زیره سیاه
| زیره سیاه | |
|---|---|
| |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | آستریدها |
| راسته: | کرفس‌سانان |
| تیره: | چتریان |
| سرده: | زیره (سرده) |
| گونه: | C. carvi |
| نام دوبخشی | |
| Carum carvi | |
زیرهٔ سیاه، گیاهی دوساله از خانواده چتریان، سرده زیره و بومی غرب آسیا، اروپا و شمال آفریقا است.[۱][۲][۳] این گیاه، دارای دانه‌هایی معطر است که در آشپزی و تولید برخی داروها و لیکورها کاربرد دارد.[۴]
گیاه‌شناسی[ویرایش]
بوتهٔ گیاه زیره سیاه شبیه بوتهٔ هویج است. برگ‌ها ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر و ارتفاع گیاه حدود ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است. میوه آن (که به اشتباه دانه گفته می‌شود) از نوع فندقه به‌طول حدود دو میلی‌متر و هلالی‌شکل و دارای ۵ خط برجسته و کم‌رنگ است.
کِشت[ویرایش]
این گیاه، مکان‌های گرم و آفتابی و خاک با زهکشی خوب و غنی از مواد آلی را ترجیح می‌دهد. زیرهٔ سیاه، در مناطق گرم‌تر به‌صورت یک‌ساله در زمستان و در اقلیم معتدل، به‌صورت تابستانی یک‌ساله یا دوساله کاشته می‌شود. یک گونهٔ پلی‌پلوئید (با چهار مجموعهٔ هاپلوئید=4n) و چند ساله نیز از این گیاه، یافت شده‌است. هلند، لهستان و آلمان، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زیرهٔ سیاه هستند.[۵] فنلاند حدود ۲۸ درصد (۲۰۱۱) از تولید زیرهٔ سیاه جهان را از حدود ۱٬۵۰۰ مزرعه تأمین می‌کند که این بازدهی بالا احتمالاً ناشی از آب و هوا و عرض‌های جغرافیایی مطلوب آن است که ساعات طولانی نور خورشید را در تابستان، تضمین می‌کند.[۶]
ترکیبات[ویرایش]
دانه‌های زیرهٔ سیاه حاوی ۱۰ درصد آب، ۵۰ درصد کربوهیدرات، ۲۰ درصد پروتئین و ۱۵ درصد چربی هستند. در ۱۰۰ گرم از دانه‌های زیره، مقدار ۲۰ درصد یا بیشتر از ارزش روزانه، (DV) پروتئین، ویتامین‌های گروه ب (۲۴–۳۳٪ DV)، ویتامین ث (۲۵٪ DV) و چندین ماده مغذی معدنی، به‌ویژه آهن (۱۲۵٪ DV)، فسفر (۸۱٪ DV) و روی (۵۸٪ DV)، موجود است.[۷]
| ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) | |
|---|---|
| انرژی | ۱٬۳۹۰ کیلوژول (۳۳۰ کیلوکالری) |
۴۹٫۹۰ گرم | |
| قند | ۰٫۶۴ گرم |
| فیبر خوراکی | ۳۸٫۰ گرم |
۱۴٫۵۹ گرم | |
| اشباع | ۰٫۶۲۰ گرم |
| چربی تک‌سیرنشده | ۷٫۱۲۵ گرم |
| چربی غیراشباع چندگانه | ۳٫۲۷۲ گرم |
۱۹٫۷۷ گرم | |
| ویتامین‌ها | درصد ارزش روزانه |
| برابر ویتامین آ | ۲٪ ۱۸ میکروگرم |
| ویتامین (B۱) | ۳۳٪ 0.383 میلی‌گرم |
| (B۲) | ۳۲٪ 0.379 میلی‌گرم |
| نیاسین (B۳) | ۲۴٪ 3.606 میلی‌گرم |
| ویتامین ب۶ | ۲۸٪ 0.360 میلی‌گرم |
