زبان‌های اروپا
زبان‌های اروپا به زبان‌هایی گفته می‌شود که در محدودهٔ قارهٔ اروپا گویشورانی دارند. بیشتر این زبان‌ها عضوی از خانوادهٔ زبان‌های هندواروپایی می‌باشند. زبان‌های هندواروپایی این قاره دربرگیرندهٔ زیرشاخه‌های زبان‌های رومی، ژرمنی، زبان‌های بالتی-اسلاوی، یونانی و دیگر زیرشاخه‌ها می‌باشند. خانوادهٔ زبانی دیگر رایج اروپا زبان‌های اورالی می‌باشد که سه زبان ملی مجاری، فنلاندی و استونیایی از این گروهند. زبان‌های ترکی، مغولی نیز گویشورانی دارند. همچنین زبان‌های قفقازی جنوبی و قفقازی شمالی در مرزهای جنوبی اروپا دارای اهمیت می‌باشند. زبان باسکی نیز زبانی منفرد است که در باختر پیرنه بدان سخن رانده می‌شود و زبان مالتی نیز یگانه زبان سامی با موقعیت ملی این قاره است.
زبان‌های هندواروپایی[ویرایش]
خانواده زبان‌های هندواروپایی از تبار زبان نیاهندواروپایی هستند که گمان می‌رود هزاران سال پیش تکلم می‌شده‌است. گویشوران نخستین زبان‌های دختر هندواروپایی به احتمال زیاد در حدود ۴۰۰۰ سال پیش (عصر برنز) در اروپا پراکنش یافتند (فرهنگ پیاله ناقوسی).
رومی[ویرایش]
تقریباً ۲۱۵ میلیون اروپایی (بیشتر در غرب و جنوب اروپا) گویشوران بومی زبان‌های رومی هستند. بزرگترین این زبان‌ها عبارتند از فرانسوی (۷۲ میلیون)، ایتالیایی (حدود ۶۵ میلیون)، اسپانیایی (حدود ۴۰ میلیون)، رومانیایی (حدود ۲۴ میلیون)، پرتغالی (حدود ۱۰ میلیون)، کاتالان (حدود ۹ میلیون)، سیسیلی (حدود ۵ میلیون)، ونتی (حدود ۴ میلیون)، گالیسی (حدود ۲ میلیون)، ساردنیایی (حدود ۱ میلیون) و اکسیتان (حدود ۵۰۰٬۰۰۰ نفر).
ژرمنی[ویرایش]
زبان‌های ژرمنی خانواده زبانی غالب در غرب، شمال و مرکز اروپا هستند. برآورد شده حدود ۲۱۰ میلیون اروپایی گویشور بومی زبان‌های ژرمنی هستند. بزرگترین گروه‌ها آلمانی (حدود ۹۵ میلیون)، انگلیسی (حدود ۷۰ میلیون)، هلندی (حدود ۲۴ میلیون)، سوئدی (حدود ۱۰ میلیون)، دانمارکی (حدود ۶ میلیون) و نروژی (حدود ۵ میلیون) هستند.
اسلاوی[ویرایش]
زبان‌های اسلاوی در مناطق بزرگی از جنوب، مرکز و شرق اروپا تکلم می‌شوند. حدود ۲۵۰ میلیون اروپایی گویشور بومی زبان‌های اسلاوی هستند. بزرگترین گروه‌ها روسی (حدود ۱۱۰ میلیون در روسیه اروپایی، بزرگترین جامعه زبانی اروپا)، لهستانی (حدود ۴۵ میلیون)، اوکراینی (حدود ۴۰ میلیون)، صربی‌کرواتی (حدود ۲۱ میلیون)، چکی (حدود ۱۱ میلیون)، بلغاری (حدود ۹ میلیون)، اسلواکی (حدود ۵ میلیون)، بلاروسی و اسلونیایی (هریک حدود ۳ میلیون) و مقدونی (حدود ۲ میلیون) هستند.
سایر[ویرایش]
- یونانی (حدود ۱۳ میلیون) که زبان رسمی یونان و قبرس است.
