خاندان اسپهبد

خاندان اسپهبدان
نشان ماه و ستاره به عنوان نماد سلطنتی اسپهبدان عمل می‌کرد
خاندان مادر	خاندان اشکانی
کشور	شاهنشاهی اشکانی، شاهنشاهی ساسانی
آخرین حاکم	اسپهبد خورشید
عنوان‌ها	اسپهبد
اعضاء	فرخ هرمز، رستم فرخ‌هرمز، فرخزاد هرمز
دارایی(ها)	طبرستان، گرگان، گیلان
شاخه‌(های) فرعی	گاوباریان، باوندیان، پادوسبانیان

خاندان اسپهبد یا خاندان اسپاهبذ پَهلَوْ یا خاندان اسپهپت پَهلَوْ، به معنای افسر سپاه، یکی از خاندان‌های بزرگ پارتی در زمان اشکانیان و ساسانیان بودند. خاندان اسپاهبذ پهلو، در طبرستان و سیستان اقامت داشتند. خاندان اسپاهبذ از نژاد اشکانیان بودند و لقب پهلو یعنی پارت داشتند. در دوره ساسانی انتساب به سلسلهٔ اشکانی امتیاز دانسته می‌شد.

بنا به روایت موسس خورناتسی شاه اشکانی فرهاد چهارم سه پسر داشت: اردشس، کارن، سورن (پدر سپهبد گودرز سورن پهلو نیای خاندان سرابندی در سیستان) و دختری به نام کشم یا کومش. پسر بزرگ فرهاد چهارم به نام فرهاد پنجم بر تخت نشست و دو پسر دیگر او سرسلسلهٔ دودمان‌هایی شدند که به همین نام معروف‌است. دختر او به همسری ارشویر (سردار کل ایرانیان) درآمد و اعقاب این زن و شوهر اسپهپت پهلو نام گرفتند. اسپهپت همان اسپاذپتی قدیم است، که به زبان پهلوی سپاهبذ (تلفظ اسپاهبذ) می‌شود.

جستارهای وابسته

• هفت خاندان ممتاز ایران باستان
• اسپهبدان باوندی طبرستان
• اسپهبدان پادوسبانی طبرستان
• اسپهبدان گیلان

منابع

• کریستن سن، آرتور (۱۳۶۷). ایران در زمان ساسانیان. ترجمهٔ رشید یاسمی. تهران: مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر.

• Bosworth, C. (1986). "Ispahbad". Encyclopaedia of Islam (به انگلیسی).
• Pourshariati، Parvaneh (۲۰۰۸). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian–Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. New York: I.B.TAURIS. شابک ۹۷۸-۱-۸۴۵۱۱-۶۴۵-۳.