دی هاویلند تایگر موث

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از دی هاویلند تایگرمات)
دی‌اچ. ۸۲ تایگر موث
دو فروند تایگر موث نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در حال آماده شدن برای برخاست
کاربری هواگرد آموزشی
تولیدکننده د هاویلند ایرکرفت کمپانی
د هویلند کانادا
طراح جفری د هویلند
نخستین پرواز ۲۶ اکتبر ۱۹۳۱
معرفی‌شده در فوریه ۱۹۳۲[۱]
بازنشستگی ۱۹۵۹
وضعیت بازنشسته از خدمت نظامی، هنوز در استفاده غیرنظامی
کاربر اصلی نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا
نیروی هوایی سلطنتی کانادا
نیروی هوایی سلطنتی استرالیا
نیروی هوایی سلطنتی نیوزیلند
نیروی هوایی شاهنشاهی ایران
ساخته‌شده ۱۹۳۱–۱۹۴۴
تعداد ساخته‌شده ۸٬۸۶۸[۲]
توسعه‌یافته از de Havilland DH.60 Moth
گونه‌ها تراکستون جکارو

دی هاویلند تایگر موث یک هواپیمای دوباله بریتانیایی از دهه ۱۹۳۰ است که توسط جفری د هویلند طراحی شده و توسط شرکت هوانوردی دی هاویلند ساخته شد. کاربری اصلی این هواپیما در نیروی هوایی سلطنتی (RAF) و سایر کاربرها به عنوان هواپیمای اصلی هواپیمای آموزشی بود.

علاوه بر کاربرد ذکرشده، تایگر موث‌های نیروی هوایی سلطنتی (RAF) در طی جنگ جهانی دوم در ظرفیت‌های دیگری از جمله گشت دریایی و تقش‌های دفاعی عمل می‌کردند. حتی برخی از این هواپیماها به عنوان بمب افکن سبک مسلح و تجهیز شده بودند.

تایگر موت در خدمت RAF باقی مانده تا اینکه در اوایل دهه ۱۹۵۰ بادی‌اچ‌سی-۱ چیپ‌مونک جایگزین شد. بسیاری از کشورها از تایگر موث در کاربردهای نظامی و غیرنظامی استفاده نمودند و همچنان به عنوان یک هواپیمای تفریحی مورد استفاده گسترده قرار می‌گیرد. هنوز هم گاهی اوقات به عنوان یک هواپیمای آموزشی اولیه استفاده می‌شود، به ویژه برای آن دسته از خلبانانی که می‌خواهند قبل از پرواز با سایرهواپیماهای با ارابه فرود کلاسیک، تجربه ای در پرواز کسب کنند. بسیاری از تایگر موث‌ها اکنون توسط شرکت‌هایی که تجربیات درسی آزمایشی ارائه می‌دهند به کار گرفته می‌شوند. باشگاه De Havilland Moth که در سال ۱۹۷۵ تأسیس شد، اکنون یک انجمن مالکان است که یک باشگاه متقابل و پشتیبانی فنی را ارائه می‌دهد.

نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در سال ۱۳۱۱ خورشیدی بیست فروند و در سال ۱۳۱۲ ده فروند از این هواپیما را خریداری کرد. با تأسیس کارخانه هواپیماسازی شهباز تعدادی از این هواپیما در ایران ساخته شدند.

طراحی و توسعه[ویرایش]

منشأ[ویرایش]

جفری د هویلند، مالک و بنبان گذار شرکت، به دنبال تولید یک هواپیمای سبک برتر از دو طرح قبلی خود، دی هاویلند هامینگ برد و دی هاویلند دی.اچ. ۵۱ بود.[۳] از تجربه قبلی، دی هاویلند دشواری و اهمیت تعیین ابعاد صحیح چنین هواپیمایی را به نحوی که بتوانددر بازار غیرنظامی، مانند تور، آموزشی، باشگاه پرواز، و هوانوردی خصوصی، جذابیت داشته باشد را می‌دانست. این شرکت با یک نسخه کوچک شده ازدی هاویلند دی.اچ. ۶۰، موفقیت زیادی کسب نمود.[۳]

