شهرکرد

مختصات: ۳۲°۲۱′شمالی ۵۰°۵۰′شرقی / ۳۲٫۳۵°شمالی ۵۰٫۸۴°شرقی / 32.35; 50.84
صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شهرکرد
Map
کشور ایران
استانچهارمحال و بختیاری
شهرستانشهرکرد
بخشمرکزی
نام(های) دیگردهکرد[۱]
نام(های) پیشینده کرد، دی کرد
سال شهرشدن۱۳۱۰[۲]
مردم
جمعیت۲۲۰,۰۰۰ نفر (برآورد سال ۱۴۰۰شمسی)[۳]
رشد جمعیت۱۹٫۲٪+
جغرافیای طبیعی
مساحت۵۸ کیلومتر مربع
ارتفاع۲۰۵۰ متر از سطح دریا[۴]
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۲ درجه سانتیگراد[۴]
میانگین بارش سالانه۳۶۵ میلی‌متر[۴]
روزهای یخبندان سالانه۱۲۰ روز
اطلاعات شهری
شهردارمحمدحسین واحدیان[۵]
تأسیس شهرداری۱۳۱۳
ره‌آوردفرش، کاکولی، نبات، پولکی،
گیوه، نمد، گردو، ، دوغ، کشک[۶]
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۳۸
وبگاه
شناسهٔ ملی خودرو ایران۷۱
کد آماری۰۰۰۱
شهرکرد بر ایران واقع شده‌است
روی نقشه ایران
۳۲°۲۱′شمالی ۵۰°۵۰′شرقی / ۳۲٫۳۵°شمالی ۵۰٫۸۴°شرقی / 32.35; 50.84

شَهرِکُرد (شَهرکُرد) یکی از شهرهای غربی و کوهستانی ایران، مرکز استان چهارمحال و بختیاری و شهرستان شهرکرد است[۷]. براساس آمار سال ۱۳۹۵ خورشیدی، جمعیت شهرکرد برابر با ۱۹۰٬۴۴۱ نفر است(برآورد سال ۱۴۰۰شمسی ۲۲۰,۰۰۰ نفر) نام پیشین آن، «دِهْکُرد» بوده‌است که پس از تبدیل به شهر در شهریور ۱۳۱۳ خورشیدی به شهرکرد تغییر نام داد. شهرکرد در دامنه زاگرس و در ارتفاع ۲۰۵۰ متری از سطح دریا قرار گرفته‌است. و [۸]مرتفع‌ترین مرکز استان‌ در ایران است و از همین رو به بام ایران نیز شهرت یافته‌است.[۹][۱۰] بیشتر ساکنان شهرکرد شیعه دوازده‌امامی هستند. آب و هوای شهرکرد در تابستان‌ها معتدل و زمستان‌ها بسیار سرد است. شهرکرد به شهر ملی نمد شهرت دارد.[۱۱]

نام

شهرکرد تا شهریور ۱۳۱۴، دهکرد نامیده می‌شد و از این تاریخ با تصویب فرهنگستان ایران به شهرکرد تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» + «کرد» تشکیل شده‌است.[۱۲]

ریشه نام گذاری دهکرد با شعر زیر بی مناسبت نیست:

وِراهم از شبان نام است و هم کُردگذر از انتهایش رود دهکرد
کنون وسعتی از شرق و غرب استجنوبش را فتاده دشت دهکرد

[۱۳]

در کتاب جغرافیای کامل ایران راجع به نژاد مردمان و سکنی گزینی در این ناحیه نوشته شده: «اهالی این ناحیه از نژاد کردان مهاجر بوده‌اند که جهت دامداری و دامپروری به این سرزمین کوچ کرده و در دشتهای سرسبز و دامنه‌های مصفای آن به زندگی پرداخته‌اند»[۱۴]

