جرقه‌نگاری
| جرقه‌نگاری | |
|---|---|
 جرقه‌نگاری | |
| ICD-9-CM | 92.0-92.1 |
| سرعنوان‌های موضوعی پزشکی | D011877 |
| OPS-301 code | 3-70 |
جرقه‌نگاری[۱] یا سینتیگرافی (به انگلیسی: scintigraphy) یا درخشه‌نگاری نوعی تصویربرداری رایج در پزشکی هسته‌ای است.
جرقه‌نگاری ایجاد تصاویر دوبعدی است بر اساس توزیع مواد پرتوزا (رادیواکتیو) در بافت‌ها (یا مثلاً استخوان[۲]) بعد از تزریق کردن ماده‌ای که ایجاد تصاویر می‌کند.[۳]
تصاویر به‌دست‌آمده با این روش جرقه‌نگار نام داشته، و توسط دوربین پرتونگار بدست می‌آید
جرقه‌نگاری ("scint", scintilla لاتین، جرقه)، همچنین به عنوان یک اسکن گاما شناخته می‌شود، یک آزمایش تشخیصی در پزشکی هسته ای است، که در آن ایزوتوپهای وابسته به داروهایی که به یک عضو خاص یا بافت منتقل می‌شوند (داخل رادیوتراپی) و در بدن قرار میگیرندو پرنو گاما ساطع می‌شود و به وسیله آشکارسازهای خارجی (دوربین‌های گاما) برای گرفتن تصاویر دو بعدی[۴] در یافت می‌شوند که روش آن از روش تصاویر اشعه ایکس گرفته شده‌است. در مقایسه، توموگرافی منتشر شده SPECT و پوزیترون (PET) از تصاویر ۳ بعدی تشکیل شده و به همین دلیل به عنوان تکنیک‌های جداگانه برای تصویربرداری جرقه ای طبقه‌بندی می‌شوند، اگرچه از دوربین‌های گاما برای تشخیص تابش داخلی نیز استفاده می‌کنند. جرقه‌نگاری بر خلاف اشعه ایکس روشی است که در آن پرتوها از میان بدن ساطع می‌شود تا تصویر ایجاد کند.
روند[ویرایش]
جرقه‌نگاری یک روش تصویربرداری از واکنش‌های هسته ای است که به وسیله برخورد یا عکس العمل بین ذرات هسته یا تابش یونیزه و اتم‌ها ایجاد می‌شود که منجر به پالس مختلط و تابش الکترومغناطیسی که معمولاً در محدوده نور قابل مشاهده (اشعه چرنکوف) می‌شود. این پالس (scintillation) معمولاً به وسیله یک تصویر چندگانه‌ها المنت‌های دستگاه شارژ دوگانه تشخیص داده می‌شوند و شکل موج الکتریکی آن توسط رایانه‌ها پردازش می‌شود تا تصاویر دو و سه بعدی از یک موضوع یا قسمت مورد نظر ایجاد شود.
جرقه‌نگاری عمدتاً دردوربین‌های جرقه ای و ان هم در آزمایشگاه استفاده می‌شوند. برای مثال، کشف نوتین‌ها که در مخازن زیرزمینی پر از تتراکلرو اتیلن مخفی شده‌اند، توسط آرایه‌های آشکارسازهای تصویر احاطه شده‌اند تا رویداد فوق‌العاده نادر از برخورد بین اتم‌های مایع و جامد را ثبت کنند.
یکی دیگر از استفاده گسترده جرقه‌نگاری در تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی است که از اشکارسازهای اشعه گاما استفاده می‌کنند به نام دوربین‌های گاما. این آشکارسازهای با موادی پوشش داده شده‌اند که وقتی در معرض اشعه گاما قرار می‌گیرند با استفاده از آشکارسازهای نور مرئی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در افراد رادیونوکلئید ویژه ای که در محدوده گاما در داخل ناحیه مورد نظر مانند قلب یا مغز، تابش می‌کنند، تزریق می‌شود. یک نوع خاص از دوربین گاما، SPECT (توموگرافی کامپیوتری انتشار تک فوتون) است. یکی دیگر از تکنیک‌های پزشکی جرقه‌نگاری، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)، که از ناهنجاری‌های ناشی از پدیده‌های انهدام الکترون-پوزیترون ناشی می‌شود.