نقطه شروع برای دی.اچ. ۸۲ تایگر موث، هواپیمای دی هاویلند دی‌اچ.۷۱ تایگر موث بود.[۴] دی هاویلند به‌طور متوالی موتورهای دی هاویلند جیپسی توانمندتری را توسعه داده بود و این شرکت یک هواپیمای تک بال، بال پائین جدید را برای آزمایش آنها تولید کرده بود. این هواپیما، اولین هواپیمایی بود که از آن به عنوان تایگر موث یاد می‌شود.[۵] بهبودهای انجام شده در هواپیمای تک هواپیمای تایگر موث در کاربری هواپیمای آموزشی-نظامی بروی دی هاویلند دی.اچ. ۶۰ موث انجام شد، که حرف T " علاوه بر اولین حرف از کلمه تایگر اشاره ای هم به کاربرد آموزشی Trainer نیز بود.[۴]

دی هاویلند دی.اچ. ۶۰ موث، دارای کاستی‌های فراوان بود، بنابراین در معرض تغییرات متعددی قرار گرفت. همانند استفاده از سازه‌های داخلی کوتاه شده برای بالا بردن نوک بالها، پس از آنکه فاصله ناکافی آنها از زمین در طی آزمایشات در پایگاه هوایی نیروی هوایی سلطنتی در Martlesham Heath مشخص شد.[۴]

در نتیجه آزمایش‌های Martlesham، گزارش مطلوبی تهیه شد که به نوبه خود منجر به این شد که به زودی به‌طور رسمی به عنوان هواپیمای آموزشی پایه جدید نیروی هوایی سلطنتی (RAF) پذیرفته شود. یک نمونه اولیه به نام دی.اچ. ۸۲ تایگر موث، توسط وزارت نیروی هوایی بریتانیا تحت مشخصات ۱۵/۳۱ سفارش داده شد که به دنبال یک هواپیمای آموزشی پایه بود.[۴]

یکی از تغییرات اصلی نسبت به سری قبلی (موث)، دسترسی بهینه شده به کابین جلو بود، زیرا شرایط آموزشی مشخص می‌کرد که سرنشین صندلی جلو باید بتواند به راحتی هواپیما را ترک کند، مخصوصاً هنگام پوشیدن چتر نجات.[۶][۴]دسترسی به کابین جلوی هواپیماهای پیشین موث به دلیل نزدیکی مخزن سوخت هواپیما، مستقیماً بالای کابین جلو، و پایه‌های کابین عقب برای بال فوقانی محدود شده بود. راه حل اتخاذ شده این بود که بال بالایی را به جلو منتقل شد، اما بال‌ها را به عقب برگردانیده شد تا همان مرکز ایرودینامیکی هواپیما حفظ شود.[۷][۴]تغییرات دیگر شامل سازه‌های تقویت شده، درهای تاشو در دو طرف کابین خلبان، و سیستم اگزوز اصلاح شده بود.[۶]

در ۲۶ اکتبر ۱۹۳۱، اولین تایگر موث واقعی، نمونه اولیه E6، پرواز اولیه خود را در فرودگاه استاگ لین در ادجوز، لندن انجام داد که توسط هربرت براود خلبان آزمایشی ارشد دی هاویاند، پرواز کرد.[۸][۴] اولین ۳۵ هواپیمای تولیدی برای RAF، با نام K2567-K2601، پس از صدور مشخصات T.23/31 آغاز شد. علاوه بر این، دو هواپیمای آب‌نشین مجهز به شناور، S1675 و S1676، مطابق با مشخصات T.6/33 ساخته شدند.[۴]

طراحی[ویرایش]

دی هاویلند دی.اچ. ۸۲ تایگر موث یک هواپیمای تک موتوره، دوباله، با ارابه فرود کلاسیک و دو صندلی (کابین خلبان) پشت سر هم است. اساساً برای استفاده توسط مشتریان تورهای خصوصی و همچنین برای آموزش خلبانی برای هردوکاربری نظامی و غیرنظامی توسعه داده شد. معمولاً به موتور ۱۲۰ اسب بخاری De Havilland Gipsy III مجهز بود. در مدل‌های بعدی مدل‌های قدرتمندتر این موتور نصب شدند، در حالی که برخی از مدل‌ها از موتورهای ساخت شرکت‌های غیر استفاده نمودند.

تولید[ویرایش]

تایگرموث از ناوگان نیروی هوایی سلطنتی نیوزیلند با پوشش (پنل) پرواز کور برای آموزش پرواز تحت قوانین پرواز با ابزار (IFR)، در اوایل جنگ جهانی.