در متون تاریخی کمتر نامی از دهکُرد برده شده‌است؛ و از زمان پیدایش و شکل‌گیری دهکُرد و خصوصیات اجتماعی و اقتصادی نخستین ساکنین این آبادی اطلاع دقیقی در دست نیست. با توجه به جایگاه طبیعی منطقه و چمنزار جنوبی دشت دهکرد می‌توان حدس زد که عمدتاً به کار دامپروری اشتغال داشته‌اند، شاید واژه «کُرد» به معنی چوپان، گله دار از نام اولیه ساکنینی این منطقه گرفته شده‌است.[۱۵] و این شهر که سابقاً دهکرد نامیده می‌شد به معنی محل سکونت کُردان (به معنای گله دار) است.[۱۶] قبل از حمله اعراب به ایران، بدون در نظر گرفتن قومیت، زبان و نژاد، به‌طور کلی تمام مردم گله دار را «کُرد» دانسته‌اند.[۱۶] واژهٔ کُرد در دوران دیرینه شناسیِ پس از حمله اعراب به ایران به معنای رمه گردانان و کوچ‌نشینان ایرانی‌تبار فلات ایران به کار رفته‌است و معنای قومی ویژه نمی‌داده‌است.[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱] از دیدگاهِ گارنیک آساتوریان؛ بر همین پایه، لرها و دیلیمان و بلوچان و مردمان دیگر را جزو کردان شمرده‌اند؛ زیرا واژه کرد به معنی یک گونه شیوه زندگی و نه معنی زبانی بوده‌است.[۲۲] از دیدِ قومیت، لرها و کردها جدا از هم شمرده می‌شوند.[۲۲] ابتدا بیشتر این افراد کشاورز و کوچ‌نشین (گله دار) بوده‌اند. این مردمان کسانی هستند که فرهنگ و سنن خویش را پاسداری نموده و آداب و رسوم و آیین‌های کهن این مرز و بوم را نگه داشته‌اند زیرا انتقال دانش و معرفت در دوران‌های پیش بیشتر بر نقل شفاهی استوار بوده، در نتیجه منابع نوشتاری و مکتوب دربارهٔ نام و تاریخ این شهر اندک است.[۲۳] همین که نام «دهکرد» برای اولین بار در دوره زندیه در منابع دیده می‌شود و تا قبل از صفویه در منابع دیده نمی‌شود[۲۴]، شاهدی است بر این مدعا. هرچند که سابقه قلعه دهکرد حداقل مربوط به دوره صفویه می‌باشد و وجود چند قبر قدیمی حاکی از آن است.[۱۶]

پیشینه

بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، پیدا شدن سکه‌های مربوط به دوران اشکانی و ساسانی، و به خصوص توجّه به استقرار تپه‌های باستانی مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح، قدمتی در حد هزاره‌های مذکور برای استقرار بشر و آغاز تمدن در محدوده دشت شهرکرد یا لار می‌توان منظور نمود.[۲۵][۲۶] از آن جمله در این دشت، هیئت‌های باستان‌شناسی در تپه باستانی گورگای و تپه سراب (گنبدک) در شمال شهرکیان نشانه‌هایی مبنی بر قدمت حداقل ۷۰۰۰ساله را یافته‌اند و از این جهت آثار شهرکیان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در شهر هفشجان، در ۱۴ کیلومتری شهرکرد، سفالینه‌ها و ابزارهای سنگی ابتدایی با پیشینه ۹۰۰۰ ساله بروی تپه‌های باستانی هفشجان کشف شده‌است و گمان می‌رود که تپه اسکندری شهر هفشجان سازه‌ای شبیه زیگورات (معبد الهی) داشته‌است. تپه اسکندری اولین و بزرگترین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌گردد و به صورت دولت شهری کهن در غرب هفشجان قرار دارد. فعالیت هیئت‌های باستان‌شناسی در این منطقه قدیمترین گمانه زنی‌های باستان‌شناسی استان چهارمحال و بختیاری بوده‌است.[۲۷]