توسط ارگان یا سیستم ارگان[ویرایش]
سیستم صفراوی (cholescintigraphy)[ویرایش]
اسکن از سیستم صفراوی cholescintigraphy نامیده می‌شود و برای تشخیص انسداد مجاری صفراوی توسط یک سنگ صفرا (اینتر مدیا)، تومور، یا علت دیگری است.[۵] همچنین می‌تواند بیماری‌های کیسه صفرا، مانند نشت صفراوی فیستول صفراوی را تشخیص دهد.[۵] مواد شیمیایی رادیواکتیو تزریقی توسط کبد گرفته شده و به صفرا تزریق می‌شود. سپس داروهای رادیولوژیک به کانالهای صفراوی، کیسه صفرا و روده وارد می‌شوند. دوربین گاما بر روی شکم قرار داده می‌شود تا این ارگانها را به تصویر بکشد.[۵] دیگر تست‌های scintigraphic به‌طور مشابه انجام می‌شود.[۵]
Scintigraphy ریه[ویرایش]
شایعترین روش برای تشخیص آمبولی ریه است، به عنوان مثال، هوا رسانی در ریه‌ها اسکن می‌شود. مواردی که کمتر رایج است شامل ارزیابی پیوند ریه، ارزیابی قبل از عمل، ارزیابی مسیر راست یا چپ ریه می‌باشد.[۶]
در مرحله اسکن هوارسانی ریه، یک رادیو اکتیو گاز یا Xenon تکنسیوم DTPA در یک فرم اسپری (یا به‌طور مطلوب با استفاده از Technegas، رادیوآرازول اختراع شده در استرالیا توسط دکتر بیل بورچ و دکتر ریچارد Fawdry) توسط بیمار از طریق دهان یا ماسک که بینی و دهان را پوشش می‌دهد استنشاق می‌شود. مرحله دیگر آزمایش شامل تزریق داخل وریدی آلبومین کلسیم تککنواکتیو رادیواکتیو (Tc99m-MAA) می‌باشد. یک دوربین گاما تصاویر را برای هر دو مرحله مطالعه به دست می‌آورد.
استخوان[ویرایش]
به عنوان مثال، متیلن دی فسفونات لیگاند (MDP) توس استخوان جذب می‌شود. با اتصال شیمیایی تکنسیوم-99m به MDP، رادیواکتیویته می‌تواند به وسیله هیدروکسی آپاتیت برای تصویربرداری به استخوان منتقل شود. هر گونه افزایش عملکرد فیزیولوژیکی، مانند شکستگی استخوان، معمولاً به معنی تمرکز بیشتر در ردیاب است.
قلب[ویرایش]
یک آزمایش استرس تالیوم شکلی از تصویبرداری جرقه ای است، که در آن مقدار تالیوم -۲۰۱ در بافت قلب در ارتباط با بافت خون است. سلول‌های حیاتی زنده دارای پمپ‌های تبادل یون Na + / K + هستند. تالیم پمپ‌های K + را به هم متصل می‌کند و به سلول منتقل می‌شود. ورزش یا دیپیریدامول موجب بزرگ شدن (احیاء) عروق کرونر طبیعی می‌شود. این باعث می‌شود که سرخرگ‌های کرونری از ناحیه ایسکمی که در آن شریان‌ها در حال حاضر حداکثر گسترش یافته‌اند. ناحیه‌های آنفارکتوس یا بافت سکته قلبی" سرد" باقی می‌ماند. تالیم پیش و پس از استرس ممکن است حوزه‌هایی را نشان دهد که از واکنش‌های قلب و عروق استفاده می‌کنند. توزیع مجدد نشان دهنده وجود پنهان کرونری و وجود بیماری سکته قلبی و عروقی است.[۷]
پاراتیروئید[ویرایش]
Tc99m- تکنسیوم استفاده می‌شود برای تشخیص آدنوم پاراتیروئید.[۸]
تیروئید[ویرایش]
برای تشخیص عملکرد تیروئید، ایزوتوپهای ید-۱۳۱ یا تکنسیوم-99m به‌طور کلی استفاده می‌شود[۹] و برای این منظور ایزوتوپ ید دار نیازی به پروتئین یا مولکول دیگری ندارد، زیرا بافت تیروئید یودهای آزاد را به‌طور فعالی بالا می‌برد.