تایگر موث به سرعت به یک هواپمای موفق از نظر تجاری تبدیل شده و به بیش از ۲۵ نیروی هوایی فروخته شد.[۴] علاوه بر فروش در بازار هواپیماهای نظامی، برای بازار غیرنظامی، نیز تولید می‌شد. در یک مقطع زمانی، حجم سفارش‌های تایگر موث تقریباً تمام ظرفیت دی هاویلند را برای ساخت هواپیما اشغال نمود و عملاً ظرفیت کمی برای ارائه سرویس به سایر مشتریان باقی ماند.[۹]در سال ۱۹۳۲، دی هاویلند همچنین یک تاکسی هوایی مقرون به صرفه از تایگر موث ساخت، که از بسیاری از اجزای اصلی آن از تایگر موث گرفته شده بود و از بدنه ای از جنس تخته سه‌لایی جدید و با فضایی برای نشستن چهار نفر در یک کابین سرپوشیده استفاده می‌کرد. و آن را به تحت نام دی هاویلند فاکس موث به بازار عرضه داشت.[۱۰]

کاربران[ویرایش]

DH.82A تایگر موث با علائم و نشانه گذاری نیروی هوایی سلطنتی استرالیا RAAF
Tiger Moth in British camouflage, Royal Museum of the Armed Forces and Military History, Brussels, Belgium (2011)

کاربران نظامی[ویرایش]

 استرالیا
 بلژیک
 برزیل
 میانمار
 کانادا
 قلمرو سیلان
 جمهوری دموکراتیک کنگو
  • Force Aérienne Congolaise
 چکسلواکی
 دانمارک
 مصر
 فنلاند
 فرانسه
 آلمان نازی
 پادشاهی یونان
 راج بریتانیا
 هند
سرلشکراحمد نخجوان فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی ایران (نفر چهارم از سمت چپ) و جمعی از افسران در جلوی اولین فروند تایگر موث در سال ۱۹۳۳
از سمت راست اصغر ایمانیان، فرزام استاد خلبان، جمشید مادنیا در جلوی یک فروند تایگر موث نیروی هوایی شاهنشاهی ایران
 ایران
 عراق
 اسرائیل
 اردن
 فدراسیون مالایا
  • نیروی هوایی احتیاطی مالایا
 هلند
 هند شرقی هلند
  • Vrijwillige Vliegers Corps[۱۳]
 نیوزیلند
DH.82A تایگر موث با نشان، علائم و رنگ آمیزی نیروی هوایی سلطنتی نروژ
 نروژ
 پاکستان
 لهستان
یک فروند تایگر موث نیروی هوایی پرتغال
 پرتغال
 رودزیا
 عربستان سعودی
 جمهوری دوم اسپانیا
 اسپانیای فرانکو
 آفریقای جنوبی
 رودزیای جنوبی
 سری‌لانکا
 سوئد
 تایلند
 بریتانیا
  • نیروی هوایی سلطنتی[۱۵]
    • گُردان هوایی (اسکادران) شماره ۲۴
    • گردان هوایی شماره ۲۷
    • گردان هوایی شماره ۵۲
    • گردان هوایی شماره ۸۱
    • گردان هوایی شماره ۱۱۶
    • گردان هوایی شماره ۲۹۷
    • گردان هوایی شماره ۵۱۰
    • گردان هوایی شماره ۶۱۲
    • گردان هوایی شماره ۶۱۳
    • گردان هوایی شماره ۶۵۲
    • گردان هوایی شماره ۶۵۳
    • گردان هوایی شماره ۶۵۴
    • گردان هوایی شماره ۶۵۶
    • گردان هوایی شماره ۶۶۳
    • گردان هوایی شماره ۶۶۸
    • گردان هوایی شماره ۶۶۹
    • گردان هوایی شماره ۶۷۰
    • گردان هوایی شماره ۶۷۱
    • گردان هوایی شماره ۶۷۲
    • گردان هوایی شماره ۶۷۳
  • ناوگان هوایی نیروی دریایی سلطنتی
 ایالات متحده آمریکا
 اروگوئه
  • نیروی هوایی اروگوئه ۱۸ فروند دی. اچ-۸۲ تایگر موث بین سال‌های ۱۹۳۵ الی ۱۹۴۹ در هوانوردی نظامی خدمت می‌نمودند.
یوگسلاوی

کاربران غیرنظامی[ویرایش]

The aircraft is operated by many private individuals and flying clubs.