نام دهکرد تا پیش از سقوط صفویه در هیچ‌یک از اسناد تاریخی مشاهده نشده‌است بلکه از دوره زندیه به این سو برای اولین بار در منابع دیده می‌شود.[۲۸][۲۹]گفته می‌شود مسجد امام صادق، در دوره حکمرانی اتابکان لر بزرگ ساخته شده‌است که به واسطه قرار گرفتن آن در محوریت بافت قدیم محله، همراه بقعه امامزادگان دو معصوم ،حمام درب امامزاده، آسیاب، بازار لحاف دوزان، میدان درب امامزاده ،کارخانه روغن کشی و بازارچه سنتی باعث برجسته تر شدن این محل شده‌است.[۲۵]

جایگاه جغرافیایی

نمای مرکز و جنوب شهرکرد از پارک کوهستانی ملت

شهرکرد بین ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۵۰ درجه و ۵۳ دقیقه و ۴۴ ثانیه طول و ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۲۳ درجه و ۲۱ دقیقه و ۵۰ ثانیه عرض جغرافیایی[۲۵] و در ۸۵ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار گرفته‌است. به لحاظ توپوگرافی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس قرار گرفته‌است. این شهر با ارتفاع بین ۲۰۵۰ تا ۲۳۱۰ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین مرکز استان در کشور است.[۱][۳۰]

آب و هوا

شهرکرد دارای اقلیم نیمه مرطوب معتدل با تابستان‌های معتدل و زمستان‌های بسیار سرد است. میانگین سالانه دمای هوا در شهرکرد ۱۱/۵ درجه سانتیگراد می‌باشد. در طول ۳۰ سال گذشته حداقل مطلق دما و حداکثر مطلق دمای ثبت شده در شهرکرد به ترتیب ۳۲ درجه سانتیگراد زیر صفر و ۴۲ درجه سانتیگراد بوده‌است. سردترین و گرم‌ترین ماه‌های شهرکرد به ترتیب دی و مرداد می‌باشد. اگرچه در زمستان میزان رطوبت متوسط تا بالا است، میزان بارش در فصولی که کشت صورت می‌گیرد به جز ماه‌های اردیبهشت و فروردین تقریباً به صفر نزدیک است.[۳۰]

آب و هوای شهرکرد

ژانویه فوریه مارس آوریل مـــــه ژوئـن ژوئیـه اوت سپتامبر اکتبـر نوامبر دسامبر سـال

گرم‌ترین
۸٫۲ ۱۲٫۶ ۱۹٫۶ ۲۷٫۲ ۲۶٫۸ ۳۵٫۶ ۴۲٫۰ ۳۶٫۰ ۳۲٫۴ ۲۶٫۸ ۲۰٫۸ ۱۹٫۰ ۴۲٫۰

میانگین گرم‌ترین‌ها
۰٫۱ ۵٫۸ ۱۳٫۶ ۲۰٫۴ ۲۳٫۴ ۳۰٫۶ ۳۴٫۱ ۳۲٫۹ ۲۹٫۷ ۲۳٫۱ ۱۴٫۴ ۱۱٫۰ ۱۹٫۹

میانگین سردترین‌ها
−۱۹٫۰ −۸٫۸ −۱٫۶ ۳٫۶ ۵٫۰ ۷٫۸ ۱۳٫۴ ۱۱٫۷ ۵٫۷ ۱٫۳ −۱٫۵ −۴٫۳ ۱٫۱

سردترین
-۳۲٫۰ -۱۹٫۲ -۸٫۶ -۳٫۶ ۰٫۲ ۳٫۶ ۸٫۴ ۷٫۰ ۰٫۲ -۵٫۲ -۷٫۴ -۱۱٫۸ -۳۲٫۰


منبع: وبگاه اداره هواشناسی چهار محال و بختیاری[۳۰] ۴ ژانویه ۲۰۱۴

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۹۰٬۴۴۱ نفر (در ۵۵٬۴۹۲ خانوار) بوده‌است.[۳۱] شهرکرد نخستین شهر رسمی استان چهارمحال و بختیاری از ۱۵٬۴۷۶ نفر سال ۱۳۳۵ با رشد ۱۲ برابری به ۱۹۰٬۴۴۱ نفر در سال ۱۳۹۵ رسیده‌است.

