عمارت موسی خانی

مختصات: ۳۰°۰۶′۳۰″شمالی ۵۵°۰۷′۱۴″شرقی / ۳۰٫۱۰۸۲۴۶°شمالی ۵۵٫۱۲۰۴۲۲°شرقی / 30.108246; 55.120422
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
عمارت موسی خانی
نامعمارت موسی خانی
کشورایران
استاناستان کرمان
شهرستانشهربابک
بخشمرکزی
اطلاعات اثر
سال‌های مرمت۱۳۹۶-۱۳۹۷
کاربری کنونیتوریستی
دورهٔ ساخت اثرقاجاریه
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۷۲۸۱
تاریخ ثبت ملی۱۲ بهمن ۱۳۸۱
عمارت موسی خانی بر ایران واقع شده‌است
عمارت موسی خانی
روی نقشه ایران
۳۰°۰۶′۳۰″شمالی ۵۵°۰۷′۱۴″شرقی / ۳۰٫۱۰۸۲۴۶°شمالی ۵۵٫۱۲۰۴۲۲°شرقی / 30.108246; 55.120422

عمارت موسی خانی از بناهای تاریخی زمان قاجاریه، در بلوار شهید بهشتی جنوبی شهر بابک واقع است. تاریخ احداث این بنا ۱۲۶۵-۱۲۷۰ هجری قمری و مساحت آن ۷۵۰۰ متر مربع (۲۳۰۰متر مربع زیر بنا، ۵۲۰۰ متر مربع باغ عمارت)می باشد. پس از حاج محمد علی ملقب به "حاج آقا" فرزندش در شهر بابک به حکومت رسید. دوران حکومت او هم زمان با سلطنت محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بود و موقوفات بسیاری داشته‌است. وی نزدیک ۳۰ سال حکومت کرد و عمارت بزرگی ساخت که به "عمارت موسی خان" معروف است و امروزه سازمان میراث فرهنگی از آن محافظت می‌کند. بنای باعظمت عمارت موسی خانی از جمله بناهای دوران قاجار است که توسط موسی‌خان پسر شیخ‌الله ساخته شده‌است. بنای زیبای موسی‌خانی تزیینات آن به صورت گچبری و سیم در بخش‌های مختلف نمای ساختمان اجرا شده‌اند. مصالح به کار رفته در بنا خشت خام و گل رس، کاه، آهک، گچ، سنگ، چوب و شیشه است. نوع چوب‌های به کار رفته در درها و پنجره‌ها و ارسی‌ها چوب گردو و تمامی ستون‌ها و حایل‌ها از چوب درخت توت است .

بنا در دو طبقه و در سه ضلع اصلی ساخته شده‌است:

  • ضلع شمالی: (زمستانی) که به صورت دوبلکس ساخته شده، دارای یک بادگیر دوقلو بوده که برای استفاده در بهار کاربرد داشته‌است، بادگیرها در زمان فرج الله خان (نوه موسی خان) به برج نگهبانی تبدیل گشته‌اند و این قسمت در حال حاضر به عنوان موزه مردم‌شناسی استفاده می‌شود.
  • ضلع غربی: (تابستانی) کاربرد این ضلع در تابستان بوده‌است.در این ضلع یک بادگیر بزرگ و بلند قرار دارد که تاج آن در سیل سال ۱۳۶۵ خورشیدی تخریب گشته است.
  • ضلع جنوبی: (بهار نشین) تمامی اتاق‌ها و ایوان اصلی آن به باغ بزرگ عمارت و حیات داخلی آن مشرف می‌باشد.طرف جنوبی ضلع بهارنشین که رو به باغ عمارت است از دو ایوان دو طبقه به صورت متقارن و یک ایوان اصلی در وسط تشکیل شده‌است.

در تقاطع ضلع شمالی و غربی، انبار غله وجود دارد، که به خاطر نوع طراحی خاص آن همیشه دمایی کمتر از بقیه قسمت‌های عمارت دارد. در تقاطع ضلع جنوبی و غربی برج اصلی عمارت است که بر رودخانه و قسمت غرب و جنوب بنا اشراف کامل دارد. این بنا در سال‌های ۱۳۷۱ -۱۳۷۳ مورد بازسازی قرار گرفته‌است و مجدداً در سال ۱۳۹۷ تحت مرمت قرار گرفته‌است.[۱][۲]

این بنا در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ۷۲۸۱ ثبت ملی شده‌است.[۳]

نگارخانه[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «مرمت عمارت موسی‌خانی شهربابک آغاز شد». سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. , 01 شهریور,1396. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در 2018-09-21. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  2. «مرمت عمارت موسی خانی شهربابک آغاز شد – اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان کرمان». miras.kr.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۹-۲۱.
  3. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۹.