| فولیک (B۹) | ۳٪ ۱۰ میکروگرم |
| ویتامین ث | ۲۵٪ ۲۱٫۰ میلی‌گرم |
| ویتامین ئی | ۱۷٪ ۲٫۵ میلی‌گرم |
| ویتامین کا | ۰٪ ۰ میکروگرم |
| مواد معدنی | مقدار درصد ارزش روزانه |
| کلسیم | ۶۹٪ ۶۸۹ میلی‌گرم |
| آهن | ۱۲۵٪ ۱۶٫۲۳ میلی‌گرم |
| منیزیم | ۷۳٪ ۲۵۸ میلی‌گرم |
| فسفر | ۸۱٪ ۵۶۸ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۲۹٪ ۱۳۵۱ میلی‌گرم |
| سدیم | ۱٪ ۱۷ میلی‌گرم |
| روی | ۵۸٪ ۵٫۵ میلی‌گرم |
| دیگر اجزاء | مقدار |
| آب | ۹٫۸۷ گرم |
| |
| †درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند. منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا | |
مواد شیمیایی گیاهی[ویرایش]
زیره حاوی ترکیبات گیاهی زیادی از قبیل ترپن‌ها، فنل‌ها، فلاونوئیدها و آلکالوئیدها است که دارای مزایای سلامتی بالقوه هستند.[۸][۹][۱۰][۱۱] پودر دانه‌های زیره تا ۷٫۵ درصد اسانس، عمدتاً از نوع دی-کاروون دارد و حاوی ۱۵ درصد روغن است که اسیدهای چرب اصلی آن عبارت‌اند از اسید اولئیک، اسید لینولئیک، پتروسلینیک و پالمیتیک اسید.[۱۲]
مواد شیمیایی گیاهی شناسایی‌شده در روغن دانهٔ زیرهٔ سیاه، شامل تیمول، سیمن، γ-ترپینن، تری‌متیلن دی‌کلراید، بتا-پینن، ۲-(۱-سیکلوهگزنیل)، سیکلوهگزانون، بتا-فلاندرن، ۳-کارن، آلفا-توجن و لینالول است.[۱۳]
کاربردها[ویرایش]
به‌عنوان افزودنی غذایی[ویرایش]
میوه‌های زیره که معمولاً به‌صورت کامل استفاده می‌شوند، طعم و عطری تند و شبیه بادیان دارند که عمدتاً مربوط به ترکیبات کاروون، لیمونن و آنتول است.[۱۴] زیره به‌عنوان ادویه در نان‌ها به‌ویژه نان چاودار استفاده می‌شود.[۱۵] زیره معمولاً در نان سودای ایرلندی نیز همراه با کشمش و مویز استفاده می‌شود. زیره را می‌توان در دسرها، مشروبات الکلی، کاسرول‌ها و سایر غذاها استفاده کرد. برگ‌های آن را می‌توان به سالاد، خورش و سوپ اضافه کرد و گاهی به‌صورت سبزی خام، خشک یا پخته مانند جعفری مصرف می‌شود. ریشهٔ آن نیز به‌عنوان سبزی ریشه‌ای زمستانه در برخی جاها مانند شقاقل مصرف می‌شود.[۱۶] زیرهٔ سیاه در غذاهای اروپایی و مواد غذایی متنوعی چون کلم ترش و کیک زیرهٔ بریتانیایی مورد استفاده است. در غذاهای اتریشی از آن برای چاشنی گوشت گاو و در آشپزی آلمانی برای تهیهٔ گوشت خوک استفاده می‌شود. در غذاهای مجارستانی به گولش و در غذاهای نروژی و سوئدی برای تهیهٔ نان سیاه استفاده می‌شود.[۱۷]
خواص درمانی زیره سبز[ویرایش]
- ضد تشنج
- در دفع گاز معده و روده بسیار مفید است.
- قاعده آور و بهبود دهنده دردهای ناشی از قاعدگی
- در درمان مشکلات مثانه و کلیه مفید است.
- برای رفع برونشیت از دم کرده مزیزه استفاده کنید.