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۳۵۱۵٬۴۷۶—    
۱۳۴۵۲۳٬۷۵۷۵۳٫۵٪+
۱۳۵۵۴۰٬۳۵۹۶۹٫۹٪+
۱۳۶۵۷۵٬۰۸۰۸۶٪+
۱۳۷۵۱۰۰٬۴۷۷۳۳٫۸٪+
۱۳۸۵۱۴۸٬۴۶۴۴۷٫۸٪+
۱۳۹۰۱۵۹٬۷۷۵۷٫۶٪+
۱۳۹۵۱۹۰٬۴۴۱۱۹٫۲٪+

زبان

به‌طور کلی مردم شهرکرد به زبان‌های فارسی با لهجه شهرکردی، لری بختیاری و ترکی قشقایی سخن می‌گویند.[۳۲]

صنعت و اقتصاد

اقتصاد سنتی شهرکرد مبتنی بر قالی چالشتر، قفل چالشتر، نمد مالی، گیوه دوزی و کوره‌های آجرپزی است که امروزه با توجه به صنعتی تر شدن جامعه از اهمیت آن کاسته شده‌است. در حال حاضر صنایع بزرگ و کارخانه‌های مهمی در نزدیکی شهرکرد واقع شده‌اند که عده زیادی از ساکنان شهرکرد و حومه در آن‌ها مشغول به کار هستند، مهم‌ترین این صنایع عبارتند از:

کارخانه سیمان شهرکرد

کارخانه سیمان شهرکرد در قلب زاگرس مرکزی در استان چهار محال و بختیاری و در ۳۵ کیلومتری شهرکرد در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید. این واحد تولیدی با دسترسی به معادن بسیار غنی، شرایط منحصر بفردی را در بین تولیدکنندگان داخلی به خود اختصاص داده و با اتکاء به تجارب ارزشمند مدیران، مهندسین و کارکنان و بکارگیری پیشرفته‌ترین تکنولوژی و ماشین آلات مدرن قادر به تولید انواع سیمان‌های ۴۲۵–۱، ۵۲۵–۱، تیپ II و تیپ V با مقاومت‌های بسیار بالا گردیده‌است.[۳۴]

در سال ۱۳۹۲، کارخانه سیمان شهرکرد برای دومین سال متوالی مقام نخست تولید سیمان کشور را کسب کرد.[۳۵][۳۶]

مکان های مذهبی

  • امامزاده شاهزاده عزیزالله شهرکیان (جنوب شهرکرد)
  • مصلای بزرگ امام خمینی

مراکز آموزش عالی و دانشگاهی

نمایی از دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه شهرکرد

مدارس علمیه

کتابخانه های عمومی

  • کتابخانه عمومی مولوی
  • کتابخانه عمومی حافظ
  • کتابخانه عمومی رودکی(نابینایان)
  • کتابخانه عمومی امام خمینی
  • کتابخانه آیت الله احمدی
  • کتابخانه عمومی امیرکبیر
  • کتابخانه آیت الله دهکردی
  • کتابخانه عمومی شهدا

سینما

در سال ۱۴۰۲ شهرکرد دارای چندین سینما به نام‌های پردیس سینمایی بهمن با ۹ سالن، سینما غدیر با ۳ سالن و سینما اندیشه با یک سالن است.[۳۸]

گردشگری

جاذبه های تاریخی

جاذبه های طبیعی

از جاذبه های طبیعی شهرکرد میتوان به چشمه زنه،چشمه وقت و ساعت (جهان‌بین)،چشمه مایک، کوه جهانبین ، غار جهانبین و چشمه باباولی و چشمه تهلیجان و آبشار لندی اشاره کرد.

فضای سبز

میانگین سرانه فضای سبز شهرکرد هم اینک ۱۸ متر مربع به ازای هر شهروند است ، این در حالی است که میانگین سرانه فضای سبز کشور برای هر شهروند تنها ۱۲ متر مربع است.این میزان فضای سبز در قالب بیش از ۵۰ بوستان محله‌ای و ناحیه‌ای به شهروندان شهرکردی ارائه خدمت می‌کند[۴۰].