مشخصات (DH 82A)[ویرایش]

داده‌ها از The Tiger Moth Story,[۱۷] The de Havilland Tiger Moth[۱۸]

ویژگی‌های کلی

  • خدمه: ۲
  • طول: ۲۳ فوت ۱۱ اینچ (۷٫۲۹ متر)
  • پهنای بال: ۲۹ فوت ۴ اینچ (۸٫۹۴ متر)
  • ارتفاع: ۸ فوت ۹ اینچ (۲٫۶۷ متر)
  • مساحت بال‌ها: ۲۳۹ فوت مربع (۲۲٫۲ متر مربع)
  • وزن خالی: ۱٬۱۱۵ پوند (۵۰۶ کیلوگرم)
  • وزن ناخالص: ۱٬۸۲۵ پوند (۸۲۸ کیلوگرم)
  • ظرفیت سوخت: ۱۹ گالون بریتانیایی (۲۳ گالون آمریکایی؛ ۸۶ لیتر)
  • پیشرانه هواگرد: ۱ عدد موتور پیستونی خطی معکوس ۴ سیلندر هوا خنک از نوع دی هاویلند جیپسی میجر I،‏ ۱۳۰ اسب بخار (۹۷ کیلووات)
  • ملخ‌ها: ۲-bladed ملخ گام ثابت

عملکرد

  • حداکثر سرعت: ۱۰۹ مایل بر ساعت (۱۷۵ کیلومتر بر ساعت؛ ۹۵ گره)
  • سرعت کروز: ۶۷ مایل بر ساعت (۱۰۸ کیلومتر بر ساعت؛ ۵۸ گره)
  • بُرد: ۳۰۲ مایل (۲۶۲ مایل دریایی؛ ۴۸۶ کیلومتر)
  • حداكثر ارتفاع: ۱۳٬۶۰۰ فوت (۴٬۱۰۰ متر)
  • نرخ صعود: ۶۷۳ فوت بر دقیقه (۳٫۴۲ متر بر ثانیه)

جنگ‌افزار
حداکثر ۸ عدد بمب به وزن هریک ۲۰ پوند (۹٫۱ کیلوگرم)

جستارهای وابسته[ویرایش]

ویدئوهای بیرونی
فیلم آموزشی دوره پرواز با تایگر موث
فیلم داخل کابین خلبان از یک تایگر موث در حال انجام یک پرواز آموزشی
یک تایگر موث در حال انجام یک نمایش هوایی
مجموعه‌ای از فیلم‌های تجمع سالانه بین‌المللی کلوپ تایگر موث در سال ۲۰۰۵

هواگردهای با عملکرد، پیکربندی و یا دوره زمانی مشابه

منابع[ویرایش]

  1. Bonné, Frans. "The De Havilland Tiger Moth". WW2 Warbirds. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 5 May 2018.
  2. "De Havilland Tiger Moth (D.H.82)", British aircraft, 1 July 2006, archived from the original on 27 September 2007, retrieved 12 August 2010
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Jackson 1966, p. 3.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ ۴٫۸ Jackson 1966, p. 4.
  5. Jackson 1966, pp. 3–4.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Bain 1992, p. 43.
  7. de Havilland Tiger Moth 82A, Collingwood Classic Aircraft Foundation, archived from the original on 23 October 2007, retrieved 12 August 2010
  8. McKay 1988, p. 6.
  9. Jackson 1966, pp. 4–5.
  10. Jackson 1966, p. 15.
  11. Ketley and Rolfe 1996, p. 11.
  12. "Index". Archived from the original on 22 August 2010. Retrieved 30 January 2011. 26 November 2011
  13. "VVC: Program Cepat Pelatihan Pilot Militer Hindia Belanda". aviahistoria.com (به اندونزیایی). 7 July 2017. Retrieved 1 April 2021.
  14. Morgała, Andrzej Morgała (2003). Samoloty wojskowe w Polsce 1924–1939. Warsaw: Bellona, p. 304. شابک ‎۸۳−۱۱−۰۹۳۱۹−۹ (in Polish)
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ "Thailand (THL)", Historical Listings, World Air Forces, archived from the original on 25 January 2012, retrieved 30 August 2012
  16. Yugoslav Air Force 1942–1992, Bojan Dimitrijevic, Belgrade 2006
  17. Bransom 1991, p. 261.
  18. Jackson 1966, p. 13.