشیکاری خود انواع مختلفی دارد: کاشی هفت رنگ، کاشی معرق، کاشی زرینفام، کاشی مینایی، کاشی معقلی
- سفال زرین فام
- سفال مینایی
- خرمهره سازی
- بدلچینی
آبگینه[ویرایش]
شیشهگری[ویرایش]
- روشها: شیشهگری فوتی، شیشهگری فوتی قالبی
- انواع: بارفتن، دوپوست، سهپوست.
تزئین شیشه[ویرایش]
- تراش روی شیشه
- نقاشی روی شیشه مینایی
- نقاشی پشت شیشه
- آبگزکاری
- ماتکاری
- تلفیق شیشه و فلز
صنایع دستی چوبی[ویرایش]
- پیکرتراشی
- ارسیسازی
- چیقبافی
- خاتمکاری[۱۵][۱۶]
- خراطی
- سازسازی
- سوخت روی چوب
- قوارهبری
- کندهکاری
- گرهچینی
- مشبککاریچوب
- معرق چوب
- معرق منبت
- منبتکاری
- نازککاری
- نقاشی روی چوب
- خولک بافی سیستان
- توتن بافی سیستان[۱۷]
صنایع دستی سنگی[ویرایش]
- سنگتراشی
- خراطی سنگ
- معرق سنگ
- مشبک سنگ
- حکاکی روی سنگ
- مرصع کاری
- فیروزه کوبی[۱۸][۱۹]
- نقش برجسته مس و فیروزه ماهانیت
نگارگری[ویرایش]
نگارگری کتاب و مرقعات[ویرایش]
- تذهیب
- تشعیر
- گل و مرغ
- نقشمایه ایرانی:
- طراحی قالی و گلیم
- طراح قلمی
- گرهگشی
- ساخت ابزار طراحی:
- بومسازی
- ساخت قلم و قلممو
- ساخت چسبها و روغنها
- ساخت مهره
- ساخت کاغذ پوستی
- ساخت تخته صیقل
چاپهای سنتی[ویرایش]
پوستین دوزی[ویرایش]
نمد مالی[ویرایش]
حصیر بافی[ویرایش]
- حصیربافی
- خولک بافی
- گز بافی
- بوریابافی
- چیغبافی
- بامبوبافی
- کپوبافی[۲۲]
- ترکهبافی
- ارغوانبافی
- مرواربافی
- چمبافی
صنایع دستی چرمی[ویرایش]
- حکاکی روی چرم
- سراجی
- سوخت روی چرم
- معرق چرم
رنگسازی سنتی[ویرایش]
- ساخت رنگهای گیاهی
- ساخت رنگیهای حیوانی
- ساخت رنگهای معدنی
- ساخت رنگهای شیمیایی
- مرکبسازی:
- مرکب نگارگری
- مرکب خوشنویسی
رنگرزی سنتی[ویرایش]
- رنگرزی روی کاغذ
- رنگرزی روی چوب
- رنگرزی روی ابریشم
- رنگرزی روی پنبه
جستارهای وابسته[ویرایش]
- صنایع دستی (هرمزگان)
- صنایع دستی شمال شرق ایران
- صنایع دستی اصفهان
- صنایع دستی بختیاریها
- صنایع دستی قزوین
- صنایع دستی
- صنعتگر
- فهرست صنایع دستی استان اصفهان
- فهرست صنایع دستی استان فارس
- فهرست صنایع پتروشیمی ایران
- فهرست صنایع تبریز
- قالی ایرانی
- قالی بیجار
- هنر ایرانی
منابع[ویرایش]
- ↑ https://www.fardanews.com/بخش-اقتصاد-23/1146026-جایگاه-صنایع-دستی-ایران-در-جهان
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/5811469/١٦٥-اثر-صنایع-دستی-کردستان-دارای-نشان-ملی-مرغوبیت-است
- ↑ یاوری، حسین (۱۳۸۹). شناخت صنایع دستی ایران. تهران: انتشارات مهکامه. ص. ۱۶.
- ↑ Beattie, M. (December 15, 1986). "Ardabīl Carpet". Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). Encyclopaedia Iranica Foundation. Retrieved 2022-03-11.
- ↑ Johnston, Amanda; Hallett, Clive (2014-02-03). Fabric for Fashion: The Complete Guide: Natural and Man-made Fibres (به انگلیسی). Quercus Publishing. p. 515. ISBN 978-1-78067-513-8.
- ↑ Middle East and Indian Ocean (به انگلیسی). Société d'histoire de l'Orient. 1999. p. 348. ISBN 978-2-7384-8380-5.
- ↑ "پاسداری از میراث و گنجینه گرانبهای صنایع دستی در منابع مکتوب | ایبنا" [Protecting the heritage and precious treasures of handicrafts in written sources]. خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). 2010-06-10. Retrieved 2022-03-11.
- ↑ "Iranian handicrafts: Khameh-Duzi of Sistan-Baluchestan". Tehran Times (به انگلیسی). 2021-10-09. Retrieved 2022-10-07.
- ↑ "A research on Shiraz's native art-industry condemned to oblivion". Allameh Tabataba’i University (به انگلیسی). 2023-09-09. Retrieved 2023-09-09.
Dovatgari
- ↑ سامانیان, ساسان; بهمنی, ساره (2022-03-21). "پژوهشی در دواتگری شیراز هنر-صنعت بومی محکوم به فراموشی". دو فصلنامه دانشهای بومی ایران. 9 (17): 149–176. doi:10.22054/qjik.2023.71081.1343. ISSN 2345-6019.
- ↑ "Iranian handicraft; a rainbow of diversity rooted in old history". IRNA English (به انگلیسی). 2019-06-10. Retrieved 2022-03-11.
- ↑ The Cambridge History of Iran by I. Gershevitch (1985) p.154
- ↑ «Iranian handicraft a rainbow of diversity rooted in old history».
- ↑ هنر میناکاری در ایران. «صنایع دستی». دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۵.
- ↑ Meals, Roy A. (2020-10-20). Bones: Inside and Out (به انگلیسی). W. W. Norton & Company. p. 296. ISBN 978-1-324-00533-9.
- ↑ "Iranian handicraft; a rainbow of diversity rooted in old history". IRNA English (به انگلیسی). 2019-06-10. Retrieved 2022-03-11.
- ↑ "توتن (قایق) یکی از صنایع دستی سیستان /دریاچه هامون چشم انتظار حیات دوباره آن است". Young Journalist Club. Retrieved 2022-03-11.
- ↑ "Iranian MPs Authorize Formation of Handicraft Development Fund - Society/Culture news". Tasnim News Agency (به انگلیسی). July 5, 2017. Retrieved 2022-03-15.
- ↑ Diba, Layla S. (2011). Turkmen Jewelry: Silver Ornaments from the Marshall and Marilyn R. Wolf Collection (به انگلیسی). Metropolitan Museum of Art. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-1-58839-415-6.
- ↑ Sarshar, Houman M. (2014-09-17). The Jews of Iran: The History, Religion and Culture of a Community in the Islamic World (به انگلیسی). Bloomsbury Publishing. pp. 214–215. ISBN 978-0-85773-710-6.
- ↑ "نمدمالی کرمانشاهی، میراث معنوی ایرانی شد" [Kermanshahi felt became the spiritual heritage of Iran]. ایسنا (ISNA). 2013-01-31. Retrieved 2022-03-11.
- ↑ "Kapu of Khuzestan". www.visitiran.ir (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-11.
پیوند به بیرون[ویرایش]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ فهرست صنایع دستی ایران موجود است. |