آب و هوای شهرکرد در فصل تابستان، خنک و مطبوع می‌باشد به همین دلیل در روزهای گرم تابستان گردشگران زیادی را میهمان بوستان‌های شهرکرد ازجمله پارک کوهستانی ملت، پارک لاله، چهارباغ و پارک تهلیجان می‌کند.[۴۱]

سوغات

از سوغاتی های مشهور و پر طرفدار شهرکرد می توان به قارا، کشک،گردوی محلی، گز، بادام ، نان کاکولی و عسل ارگانیک اشاره کرد

صنایع دستی

نمد شهرکرد

صنایع دستی شهرکرد حرف اول را در میان شهر های ایران می زند. عشایر و روستاییان این استان برای گذراندن زندگی خود صنایعی با کیفیت بالا و کاملا سنتی تولید می کنند. از معروف ترین و مهم ترین آنها می توان به چوقا بافی، خرسک بافی، نمکدان بافی، جاجیم بافی، بافت سیاه چادر، گیوه، نمد و «فرش اصیل ایرانی» و قالی بافی که شهره جهانی دارد اشاره کرد.نوع رنگ لاکی مورد استفاده و همچنین سبز خاص قالی بختیاری از مهمترین ویژگی رنگ‌های فرش این استان است که با سایر موارد مشابه در دیگر فرش‌های ایران تفاوت دارد. رنگ‌های مورد استفاده در این قالی‌ها بیشتر در زمینه‌های قرمز، آبی روشن، آبی سیر، سبز، نارنجی و زرد است.

در گذشته زنان عشایر بختیاری در اوقات خاص یا هنگام جابه‌جایی‌های سالانه خود گیاهان رنگدار طبیعی را جمعآوری و خشک می‌کردند. سپس با شناختی که از خاصیت رنگ دهی آنها داشتند٬ آنها را در آب جوشانده و مایه رنگین آنها را استخراج کرده و همراه با دندانه آب انار ترش مورد استفاده قرار می‌دادند و رنگ‌های با ثباتی به دست می‌آوردند. امروزه متأسفانه رنگ‌های باثبات گیاهی جای خود را به رنگ‌های درخشان ولی بی‌ثبات شیمیایی داده‌اند. این روش رنگرزی باعث تندی رنگ‌های خامه می‌شود. در بعضی موارد برای کاستن شدت تندی و پختگی رنگ‌ها، از خاکستر استفاده می‌کنند.[۴۲]

فرش در شهرکرد توسط عشایر و مردمان شهر و روستاهای مختلف تهیه و بافته می شود که به دلیل نوع نقشه و نوع بافت مخصوص این مردمان زبانزد شده است. از دیگر صنایع دستی رایج در شهرکرد ، گیوه‌دوزی، نمدمالی، زین‌سازی و نیز تولید مواد غذایی محلی نظیر کشک، دوغ و دیگر محصولات جانبی و نیز تهیه و عرضه گیاهان دارویی را میتوان شرح داد.

نمدمالی در شهرکرد

یکی از مشهورترین صنایع دستی شهرکرد نمدمالی است.نمدمالی یکی از مشاغل مردم شهرکرد از دیرباز تاکنون بوده است، در حال حاضر تعدادی از هنرمندان فعال در این عرصه در کوی نمدمالان این شهر در کارگاه‌های کوچک مشغول به‌کار هستند، شهرکرد در سال ۱۳۹۷ پس از پیگیری‌های فراوان به‌عنوان شهر ملی نمد در کشور معرفی شدو دارای نشان یونسکو نیز است، اما هنرمندان این حوزه باتوجه به مشکلات موجود حال و روز مناسبی ندارند.مشکلات گُمرکی، کمبود طرح‌های تجاری‌سازی، تنوع مصنوعات نمدی، برندسازی و بسته‌بندی از مهم‌ترین مشکلات و موانع پیش روی نمد صادراتی شهرکرد است[۴۳].