سیستم‌های کلیه و ادرار[ویرایش]
کل بدن[ویرایش]
به عنوان نمونه: اسکن گالیم، ایندیم اسکن سلول‌های سفید خون، iobenguane اسکن (MIBG) و اسکن این دارو. اسکن MIBG بافت آدرنرژیک را تشخیص می‌دهد و بنابراین می‌تواند برای شناسایی محل تومورها مانند[۱۰] مانند فئوکروموسیتوم و نوروبلاستوما استفاده شود.
تست‌های عملکرد[ویرایش]
بعضی از آزمون ها مانند آزمایش شیلینگ و آزمایش تنفس اوره از ایزوتوپهای رادیویی استفاده می‌کنند اما برای تولید یک تصویر خاص استفاده نمی‌شوند.
جرقه‌نگاری تالیوم-۲۰۱[ویرایش]
جرقه‌نگاری تالیوم-۲۰۱ (به انگلیسی: Thallium-201 Scintigraphy) نوعی جرقه‌نگاری در پزشکی هسته‌ای است.[۱۱]
در این روش از رادیوایزوتوپ تالیوم-۲۰۱ استفاده می‌شود. ماده را نخست در یک ورید تزریق کرده و تصاویری را از تریسر در حال عبور از قلب را ثبت می‌کنند. نقاط به اصطلاح سرد تصویر، متناظر با نواحی است که در آنها سکته قلبی رخ داده‌است. همانند اسکن سستامیبی تکنیتیوم-۹۹ام، می‌توان از این ماده در آزمایش قلبی موسوم به exercise tolerance test استفاده نمود که کمک می‌کند نواحی خونی کم‌جریان به ماهیچه‌های قلبی مشخص شود.[۱۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ https://dictionary.abadis.ir/entofa/s/scintigraphy/
- ↑ «Skeletal Scintigraphy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ فرهنگ پزشکی دورلند. ص۸۷۶
- ↑ Thefreedictionary.com> scintigraphy با ذکر منبع: دوردل پزشکی Dorland برای مصرف‌کنندگان بهداشت، 2007 توسط Saunders; Saunders دیکشنری دامپزشکی جامع، 3 ویرایش. 2007؛ McGraw-Hill Concise Dictionary of Modern Medicine، 2002 توسط شرکت McGraw-Hill
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ MedicineNet.com> تعریف Scintigraphy بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۱۰-۰۶ توسط Wayback Machine Last Editorial Review: 12/6/2003
- ↑ انجمن روش‌های پزشکی هسته ای - دستورالعمل برای Scintigraphy ریه. نسخه 3.0، تصویب شده 7 فوریه 2004 [۱] بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
- ↑ George J. Taylor (2004). Primary Care Cardiology. Wiley-Blackwell. p. 100. ISBN 1-4051-0386-8.
- ↑ Rosen, Clifford J. (2008-11-18). Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. John Wiley and Sons. pp. 168–. ISBN 978-0-9778882-1-4. Retrieved 17 July 2011.
- ↑ Hindie, Elif; Zanotti-Fregonara, Paolo (2007). "Bone metastases of differentiated thyroid cancer: impact of early 131 I-based detection on outcome". Endocrine-Related Cancer. Bioscientifica. 14 (3): 799–807. doi:10.1677/ERC-07-0120. PMID 17914109.
- ↑ Scarsbrook AF, Ganeshan A, Statham J, et al. (2007). "Anatomic and functional imaging of metastatic carcinoid tumors". Radiographics. 27 (2): 455–77. doi:10.1148/rg.272065058. PMID 17374863.
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1272184/
- ↑ در مورد سینتیگرافی تالیم-۲۰۱ (انگلیسی)