- زبان‌های بالتیک که بیشتر در لیتوانی (لیتوانیایی (حدود ۳ میلیون) و ساموگیتی) و لتونی (لتونیایی (حدود ۲ میلیون) و لاتگالی) سخن گفته می‌شوند. این خانواده همچنین دارای شمار زیادی زبان مرده همچون گالیندی، کوری، پروسی باستان، سلونی، سمیگالی و یاتوینگی است.
- آلبانیایی (حدود ۵ میلیون) که زبان رسمی آلبانی و کوزوو است.
- زبان‌های سلتی که شامل شش زبان زنده و شماری زبان مرده می‌شوند. همه شش زبان زنده از شاخه سلتی جزیره‌ای و به شرح زیرند:
- خانواده بریتونی: ولزی (ولز، حدود ۷۰۰٬۰۰۰ نفر)، کورنی (کورن‌وال، حدود ۵۰۰ نفر) و برتون (برتاین، حدود ۲۰۰٬۰۰۰ نفر)
- خانواده گیلیک‌تبار: ایرلندی (ایرلند، حدود ۱۴۰٬۰۰۰ نفر)، گیلیک اسکاتلندی (اسکاتلند، حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر) و مانکس (جزیره من، ۱٬۸۰۰ نفر)
- زبان‌های هندوآریایی که یک نماینده بزرگ دارند: رومانی (حدود ۱٫۵ میلیون گویشور) که در اواخر قرون وسطی به اروپا وارد شد.
- زبان‌های ایرانی در اروپا به صورت بومی فقط در شمال قفقاز یافت می‌شوند که شامل آسی با حدود ۶۰۰٬۰۰۰ گویشور هستند.
زبان‌های غیر هندواروپایی[ویرایش]
اورالی[ویرایش]
زبان‌های اورالی بومی شمال ارواسیا هستند. زبان‌های مجاری (حدود ۱۳ میلیون)، فنلاندی (حدود ۵ میلیون)، استونیایی (حدود ۱ میلیون) و سامی (حدود ۳۰٬۰۰۰ نفر) از مهم‌ترین زبان‌های این خانواده هستند.
ترکی[ویرایش]
- زبان‌های اوغوز در اروپا شامل ترکی استانبولی، رایج در تراکیه شرقی، ترکی آذربایجانی رایج در جمهوری آذربایجان و بخش‌هایی از جنوب روسیه و گاگائوزی رایج در گاگائوزیا.
- زبان‌های قبچاقی در اروپا شامل تاتاری کریمه رایج در شبه‌جزیره کریمه، تاتاری رایج در تاتارستان، باشقیری رایج در باشقیرستان و قزاقی رایج در قزاقستان هستند.
- زبان‌های اوغور که در گذشته بیشتر بومی شرق اروپا بودند ولی امروزه بیشتر آن‌ها به جز چوواشی رایج در چواشستان منقرض شده‌اند.
سایر[ویرایش]
- زبان باسکی (حدود ۷۵۰٬۰۰۰) که یک زبان تک‌خانواده رایج در سرزمین باسک در شمال شرق اسپانیا و جنوب غرب فرانسه است.
- زبان‌های قفقازی شمالی که شامل دو خانواده نامرتبط است که در قفقاز و ترکیه رایجند؛ خانواده قفقازی شمال غربی (شامل آبخازی و چرکسی) و خانواده قفقازی شمال شرقی رایج در مرز جنوبی روسیه (شامل داغستان، چچن و اینگوشتیا).
- قالمیق یک زبان مغولی‌تبار است که در قالمیقستان روسیه سخن گفته می‌شود.
- مالتی (حدود ۵۰۰٬۰۰۰) یک زبان سامی رایج در مالت با تاثیرپذیری بسیار از زبان‌های رومی و ژرمنی است.[۱][۲][۳][۴] این زبان برپایه عربی سیسیلی است و از زبان‌های سیسیلی، ایتالیایی، فرانسوی و اخیراً انگلیسی تأثیرات بسیاری گرفته‌است.
- عربی قبرسی یکی از گویش‌های عربی است که توسط مارونی‌ها در قبرس تکلم می‌شود..