در صورت توجه به رویکرد اقتصاد دانش‌بنیان در تولیدات نمد شهرکرد به‌عنوان شهر ملی نمد، بسیاری مشکلات صادراتی این حوزه رفع خواهد شد.

تولیدات نمدی سنتی و نوین شهرکرد به کشورهای مختلفی مانند حاشیه خلیج‌فارس، ایتالیا، ایالات متحده آمریکا و عراق صادر می‌شُد اما به علت بروز مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران حوزه صادرات این هنرصنعت با مشکل مواجه شد اما همچنان صادرات محصولات نمدی به‌صورت چمدانی وجود دارد[۴۴].

ورزشگاه ها

رسانه‌ها

صداوسیمای مرکز شهرکرد

صدا وسیمای مرکز چهارمحال و بختیاری شامل شبکه جهانبین و «رادیو شهرکرد» فعالیت خود را به عنوان دفتر خبری چند ماه پیش از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در قالب تولید محدود برنامه‌های رادیویی آغازکرد. این مرکز در بهمن ماه ۱۳۶۳ ضمن تبدیل به یک مرکز رادیویی و تلویزیونی، پخش برنامه‌های تلویزیونی را نیز آغاز کرد. در هشتم بهمن ۱۳۸۳ مرحله اول شبکه استانی این مرکز با نام شبکه استانی جهان‌بین راه‌اندازی شد .[۴۶]

نشریات

در آمار مطبوعات و نشريات استانها؛ استان چهارمحال و بختياري و شهرکرد با 48 نشریه دارای مجوز و 19 نشریه در حال انتشار رتبه 23 در فراواني مجوز انتشار نشريه را دركشور دارد[۴۷].

خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری

در شهرکرد شعب خبرگزاری های کشور و چندین پایگاه خبری محلی وجود دارد که اخبار شهرکرد واستان را منتشر می‌کنند.

ترابری

اتوبوس شهری

سازمان حمل و نقل بار و مسافر شهرداری شهرکرد برای خدمات‌رسانی به مردم نزدیک به ۱۵۴ دستگاه اتوبوس در اختیار دارد که در تمام مسیرهای شهری تردد دارند.

تاکسی

علاوه بر حضور دو سیستم تاکسی بی‌سیم هماهنگ با سامانه یکپارچه کشوری (۱۳۳) و دیگری (۱۸۰۰)، نزدیک به ۱٬۵۰۰ تاکسی گردشی، خط ویژه (مانند تاکسی فرودگاه و تاکسی پایانه مسافربری) مسافربرهای شخصی نیز در شهر فعالیت دارند.

فرودگاه بین‌المللی شهدای شهرکرد

فرودگاه بین‌المللی شهرکرد که یکی از مرتفع ترین فرودگاه های ایران به شمار می آید در جنوب شهرکرد و بزرگراه شهرکرد-فارسان واقع شده‌است. این فرودگاه در سال ۱۳۷۸ به بهره برداری رسید[۴۸]. از این فرودگاه در طول هفته پروازهایی به تهران و مشهد صورت می‌گیرد.سهم نشست و برخاست از این فرودگاه در آذرماه ۱۳۹۶ یک دهم درصد (۰٫۱٪) فرودگاه‌های کشور بوده‌است[۴۹].

پایانه‌های مسافربری

برای رفاه مسافران پایانه‌های مسافربری شهرکرد در دو جهت شهر قرار دارند که در این میان پایانه آزادی نقش اساسی‌تری در جابجایی مسافر به سراسر کشور دارا است.

  • پایانه مسافری آزادی (به شهرهای مختلف کشور و غرب استان)
  • ترمینال غرب (به شهرهای شمالی استان)

راه‌آهن

تاکنون شهرکرد فاقد راه‌آهن می‌باشد ولی خط راه‌آهن مبارکه-سفید دشت-شهرکرد که هم اکنون در دست احداث است، این شهر را به خط ریلی کشور متصل می‌کند[۵۰]. احداث ایستگاه راه‌آهن شهرکرد در ۱۹ خرداد ۱۴۰۱ آغاز شده و همچنان ادامه دارد. به گفته مسئولان مربوطه، در صورت تامین اعتبار این خط در اواخر سال ۱۴۰۲ افتتاح خواهد شد[۵۱].

