سنا (گیاه)

سنا
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	رزیدها
راسته:	باقلاسانان
تیره:	باقلاییان
زیرخانواده:	ارغوانیان
تبار:	ارغوانیان
زیرتبار:	Cassiinae
سرده:	سنا; میلر
گونه نماد
	سنای اسکندریه; میل
Species
	بیش از ۳۰۰، به متن مراجعه کنید
مترادف
	Cathartocarpus (partim); Chamaefistula; Diallobus; Earleocassia; Herpetica; Isandrina; Palmerocassia; Pseudocassia;

سَنا گونه‌ای بزرگ از گیاهان گلدار از تیره باقلاسانان و زیرتیره ارغوانیان است. گونه‌های متنوع بومی سراسر منطقه گرمسیری و تعداد کمی از گونه‌ها بومی مناطق معتدل هستند. تعداد گونه‌های این گیاه ۲۶۰^[۱] تا ۳۵۰^[۲] گونه تخمین زده می‌شود. گونه شاخص آن گونه سنای اسکندریه است که حدود ۵۰ گونه در باغبانی علمی شناخته شده هستند.^[۳]

توصیف[ویرایش]

سنا شامل بوته، درختچه و درخت است. برگها به شکل پر با برگچه‌های جفت و روبروی هم هستند. گل‌آذین آن گل‌آذین خوشه‌ای در انتهای شاخه‌ها است یا در حال بیرون آمدن از محور برگ هستند. گل پنج گلبرگ و معمولاً پنج کاسبرگ زرد و ده پرچم مستقیم دارد. پرچم‌ها معمولاً اندازه‌های متفاوتی دارند و بعضی از آنها بی‌بساک هستند. میوه غلاف حبوبات است که چندین دانه داخل آن وجود دارد.^[۴]

استفاده[ویرایش]

از بعضی از گونه‌های سنا به عنوان گیاه زینتی در معماری منظر استفاده می‌شود. گونه‌های سنا با بسیاری از انواع اقلیم سازگار شده‌اند.

برگها و گلهای سنای سیامی در آشپزی جنوب شرقی آسیا، مثل تائی و لائو استفاده می‌شود. در تائی به آنها khi-lek گفته و در کاری از آنها استفاده می‌کنند.^[۵]

مسهل[ویرایش]

در گذشته، سنای مصری (سنای اسکندریه) در غلاف خود یا به صورت دم‌نوشی که از برگها ساخته شده بود به عنوان مسهل مورد استفاده قرار می‌گرفت.^[۶] سنا به عنوان یک مسهل تحریک‌کننده شبکه میانتریک کولون شناخته می‌شود که حرکت‌های پریستالتیک کولون را شروع و باعث کاهش جذب آب از روده می‌شود و با این مکانیسم باعث بهبود یبوست می‌گردد.^[۷] مصرف مزمن مسهل‌ها می‌تواند منجر به ملانوزیز کولی گردد.^[۸]

نکته مهمی که در خصوص استفاده از گیاه سنا وجود دارد این است که باید در درمان یبوست حاد استفاده شود، مدت حداکثر استفاده از این گیاه نباید بیشتر از ۲ دوهفته شود، چون باعث از دست رفتن مواد ضروری بدن ازجمله یون پتاسیم می‌شود، که خود این عامل باعث ایجاد خیلی اختلالات سیستمی بدن می‌شود.

نگارخانه[ویرایش]

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Senna (plant)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۷.

↑ Marazzi, B.; et al. (2006). "Phylogenetic relationships within Senna (Leguminosae, Cassiinae) based on three chloroplast DNA regions: patterns in the evolution of floral symmetry and extrafloral nectaries". American Journal of Botany. 93 (2): 288–303. doi:10.3732/ajb.93.2.288.
↑ Randell, B. R. and B. A. Barlow. 1998. Senna. pp 89-138. In: A. S. George (executive editor). Flora of Australia volume 12. Australian Government Publishing Service: Canberra, Australia.
↑ Huxley, A. , et al. (1992). The New Royal Horticultural Society Dictionary of Gardening. The Macmillan Press, Limited: London. The Stockton Press: New York. ISBN 978-0-333-47494-5 (set).
↑ Senna. Flora of China.
↑ Teangpook, C. , et al. (2011). Production and nutrition of Khi Lek (Siamese cassia) curry from central Thailand. بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Kasetsart. J. (Nat. Sci.) 45, 510-20.
↑ Hietala, P; Marvola, M; Parviainen, T; Lainonen, H (Aug 1987), "Laxative potency and acute toxicity of some anthraquinone derivatives, senna extracts and fractions of senna extracts", Pharmacology & toxicology, 61 (2): 153–6, doi:10.1111/j.1600-0773.1987.tb01794.x, ISSN 0901-9928, PMID 3671329
↑ Leung, Lawrence; Riutta, Taylor; Kotecha, Jyoti; Rosser, Walter (2011-7). "Chronic constipation: an evidence-based review". Journal of the American Board of Family Medicine: JABFM. 24 (4): 436–451. doi:10.3122/jabfm.2011.04.100272. ISSN 1558-7118. PMID 21737769. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
↑ Hung, Chien–Yuan; Shyung, Li–Rung; Chen, Ming–Jen (2012-03). "Pigmentation Sparing on Melanosis Coli". Gastroenterology. 142 (3): e10–e11. doi:10.1053/j.gastro.2011.07.032. ISSN 0016-5085. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

پیوند به بیرون[ویرایش]

"Index Nominum Genericorum -- Senna". International Code of Botanical Nomenclature. Washington, D.C.: Smithsonian Museum of Natural History. Retrieved 2009-03-31.
International Legume Database & Information Service (ILDIS) (2005): Genus Senna. Version 10.01, November 2005. Retrieved 2007-DEC-22.
Senna. بایگانی‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine USDA PLANTS.