زبان‌های اشاره[ویرایش]
ده‌ها زبان اشاره در سراسر اروپا وجود دارد که گسترده‌ترین آن‌ها زبان‌های اشاره فرانسوی است که اعضای آن در کشورهایی از ایبری تا بالکان و بالتیک یافت می‌شود. زبان‌های اشاره انگلیسی، فرانسوی و آلمانی بزرگترین زبان‌های اشاره اروپا از نظر شمار به‌کاربرنده هستند.
جوامع مهاجر[ویرایش]
مهاجرت‌های اخیر به اروپا (پس از سال ۱۹۴۵) جوامع بزرگی از گویشوران زبان‌های غیراروپایی را به وجود آورد. بزرگترین این جوامع شامل عرب‌زبانان (عرب‌های اروپا را ببینید) و ترک‌زبانان (ترک‌های اروپا را ببینید) هستند.[۵] ارمنی‌ها، بربرها و کردها نیز هرکدام دارای ۱ تا ۲ میلیون جمعیت در اروپا هستند. زبان‌های آفریقایی و هندی نیز هرکدام جوامع کوچکی را تشکیل می‌دهند.
- فهرست بزرگترین زبان‌های مهاجران
| نام | کد ایزو ۶۳۹ | تبار | جمعیت زبان | جمعیت نژاد |
|---|---|---|---|---|
| عربی | ar | آفروآسیایی، سامی | > ۴ میلیون[۶] | ۱۲ میلیون |
| زبان ترکی استانبولی | tr | ترکی، اوغوز | ۳ میلیون[۷] | ۷ میلیون |
| ارمنی | hy | هندواروپایی | ۱ میلیون[۸] | ۲–۳ میلیون |
| کردی | ku | هندواروپایی، ایرانی | ۶۰۰٬۰۰۰[۹] | ۱ میلیون[۱۰] |
| بنگالی–آسامی | bn و syl | هندواروپایی، هندوآریایی | ۶۰۰٬۰۰۰[۱۱] | ۱ میلیون |
| ترکی آذربایجانی | az | ترکی، اوغوز | ۵۰۰٬۰۰۰[۱۲] | ۷۰۰٬۰۰۰[۱۳] |
| زبان قبایلی | kab | آفروآسیایی، بربری | ۵۰۰٬۰۰۰[۱۴] | ۱ میلیون[۱۵] |
| چینی | zh | چینی-تبتی، چینی | ۳۰۰٬۰۰۰[۱۶] | ۲ میلیون[۱۷] |
| اردو | ur | هندواروپایی، هندوآریایی | ۳۰۰٬۰۰۰[۱۸] | ۱٫۸ میلیون[۱۹] |
| ازبکی | uz | ترکی، کارلوک | ۳۰۰٬۰۰۰[۲۰] | ۱–۲ میلیون[۲۱] |
| فارسی | fa | هندواروپایی، ایرانی | ۳۰۰٬۰۰۰[۲۲] | ۴۰۰٬۰۰۰[۲۳] |
| پنجابی | pa | هندواروپایی، هندوآریایی | ۳۰۰٬۰۰۰[۲۴] | ۷۰۰٬۰۰۰[۲۵] |
| گجراتی | gu | هندواروپایی، هندوآریایی | ۲۰۰٬۰۰۰[۲۶] | ۶۰۰٬۰۰۰[۲۷] |
| تامیلی | ta | دراویدی | ۲۰۰٬۰۰۰[۲۸] | ۵۰۰٬۰۰۰[۲۹] |
| سومالیایی | so | آفروآسیایی، کوشی | ۲۰۰٬۰۰۰[۳۰] | ۴۰۰٬۰۰۰[۳۱] |
جستارهای وابسته[ویرایش]
- انجمن آزمون زبان اتحادیه اروپا (ALTE)
- دیالانگ
- زبان‌های اتحادیه اروپا
- زبان‌های رسمی اتحادیه اروپا
- زبان‌های هندواروپایی
- روز زبان‌های اروپا
- شرق یونانی و غرب لاتین
منابع[ویرایش]
- ↑ Alexander, Marie; et al. (2009). "2nd International Conference of Maltese Linguistics: Saturday, September 19 – Monday, September 21، 2009". International Association of Maltese Linguistics. Retrieved 2 November 2009.
- ↑ Aquilina, J. (1958). "Maltese as a Mixed Language". Journal of Semitic Studies. 3 (1): 58–79. doi:10.1093/jss/3.1.58.
