دوستمحمد
| دوست محمد دوستممد | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | سیستان و بلوچستان |
| شهرستان | هیرمند |
| بخش | بخش مرکزی |
| نام(های) پیشین | دوست محمد |
| مردم | |
| جمعیت | ۶٬۶۲۱تن(۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۴۷۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۲۷ |
| میانگین بارش سالانه | ۷۴ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | پودینه |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۴ |
  دوست محمد | |
شهر دوستمحمد مرکز شهرستان هیرمند است این شهر در شمال استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است.[۱]
شهر دوست محمد مرکز شهرستان هیرمند است و در۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر زابل و در نزدیکی مرز افغانستان جای گرفته است.[۲] شهر دوست محمدخان در دشت واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا تقریباً۴۷۰ متر است. جمعیت این شهر حدود هشت هزار نفر است و سومین شهر پرجمعیت دشت سیستان محسوب می گردد. این شهر در اوایل سال ۱۳۸۷ از مرکزیت بخش به شهرستان ارتقا یافت و هم‌اکنون دارای فرمانداری و برخی امکانات مشابه سایر شهرستان‌ها می‌باشد. شهر دوست محمد یکی از شهرهای مهم سیستان محسوب می‌شود. قدمت این شهر به دوره قاجار می رسد.
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
این شهر در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر زابل و در نزدیکی مرز افغانستان جای گرفته است. شهر دوست محمدخان در دشت واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا تقریباً۴۷۰ متر و آب و هوای آن گرم و خشک است.
پیشینه[ویرایش]
این شهر در اوایل سال ۱۳۸۷ از مرکزیت بخش به شهرستان ارتقا یافت [۳]و هم‌اکنون دارای فرمانداری و برخی امکانات مشابه سایر شهرستان‌ها می‌باشد. شهر دوست محمد یکی از شهرهای مهم سیستان محسوب می‌شود. قدمت این شهر به دوره قاجار می رسد. یکی از نخستین مدارس شرق کشور و استان که دومین یا سومین مدرسه تاسیس شده در استان سیستان و بلوچستان بوده است به نام مدرسه فرخی در این شهر تاسیس شد. سه خاندان سارانی ، میر و سراوانی از نخستین ساکنان این شهر بوده اند. دوست محمدخان سارانی که گفته می شود مدافع حقوق مردم منطقه بوده است و در برابر مالیات های گزاف خاندان علم قائنات مقاومت می کرده است در نهایت به شهر بیرجند تبعید می شود. از خاندان میر این شهر که از نسل خوانین قدیم منطقه سیستان بوده اند و در کتبی مانند احیاالملوک و جغرافیای نیمروز از گذشته و اعتبار آنان یاد شده است نیز کمتر کسی در این شهر باقی مانده و در چند دهه اخیر به سایر نقاط کشور مهاجرت کردند. همین خاندان هسته اصلی مبارزات انقلابی بر ضد حکومت پهلوی را تشکیل می داده اند. خاندان سراوانی دوستمحمد نیز از خاندان های قدیمی این شهر اند که از قدیم کارگاه های رنگ رزی آنان مشهور بوده است. با گسترش دوست محمد و استقرار ادارات آبادی های کندو و محمودی ها نیز به این آبادی اتصال یافت و به شکل طولی گسترش یافت. امروزه ساکنان شهر دوست محمد ترکیبی از خاندان های قدیمی، مهاجران روستاهای اطراف و جمعیت عظیمی از مهاجران تابعه افغانستان اند. نزدیکی زیاد این شهر به مرز افغانستان سبب ورود جمعیت زیادی از مهاجران کشور همسایه به آن شده است.
مردم و فرهنگ[ویرایش]
مردم شهر دوستمحمد را مردمان سیستانی تشکیل می دهند. مردم سیستانی به زبان پارسی با گویش سیستانی سخن می گویند و پیرو مذهب شیعه دوازده امامی هستند. البته مهاجرین دیگری نیز به این منطقه کوچ کرده اند . در طی سال های اخیر درحالیکه تعداد زیادی از خاندان های اصیل سیستانی منطقه را ترک کرده اند افرادی ساکن شده اند که حضور آنان در شهر سابقه نداشته و تا حدودی ترکیب فرهنگی منطقه به هم خورده است. یکی از مهم ترین دلایل آن ورود اتباع بیگانه از کشور همسایه است که موجب نارضایتی بسیاری از مردم شهر در مسائل فرهنگی و اقتصادی شده است.
آیین نوروز از اعیاد مهم مردم سیستان است و معمولا با خانه تکانی آغاز می شود ، کاشتن سبزه و پهن کردن سفره هفت سین نیز مرسوم است. دید و بازدید و گردش و تفریح هم رونق فراوانی دارد در روز سیزده بدر نیز معمولا به گردشگاه ها و طبیعت می روند و سبزه های نوروزی را در آب یا طبیعت رها می کنند. یکی از سنت های کهن نوروزی مردم سیستان آذین بستن درب منازل با سبزه بوده که امروزه تا حدود زیادی به فراموشی سپرده شده است. اعیاد اسلامی فطر ، قربان و غدیر نیز نیکو داشته می شود. در عید قربان بسیاری قربانی کشته و میان دیگران تقسیم می کنند. در عید غدیر هم به دیدار سادات می روند. گرامی داشت شب یلدا طولانی ترین شب سال هم مورد توجه خیلی هاست. و در کل می توان گفت مردم سیستان به رسوم ملی و اسلامی ایرانی پایبند اند.
سوگواری برای اهل بیت و ایام محرم و حضور دسته جات سینه زنی مانند دیگر شهرهای ایران صورت می گیرد.
تجارت وگردشگری[ویرایش]
شهرستان هیرمند یکی از دروازه‌های تجاری ایران به افغانستان است و مبادلات تجاری از طریق مرز میلک در جنوب هیرمند انجام می‌شود و سالانه تجار ایرانی، افغان و… وارد هیرمند وراهی مقصد و مبدأ خود می‌شوند. علاوه بر این وجود دریاچه هامون و جاذبه‌های دیدنی مانند آتشکده کرکویه می‌تواند موجب رونق گردشگری شهرستان و شهر دوست محمد می‌شوند.
منابع[ویرایش]
- کتاب گیتاشناسی ایران جلد سوم- عباس جعفری – چاپ ۱۳۸۴