- رفع دل درد کودکان
در طب سنتی[ویرایش]
رایج‌ترین استفادهٔ درمانی سنتی زیره برای رفع سوءهاضمه است.[۱۸] به‌عنوان مثال، زیره می‌تواند فعالیت آنزیم‌های گوارشی را افزایش داده و به‌طور بالقوه سرعت گوارش را تسریع کند.[۱۹] زیره همچنین باعث آزاد شدن صفرا از کبد می‌شود. صفرا به هضم چربی‌ها و برخی مواد مغذی موجود در روده کمک می‌کند.[۲۰] نتایج یک تحقیق نشان داد، علائم ۵۷ بیمار مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) پس از مصرف کنسانتره زیره به مدت دو هفته بهبود یافت.[۲۱]
نگارخانه[ویرایش]
-
میوه‌های زیره سیاه -
بزرگ‌نمایی زیره سیاه -
میوه‌های زیره سبز -
یک بوتهٔ زیره در روستای زالی
منابع[ویرایش]
- ↑ "North Carolina State Extension Gardener Plant Toolbox: Carum Carvi". North Caroline State University.
- ↑ "English Malayalam Spice Names". Recipes.malayali.me. 2008-11-07. Retrieved 2013-01-25.
- ↑ "Caraway". Word Crops Database. Retrieved February 16, 2016.
- ↑ Tomanová, Eliška (1998). Wild Flowers. Prague, Czech Republic: Aventinum Nakladatelství. p. 113. ISBN 978-1-84067-046-2.
- ↑ Peter, K.V. (2012). Handbook of herbs and spices Volume 2. p. 229.
- ↑ "Finland a Global Leader in Caraway Exports". FinnFacts. 22 April 2013. Archived from the original on April 19, 2014. Retrieved April 19, 2014.
- ↑ Ancuceanu, Robert; Dinu, Mihaela; Hovaneţ, Marilena Viorica; Anghel, Adriana Iuliana; Popescu, Carmen Violeta; Negreş, Simona (2015-12-10). "A Survey of Plant Iron Content—A Semi-Systematic Review". Nutrients. 7 (12): 10320–10351. doi:10.3390/nu7125535. ISSN 2072-6643. PMC 4690087. PMID 26690470.
- ↑ Pandey, Sonika; Patel, Manish Kumar; Mishra, Avinash; Jha, Bhavanath (2015). "Physio-Biochemical Composition and Untargeted Metabolomics of Cumin (Cuminum cyminum L.) Make It Promising Functional Food and Help in Mitigating Salinity Stress". PloS One. 10 (12): e0144469. doi:10.1371/journal.pone.0144469. ISSN 1932-6203. PMC 4671573. PMID 26641494.
- ↑ Mnif, Sami; Aifa, Sami (2015-05). "Cumin (Cuminum cyminum L.) from traditional uses to potential biomedical applications". Chemistry & Biodiversity. 12 (5): 733–742. doi:10.1002/cbdv.201400305. ISSN 1612-1880. PMID 26010662.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ «زیره سیاه معجزه سلامتی». کافه سلامتی. ۲۰۲۱-۰۳-۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۳۱.
- ↑ Bettaieb, Iness; Bourgou, Soumaya; Wannes, Wissem Aidi; Hamrouni, Ibtissem; Limam, Ferid; Marzouk, Brahim (2010-10-13). "Essential oils, phenolics, and antioxidant activities of different parts of cumin (Cuminum cyminum L.)". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 58 (19): 10410–10418. doi:10.1021/jf102248j. ISSN 1520-5118. PMID 20809647.
- ↑ Peter, K.V., ed. (2012). Handbook of Herbs and Spices, Volume 2. Woodhead Publishing Limited. p. 226. ISBN 978-0-85709-039-3.
- ↑ Peter, K.V., ed. (2012). Handbook of Herbs and Spices, Volume 2. Woodhead Publishing Limited. p. 226. ISBN 978-0-85709-039-3.
- ↑ María D. López; María J. Jordán; María J. Pascual-Villalobo (2008). "Toxic compounds in essential oils of coriander, caraway and basil active against stored rice pests". Journal of Stored Products Research. 44 (3): 273–278. doi:10.1016/j.jspr.2008.02.005.