مشاهیر و نام آوران

خواهرخواندگان

نگارخانه

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ [۱]
  2. «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ آبان ۱۳۸۹.
  3. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «آرشیو هواشناسی شهرهای ایران در وبگاه ادارهٔ هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ فوریه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۰۸.
  5. «شهردار جدید شهرکرد انتخاب شد». ایسنا. ۲۰۲۲-۰۵-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
  6. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام name0 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  7. «شهركرد». www.irancities.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۷.
  8. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Amar وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  9. «فرمانداری شهرستان شهرکرد». shahrekord.ostan-chb.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۲.
  10. «مرتفع‌ترین شهرهای ایران». ۲۰۱۵-۰۳-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۲۴.
  11. مقدمه ای بر شناخت شهرکرد، احمد بنی طالبی دهکردی.
  12. محسن فارسانی؛ سرزمین شیرهای سنگی. ۱۳۷۹ خورشیدی
  13. آیینه بهشت نما، بیژن شهرامی. اطلاعات. ۱۳۸۷.
  14. دبیران گروه‌های آموزشی جغرافیای استانها. جغرافیای کامل ایران، جلد اول تهران، زمستان 1366، ص 588
  15. مقدمه‌ای بر شناخت شهرکرد، احمد بنی طالبی دهکردی، وجه تسمیه ص 45، 1390
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ شناخت سرزمین چهارمحال، مرحوم نیکزاد امیر حسینی دهکردی، شهرکرد،1357
  17. عبدالله شهبازی، پیشگفتارای بر شناخت ایلات و عشایر، تهران: نشر نی، ۱۳۶۹، صص ۸۷–۱۱۸.
  18. Martin van Bruinessen, "The ethnic identity of the Kurds" , in: Ethnic groups in the Republic of Turkey, compiled and edited by Peter Alford Andrews with Rüdiger Benninghaus [=Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe B, Nr.60]. Wiesbaden: Dr. Ludwich Reichert, 1989, pp. 613-21. excerpt: "The ethnic label"Kurd "is first encountered in Arabic sources from the first centuries of the Islamic era; it seemed to refer to a specific variety of pastoral nomadism, and possibly to a set of political units, rather than to a linguistic group: once or twice,"Arabic Kurds "are mentioned. By the 10th century, the term appears to denote nomadic and/or transhumant groups speaking an Iranian language and mainly inhabiting the mountainous areas to the South of Lake Van and Lake Urmia, with some offshoots in the Caucasus...If there was a Kurdish speaking subjected peasantry at that time, the term was not yet used to include them."[
  19. Wladimir Iwanov:"The term Kurd in the middle ages was applied to all nomads of Iranian origin".(Wladimir Ivanon, "The Gabrdi dialect spoken by the Zoroastrians of Persia", Published by G. Bardim 1940. pg 42)
  20. David Mackenzie: "If we take a leap forward to the Arab conquest we find that the name Kurd has taken a new meaning becoming practically synonmous with 'nomad', if nothing more pejorative" D.N. Mackenzie, "The Origin of Kurdish", Transactions of Philological Society, 1961, pp 68-86
  21. Richard Frye,"The Golden age of Persia", Phoneix Press, 1975. Second Impression December 2003. pp 111: "Tribes always have been a feature of Persian history, but the sources are extremly scant in reference to them since they did not 'make' history. The general designation 'Kurd' is found in many Arabic sources, as well as in Pahlavi book on the deeds of Ardashir the first Sassanian ruler, for all nomads no matter whether they were linguistically connected to the Kurds of today or not. The population of Luristan, for example, was considered to be Kurdish, as were tribes in Kuhistan and Baluchis in Kirman"
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ Professor Garnik Asatrian (Yerevan University) (2009). Prolegomena to the study of the kurds (pdf). Published in 2009, Iran and the Caucasus, 13, pp.1-58
  23. مقدمه‌ای بر شناخت شهرکرد، احمد بنی طالبی دهکردی، وجه تسمیه ص 46، 1390
