در حضور باد

در حضور باد
نویسنده	بهرام بیضایی
شخصیت‌ها	میانجی مرد چاق مرد دراز
زبان اصلی	فارسی

در حضورِ باد مضحکه‌ای تک‌پرده‌ای از بهرام بیضایی است که سالِ ۱۳۴۷ نوشته و بسیار ستوده شده است.

متن

. . . سرانجام لج کردم و یک بار اثر احمقانه‌ای مثل در حضور باد را نوشتم فقط برای این که گفته باشم نوشتن این جور معادله‌های سهل‌الهضم کار نیم‌ساعت است و بود و حتماً می‌دانید که بیشترین اجرای نوشته‌های صحنه‌ای مرا دارد . . .

بیضایی، دههٔ ۱۳۶۰

این نمایشنامه نخستین بار در دفتر دوّم دفترهای روزن برای بهار و تابستان ۱۳۴۷ چاپ شد. سپس شکل بازنگری شده‌ای از آن در دیوان نمایش در سال ۱۳۸۲ به چاپ رسید. نسخه‌ای از این نمایشنامه در کتابِ گروه هنر ملی از آغاز تا پایان (۱۳۹۵) نیز آمده است.

داستان

مردِ چاق و مردِ دراز و میانجی از درِ آشتی برمی‌آیند و در کارِ کشفِ آن ماجرا و عاملش می‌شوند که از پسَش همهٔ اهل دنیا مرده‌اند. خلاصه اسلحه محکوم می‌شود. تفنگ‌ها را که از جیب مرد چاق و مرد دراز بیرون زده در چاه می‌اندازند و گم و گور می‌کنند و برای کشتگان فجایع اندوه‌بار گذشته سوگواری می‌کنند و آشتی را سرلوحه زندگانی بشر قرار می‌دهند و در انسان‌دوستی و شرافت بر هم پیشی می‌جویند . . . تا آنجا که سبقت‌جویی سبب می‌شود که نزاع دربگیرد و مرد چاق و مرد دراز، میانجی را با تفنگ‌هایی بزرگ‌تر از آن تفنگ‌های پیشین می‌کُشند. سپس همدیگر را می‌کُشند.

بازی

این نمایشنامه بارها در جاهای گوناگون دنیا به نمایش درآمده‌است. امّا نه به وسیلهٔ نویسنده. سالِ ۱۳۵۱ به کارگردانی محمّدی در تلویزیون ملّی ایران پخش شد.

نوشته‌های دیگر

در همان سال ۱۳۴۷ که در حضور باد نوشته و چاپ شد، دفتر شعری از محمّدرضا شفیعی کدکنی در انتشارات توس چاپ شد با نام از زبان برگ. در این دفتر نیز شعر کوتاهی با همین نامِ «در حضور باد» هست.

منابع

• بیضایی، بهرام. دیوان نمایش / ۲. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. ۱۳۸۲.
• دفترهای روزن. دفتر دوّم: بهار و تابستان ۱۳۴۷. زیر نظر احمدرضا احمدی.
• بیضایی، بهرام؛ قوکاسیان، زاون (۱۳۷۱). گفت‌وگو با بهرام بیضایی. تهران: انتشارات آگاه. شابک ۹۶۴-۴۱۶-۱۱۰-۶.
• زرگر، شهرام (مرداد ۱۳۸۵). «تشکیلات و گروههای تئاتری مهم تهران در دههٔ چهل شمسی». کتاب صحنه (۵۲): ۴-۷.
• زرگر، شهرام (خرداد و تیر ۱۳۸۶). «گروه تئاتر میترا». کتاب صحنه (۶۱): ۲۸-۳۱.
• زهری، ایرج (آذر ۱۳۵۲). «در حضور باد . . . تئاتر دانشجوئی». تماشا (۱۳۹).
• شعاعی، حمید (۲۵۳۵ شاهنشاهی). نمایشنامه و فیلم‌نامه در ایران. تهران: نویسنده.
• طایفی، شیرزاد؛ سلمان نصر، کورش (پاییز و زمستان ۱۳۹۷). «گونه‌شناسی نمایش‌نامه‌های چهار صندوق و در حضور باد بر اساس نظریّهٔ میتوس فرای». ادب فارسی (۲۲): ۳۹-۵۸.
• طباطبائی، حسینعلی؛ آرا، مرتضی؛ اعیان‌منش، مهدی؛ عیوق، بهمن؛ معمار، احمد؛ مهدوی، فرهاد (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۱). «پیشینه تئاتر خوزستان». نمایش (۵۴ و ۵۵): ۷۸-۸۵.
• محسنیان، مشهود (اردیبهشت ۱۳۸۶). «مقدمه‌ای بر پدیده تئاتر دیجیتال». کتاب صحنه (۶۰): ۲۹-۳۱.

پیوند به بیرون

• بهنود، مسعود. «هفته هنر و فرهنگ؛ انتخابات و بازی‌های پنهان، مرگ با اتوبوس، زخم روی دیوار در حضور باد». وبسایت بی‌بی‌سی فارسی
• مناظر گوناگون فرهنگ ایران در کنفرانس دانشگاه سنت اندروز