[marazzi2006-1] Marazzi, B.; et al. (2006). "Phylogenetic relationships within Senna (Leguminosae, Cassiinae) based on three chloroplast DNA regions: patterns in the evolution of floral symmetry and extrafloral nectaries". American Journal of Botany. 93 (2): 288–303. doi:10.3732/ajb.93.2.288.

[randell1998-2] Randell, B. R. and B. A. Barlow. 1998. Senna. pp 89-138. In: A. S. George (executive editor). Flora of Australia volume 12. Australian Government Publishing Service: Canberra, Australia.

[rhs-3] Huxley, A. , et al. (1992). The New Royal Horticultural Society Dictionary of Gardening. The Macmillan Press, Limited: London. The Stockton Press: New York. ISBN 978-0-333-47494-5 (set).

[china-4] Senna. Flora of China.

[5] Teangpook, C. , et al. (2011). Production and nutrition of Khi Lek (Siamese cassia) curry from central Thailand. بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Kasetsart. J. (Nat. Sci.) 45, 510-20.

[6] Hietala, P; Marvola, M; Parviainen, T; Lainonen, H (Aug 1987), "Laxative potency and acute toxicity of some anthraquinone derivatives, senna extracts and fractions of senna extracts", Pharmacology & toxicology, 61 (2): 153–6, doi:10.1111/j.1600-0773.1987.tb01794.x, ISSN 0901-9928, PMID 3671329

[7] Leung, Lawrence; Riutta, Taylor; Kotecha, Jyoti; Rosser, Walter (2011-7). "Chronic constipation: an evidence-based review". Journal of the American Board of Family Medicine: JABFM. 24 (4): 436–451. doi:10.3122/jabfm.2011.04.100272. ISSN 1558-7118. PMID 21737769. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[8] Hung, Chien–Yuan; Shyung, Li–Rung; Chen, Ming–Jen (2012-03). "Pigmentation Sparing on Melanosis Coli". Gastroenterology. 142 (3): e10–e11. doi:10.1053/j.gastro.2011.07.032. ISSN 0016-5085. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

ن ب و گیاهان دارویی و ادویه‌جات
گیاهان دارویی	آب‌تره اروانه اسپرزه اسطوخودوس افسنتین آق اوستا آقطی سیاه اکالیپتوس انزروت انیسون انجبار اسفند دانه انجدان رومی آنغوزه آویشن باباآدم بادرشبو بادرنجبویه بارهنگ باریجه بالدیرغان برگ بو برگ سنا برنجاسف بن سرخ بنگرو بنه بولدو بومادران بهار نارنج بهمن‌پیچ بیدمشک پای خر پرسیاوشان پروانش پنج‌انگشت پنیر باد پنیرک پونه‌سا پونه سنبله‌ای پیازچه پیرتر پیرو تاتوره تخم کتان ترشک ترخون ترنجبین تره جاشیر جعفری فرنگی جعفری خارخسک چای کوهی چای ترش چویل خار مریم خار مقدس ختمی دارواش داز درمنه دم شیر رازک رازیانه رومارن روناس ریحان مقدس ریحان ریواس زنجبیل زوفا ژینکو سپستان سُداب سرخ‌ولیک سنا سنبل‌الطیب سنبل خطایی سنجد سورنجان سیاه‌دانه سیر شابیزک شاه‌تره شاهِسپَرَم شبدر قرمز شب‌یار شنبلیله شوید شیرین‌بیان سعتر عاقرقرحا عروسک پشت پرده عطر مازندران علف چشمه علف لیمو علف هفت‌بند غافث فرنجمشک فلفل مجار فلوس فوکا قاصدک کاسنی کافور کاکوتی کرچک کنار کوشاد کیسه کشیش گاوزبان گز روغن گز علفی گزنه گشنیز گل بی‌مرگ گل راعی گل ماهور گل همیشه‌بهار گلپر گلرنگ گلنار گون کتیرا لوزارنگ ماریتیغال مامیران کبیر مخلصه وحشی مرّ مکّی مرزنگوش مرزنجوشتر مرزه مریم‌گلی مصطکی مورت موسیر نعناع هلیله سیاه همشکی هویج وحشی
ادویه	اسپرزه آنغوزه بابونه بادیان رومی برگ بو به‌دانه پودر پیاز فلفل دلمه‌ای پودر کاری تخم شاهی تخم تره ترب کوهی تمر هندی جوز هندی چهارتخمه خاکشی خردل سیاه سفید چینی خسرودار خشخاش دارچین زردچوبه زعفران زنجبیل زیره سماق سیاه‌دانه پودر سیر شنبلیله عرق بیدمشک فلفل بهار فلفل برزیلی فلفل سفید فلفل سیاه فلفل قرمز کاسنی دشتی کُبابه کنجد کندر گل رنگ گلاب لیمو عمانی پودر موسیر میخک ناردانه واسابی هل سبز هل سفید هل سیاه
منابع: آفتاب • دائرةالمعارف گیاهان دارویی • زردبن و فرهنگ‌های آریانپور