دستگاه اعداد پایه ۱۶

دستگاه اعداد پایه ۱۶ یا دستگاه شانزده‌شانزدهی (به انگلیسی: hexadecimal) (هِگزادِسیمال) (به اختصار hex)، در علوم رایانه و ریاضیات، سامانهٔ عددنویسی بر پایه ۱۶ می‌باشد. این سیستم از نمادهای ۰ تا ۹ برای مقادیر صفر تا نه و از حروف A, B, C, D, E, F برای مقادیر ده تا پانزده استفاده می‌کند. عددنویسی به صورت هِگزادِسیمال به‌طور گسترده‌ای توسط طراحان و برنامه‌نویسان سیستم‌های رایانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در رایانش، هِگزادِسیمال معمولاً با پیشوند "0x" آغاز می‌شود.

هر رقم هگزادسیمال، نشان‌دهندهٔ چهار رقم دودویی (بیت) است.

تبدیل[ویرایش]

تبدیل اعداد دودویی به شانزده‌شانزدهی از تبدیل دودویی به ده‌دهی ساده‌تر است؛ مثلاً در تبدیل ده‌دهی داریم:

۰۱۰۱۱۱۱۰۱۰۱۱۰۱۰۱۰۰۱۰_۲	= ۲۶۲۱۴۴_۱۰ + ۶۵۵۳۶_۱۰ + ۳۲۷۶۸_۱۰ + ۱۶۳۸۴_۱۰ + ۸۱۹۲_۱۰ + ۲۰۴۸_۱۰ + ۵۱۲_۱۰ + ۲۵۶_۱۰ + ۶۴_۱۰ + ۱۶_۱۰ + ۲_۱۰
	= ۳۸۷۹۲۲_۱۰

همین عدد در تبدیل از دودویی به شانزده‌شانزدهی با جدا کردن ۴ رقم ۴ رقم از سمت راست عدد به صورت زیر محاسبه‌پذیر است:

۰۱۰۱۱۱۱۰۱۰۱۱۰۱۰۱۰۰۱۰_۲	=	۰۱۰۱	۱۱۱۰	۱۰۱۱	۰۱۰۱	۰۰۱۰_۲
	=	۵	E	B	۵	۲_۱۶
	=	۵EB52_۱۶

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Hexadecimal». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ تیر ۱۳۹۰.

این یک مقالهٔ خرد ریاضیات است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.