- ↑ Rodale's Illustrated Encyclopedia of Herbs
- ↑ Rodale's Illustrated Encyclopedia of Herbs
- ↑ Rodale's Illustrated Encyclopedia of Herbs
- ↑ "9 Powerful Health Benefits of Cumin". Healthline (به انگلیسی). Retrieved 2020-03-11.
- ↑ Milan, K. S. Muthamma; Dholakia, Hemang; Tiku, Purnima Kaul; Vishveshwaraiah, Prakash (2008-10-01). "Enhancement of digestive enzymatic activity by cumin (Cuminum cyminum L.) and role of spent cumin as a bionutrient". Food Chemistry (به انگلیسی). 110 (3): 678–683. doi:10.1016/j.foodchem.2008.02.062. ISSN 0308-8146.
- ↑ Johri, R. K. (2011). "Cuminum cyminum and Carum carvi: An update". Pharmacognosy Reviews. 5 (9): 63–72. doi:10.4103/0973-7847.79101. ISSN 0973-7847. PMC 3210012. PMID 22096320.
- ↑ Agah, Shahram; Taleb, Amir Mehdi; Moeini, Reyhane; Gorji, Narjes; Nikbakht, Hajar (2013-10). "Cumin extract for symptom control in patients with irritable bowel syndrome: a case series". Middle East Journal of Digestive Diseases. 5 (4): 217–222. ISSN 2008-5230. PMC 3990147. PMID 24829694.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help)
- ناصری، ابوالقاسم (۱۳۳۰)، دانستن آثار صد گیاه، تهران: بی‌نا، ص. ۱۲۸
- Global Corp Database
| سوغات شهرهای استان کرمان | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ردیف | شهر | سوغات | |||||||||
| ۱ | کرمان | زیره • کلمپه • قاووت • خشکبار • فالوده کرمانی • پسته • کماچ سهن • فرش • پته • ظروف مسی • | |||||||||
| ۲ | بافت | گردو • زیره • خشکبار • بادام • کشک • گلیم • بنه • عسل • کنگر • لبنیات • کلمپه • قاووت • کماچ سهن | |||||||||
| ۳ | سیرجان | پسته • مسقطی • کلمپه • کماچ سهن • قاووت • قالی • گلیم • بادام • کنگر • لبنیات | |||||||||
| ۴ | رفسنجان | پسته • کلمپه • قاووت | |||||||||
| ۵ | بم | خرما • مرکبات • کلمپه • قاووت | |||||||||
| ۶ | جیرفت | خرما • مرکبات • صیفی جات • کلمپه • کماچ سهن | |||||||||
| ۷ | زرند | پسته • قاووت • سوهان • کماچ سهن | |||||||||
| ۸ | راین | چاقو • کلمپه • قاووت | |||||||||
| ۹ | بردسیر | گلاب • عسل | |||||||||
| ۱۰ | شهربابک | ریواس • کشک • زعفران • نان کرنون • لبنیات | |||||||||
| ۱۱ | انار | انار • پسته | |||||||||
| ۱۲ | کوهبنان | زیره | |||||||||
| ۱۳ | رابر | کلمپه • گردو • سیب • عسل • لبنیات • خشکبار | |||||||||
| ۱۴ | لاله زار (بردسیر) | گلاب • عرقیات • عسل • سیب • لبنیات • خشکبار | |||||||||
| ۱۵ | ارزوئیه | مرکبات • ذرت • کلمپه | |||||||||
| ۱۶ | کهنوج | مرکبات • خرما • سهن • انبه • ذرت • گندم • چنگمال • تریاک | |||||||||
| ۱۷ | قلعه گنج | مرکبات • خرما | |||||||||
| ۱۸ | راور | کلمپه • پسته • قالی | |||||||||
| ۱۹ | عنبرآباد | مرکبات • خرما | |||||||||
| ۲۰ | ماهان | کلمپه • قاووت | |||||||||