  24. چهارمحال وبختیاری در عصر زندیه.قاسم فتاحی.سدره المنتهی.1387.
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ شهرداری شهرکرد[پیوند مرده]
  26. «گردشگری استان چهار محال و بختیاری». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۰.
  27. آلن زاگارل آلمانی (۱۳۸۶ خورشیدیشیوه ظهور زندگی در ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران چاپ=1386 خورشیدی، ص. ص ۲۰۲ از پارامتر ناشناخته |شناسه افزوده= صرف‌نظر شد (کمک); کاراکتر line feed character در |ناشر= در موقعیت 48 (کمک); تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  28. شناخت سرزمین چهارمحال، مرحوم نیکزاد امیر حسینی دهکردی، ج 1، شهرکرد،1357
  29. کتاب رستم التواریخ.رستم الحکما.
  30. ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ اداره کل هواشناسی استان چهار محال و بختیاری
  31. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
  32. https://shahrekord.ostan-chb.ir/Page/3438
  33. «نساجی حجاب شهرکیان».
  34. "وب سایت صنایع سیمان شهرکرد (سهامی خاص)".
  35. خبرگزاری جمهوری اسلامی، عنوان خبر: شهرکرد رتبه نخست تولید سیمان کشور را کسب کرد، تاریخ خبر: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲، کد خبر: 80640290 (3287098)[پیوند مرده]
  36. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عنوان خبر: کارخانه شهرکرد در رده نخست تولید سیمان کشور ، تاریخ خبر: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲، کد خبر: 92021208125)[پیوند مرده]
  37. شناخت سرزمین چهارمحال.کریم نیکزاد.
  38. «حوزه هنری چهارمحال و بختیاری-صفحه نخست». www.artshahrekord.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۲۲.
  39. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۳.
  40. www.irna.ir https://www.irna.ir/news/83405778/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%D8%B2-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%DB%B5%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۵. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  41. > شهرداری شهرکرد[پیوند مرده]
  42. فرش ایران. فضل‌الله حشمتی رضوی. چاپ سوم. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. تهران. ۱۳۸۰.
  43. «نمد شهرکرد به نقاط مختلف کشور و دنیا معرفی و عرضه خواهد شد». www.khabaronline.ir. ۲۰۱۹-۰۵-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۵.
  44. «شهر نمد و چالش‌های جهانی شدن شهرکرد». ایمنا. ۲۰۲۴-۰۱-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۵.
  45. «استادیوم ۱۵ هزارنفری در شهرکرد احداث می شود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۰-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۲۲.
  46. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۲.
  47. «نشريات محلي چهارمحال و بختياري با سيلي صورت خود سرخ نگه داشته اند/ نشريات در يك قدمي تعطيلي». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۴-۰۱-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۹.
  48. «خبرگزاری فارس - خطوط پروازی فرودگاه شهرکرد افزایش می‌یابد». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۳-۰۶-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۰.
  49. «افزایش پروازهای فرودگاه شهرکرد در دستور کار است». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۱۰-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۵.
  50. «تکمیل زیر ساخت راه آهن شهرکرد در انتظار تخصیص اعتبار». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۳-۰۸-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۰.
  51. «راه‌آهن چهارمحال و بختیاری چه زمانی از ریل بلاتکلیفی خارج می‌شود؟». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۰.
  52. «خواهرخواندگی شهرکرد و کربلا». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۸.
  53. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13900612000453
  54. [www.irna.ir/news/81345132/ «خواهرخواندگی شهرکرد با ماربورگ»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک).
  55. «پیمان خواهرخواندگی شهرکرد با ابروتزو».

امان الهی بهاروند، سکندر (۱۳۹۳). قوم لر: پژوهشی دربارهٔ پیوستگی قومی و پراکندگی جغرافیایی لُرها در ایران. تهران: نشر آگه. ص. ۳۳. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸.

پیوند به بیرون