ساکارز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ساکاروز
Skeletal formula of sucrose
Ball-and-stick model of sucrose
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۵۷-۵۰-۱ ✔Y
پاب‌کم ۵۹۸۸
کم‌اسپایدر ۵۷۶۸ ✔Y
EC-number 200-334-9
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس WN6500000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • O1[C@H](CO)[C@@H](O)[C@H](O)[C@@H](O)[C@H]1O[C@@]۲(O[C@@H]([C@@H](O)[C@@H]2O)CO)CO

  • InChI=1/C12H22O۱۱/c۱۳-۱-۴-۶(۱۶)۸(۱۸)۹(۱۹)۱۱(۲۱–۴)۲۳–۱۲(۳–۱۵)۱۰(۲۰)۷(۱۷)۵(۲–۱۴)۲۲–۱۲/h۴–۱۱٬۱۳–۲۰H,1-3H۲/t4-,5-,6-,7-,8+,9-,10+,11-,12+/m۱/s۱

خصوصیات[۱]
فرمول مولکولی C12H22O11
جرم مولی 342.30 g/mol
شکل ظاهری جامد سفید
چگالی 1.587 g/cm3 solid
دمای ذوب ۱۸۶ °C decomp.
انحلال‌پذیری در آب 2000 g/L (25 °C)
log P -3.76
ساختار
ساختار بلوری مونوکلینیک
گروه فضایی P21
خطرات
MSDS ICSC ۱۵۰۷
شاخص ئی‌یو not listed
ترکیبات مرتبط
ترکیبات مرتبط لاکتوز
مالتوز
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 ✔Y (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references


ساکارُز (به انگلیسی: Sucrose) یک ترکیب آلی و شیرین است. این دی ساکارید به شکل پودر سفید رنگ است و شیرین و بدون بو می باشد که نقش بسیار مهمی در تغذیه انسان و تأمین انرژی مورد نیاز موجودات زنده دارد. این ترکیب آلی دی‌ساکاریدی است که از گلوکز به صورت اَسِتال و فروکتز به صورت کِتال تشکیل و با فرمول C۱۲H۲۲O۱۱ شناخته می‌شود.[۲] ساکارز در نیشکر و چغندر قند یافت می‌شود. ساکارز همان قند عادی است که از ترکیب گلوکز و فروکتز (C6 H12 O6) به وجود می آید و در درجه‌بندی شیرینی، شیرینی ۹۰ دارد. لازم به ذکر است که درست کردن ساکارز کار گیاهان است.

تجزیهٔ گرمایی و اُکسایشی ساکارز[ویرایش]

تصویر بزرگ‌نمایی شده از یک توده شکر (ساکارز)

ساکارز در ۱۸۶ درجه سانتی گراد ذوب شده و با تجزیه شدن کارامل تشکیل می‌دهد. مثل سایر کربوهیدرات‌ها - با سوختن ساکارز - آب و کربن دی‌اکسید آزاد می‌شود. برای مثال در راکت‌ها و موشک‌های آموزش و آماتور با نام موشک‌های شکلاتی از ساکارز به عنوان سوخت استفاده می‌شود که همراه پتاسیم نیترات به کار می‌رود.

C12H22O11 + 6KNO3 → 3K2CO3 + 3N2 + 9CO + 11H2O

برخی دیگر از واکنش‌های معمول ساکارز با هیدروکلریک اسید، پتاسیم کلرات و سولفوریک اسید به شرح زیر است:

8HClO3 + C12H22O11 → 11H2O + 12CO2 + 8HCl

H2SO4 (catalyst) + C12H22O11 → 12C + 11H2O + Q + H2O + SO3[۳]

Q = گرما

هیدرولیز و تجزیهٔ ساکارز[ویرایش]

هیدرولیز با آنزیم سوکراز باعث شکستن پیوند گلیکوزیدی ساکارز شده و گلوکز و فروکتز آزاد می‌کند. همچنین اسید نیز می‌تواند باعث هیدرولیز ساکارز شود.[۳]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. Sucrose, International Chemical Safety Card ۱۵۰۷, Geneva: International Programme on Chemical Safety, November 2003
  2. Hubert Schiweck, Margaret Clarke, Günter Pollach Sugar" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2007, Wiley-VCH, Weinheim. doi:۱۰٫۱۰۰۲/۱۴۳۵۶۰۰۷.a25_۳۴۵.pub2
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۴.