- ↑ Aquilina, Joseph (July–September 1960). "The Structure of Maltese". Journal of the American Oriental Society. 80 (3): 267–68. doi:10.2307/596187.
- ↑ Werner, Louis; Calleja, Alan (November–December 2004). "Europe's New Arabic Connection". Saudi Aramco World. Archived from the original on 2012-09-29. Retrieved 2016-02-05.
- ↑ Cole, Jeffrey (2011), Ethnic Groups of Europe: An Encyclopedia, ABC-CLIO, p. 367, ISBN 1-59884-302-8
- ↑ France: 4 million, Germany: 500k (2015), Spain: 200k UK: 159k (2011 census)
- ↑ Germany: 1,510k, France: 444k, Netherlands: 388k, Austria: 197k, Russia: 146k, UK: 99k, Switzerland: 44k, Sweden: 44.
- ↑ 830k زبان‌های روسیه (2010 census), 100k in Ukraine (SIL Ethnologue 2015).
- ↑ Germany: 541k
- ↑ جمعیت کردها: بیشتر کردهای آلمان، کردهای فرانسه، کردهای سوئد.
- ↑ Sylheti: 300k in the UK, Bengali: 221k in the UK.
- ↑ 515k زبان‌های روسیه (2010 census)
- ↑ Azerbaijani diaspora
- Russia 600k, Ukraine 45k, not counting 400,000 in Azerbajjan's شهرستان قوبا-شهرستان خاچماز region, technically in Europe (being north of the قفقاز watershed).
- ↑ France: 500k
- ↑ Kabyle people in France: 1 million.
- ↑ Germany 120k, Russia: 70k, UK 66k, Spain 20k.
- ↑ Overseas Chinese: France 700,000, UK: 500,000, Russia: 300,000, Italy: 300,000, Germany: 200,000, Spain: 100,000.
- ↑ UK: 269k (2011 census).
- ↑ پاکستانی‌های خارج از پاکستان، the majority پاکستانی‌های بریتانیا.
- ↑ Russia: 274k (2010 census)
- ↑ see Uzbeks in Russia.
- ↑ UK: 76k, Sweden: 74k, Germany: 72k, France 40k.
- ↑ ایرانیان مقیم خارج: Germany: 100k, Sweden: 100k, UK: 50k, Russia: 50k, Netherlands: 35k, Denmark: 20k.
- ↑ UK: 280k
- ↑ see British Punjabis
- ↑ UK: 213k
- ↑ see Gujarati diaspora
- ↑ UK: 101k, Germany: 35k, زبان‌های سوئیس: 22k.
- ↑ پراکنش تامیلی‌ها: UK 300k, France 100k, Germany 50k, Switzerland 40k, Netherlands, 20k, Norway 10k.
- ↑ UK: 86k, Sweden: 53k, Italy: 50k
- ↑ Somali diaspora: UK: 114k, Sweden: 64k, Norway: 42k, Netherlands: 39k, Germany: 34k, Denmark: 21k, Finland: 19k.
Wikipedia contributors, "Languages of Europe," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Languages_of_Europe&oldid=482756755 (accessed April 9, 2012).
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ زبان‌های اروپا موجود است. |
- Everson, Michael (2001). "The Alphabets of Europe". evertype.com. Retrieved 19 March 2010.
- Haarmann, Harald (2011). "Europe's Mosaic of Languages" (به انگلیسی). Institute of European History. Retrieved 2 November 2011.
- Reissmann, Stefan; Argador, Urion (2006). "Luingoi in Europa" (به اسپرانتو، انگلیسی و آلمانی). Reissmann & Argador. Archived from the original on 22 June 2009. Retrieved 2 November 2009.
- Map of Minorities & Regional and Minority Languages of Europe, Language Diversity (2017) بایگانی‌شده در ۹ آوریل ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine
- Zikin, Mutur (2007). "Europako Mapa linguistikoa" (به باسکی). muturzikin.com. Retrieved 2 November 2009.
| کشورهای مستقل |
| .svg) |
|---|---|---|
| واحدهای سیاسی کم‌رسمیت | ||
| متعلقات و دیگر قلمروها | ||
| نهاد مرتبط | ||