بحث الگو:شعر

صفحهٔ مثال‌های آزمایشی مربوط به الگوی شعر. کاربران مشغول کارند! لطفاً مثال‌های کنونی را ویرایش نفرمایید. اگر مایلید نظر یا مثالی بیفزایید لطفاً این کار را در پایان صفحه انجام دهید.

مثال‌ها

• مثال 1 - بخشی از ترجیع‌بند معروف سعدی

در عهد تو ای نگار دلبند		بس عهد که بشکنند و سوگند
دیگر نرود به هیچ مطلوب		خاطر که گرفت با تو پیوند
از پیش تو راه رفتنم نیست		همچون مگس از برابر قند
عشق آمد و رسم عقل برداشت		شوق آمد و بیخ صبر برکند
در هیچ زمانه‌ای نزادست		مادر به جمال چون تو فرزند
بادست نصیحت رفیقان		واندوه فراق کوه الوند
من نیستم ار کسی دگر هست		از دوست به یاد دوست خرسند
این جور که می‌بریم تا کی؟		وین صبر که می‌کنیم تا چند؟
چون مرغ به طمع دانه در دام		چون گرگ به بوی دنبه در بند
افتادم و مصلحت چنین بود		بی‌بند نگیرد آدمی پند
مستوجب این و بیش ازینم		باشد که چو مردم خردمند
بنشینم و صبر پیش گیرم
دنبالهٔ کار خویش گیرم
ای زلف تو هر خمی کمندی		چشمت به کرشمه چشمبندی
مخرام بدین صفت مبادا		کز چشم بدت رسد گزندی
ای آینه ایمنی که ناگاه		در تو رسد آه دردمندی
یا چهره بپوش یا بسوزان		بر روی چو آتشت سپندی
دیوانهٔ عشقت ای پریروی		عاقل نشود به هیچ پندی
تلخست دهان عیشم از صبر		ای تنگ شکر بیار قندی
ای سرو به قامتش چه مانی؟		زیباست ولی نه هر بلندی
گریم به امید و دشمنانم		بر گریه زنند ریشخندی
کاجی ز درم درآمدی دوست		تا دیدهٔ دشمنان بکندی
یارب چه شدی اگر به رحمت		باری سوی ما نظر فکندی؟
یکچند به خیره عمر بگذشت		من بعد بر آن سرم که چندی
بنشینم و صبر پیش گیرم
دنبالهٔ کار خویش گیرم

• مثال 2 - غزل حافظ - آزمایش ساختار بیت‌الغزل

یا رب این شمع دل افروز ز کاشانهٔ کیست		جان ما سوخت بپرسید جانانهٔ کیست
حالیا خانه برانداز دل و دین من است		تا در آغوش که می​خسبد و همخانه کیست
بادهٔ لعل لبش کز لب من دور مباد		راح روح که و پیمان‌ده پیمانهٔ کیست
دولت صحبت آن شمع سعادت پرتو		باز پرسید خدا را که به پروانهٔ کیست
می‌دهد هر کسش افسونی و معلوم نشد		که دل نازک او مایل افسانهٔ کیست
یا رب آن شاهوش ماهرخ زهره‌جبین		دُر یکتای که و گوهر یکدانهٔ کیست
گفتم آه از دل دیوانهٔ حافظ بی‌تو
زیر لب خنده‌زنان گفت که دیوانهٔ کیست

• مثال 3 - غزل حافظ - آزمایش ساختار تک ستونی

یا رب این شمع دل افروز ز کاشانهٔ کیست

جان ما سوخت بپرسید جانانهٔ کیست

حالیا خانه برانداز دل و دین من است

تا در آغوش که می​خسبد و همخانه کیست

بادهٔ لعل لبش کز لب من دور مباد

راح روح که و پیمان‌ده پیمانهٔ کیست

دولت صحبت آن شمع سعادت پرتو

باز پرسید خدا را که به پروانهٔ کیست

می‌دهد هر کسش افسونی و معلوم نشد

که دل نازک او مایل افسانهٔ کیست

یا رب آن شاهوش ماهرخ زهره‌جبین

دُر یکتای که و گوهر یکدانهٔ کیست

گفتم آه از دل دیوانهٔ حافظ بی‌تو

زیر لب خنده‌زنان گفت که دیوانهٔ کیست

• مثال ۴-رباعی از خیام-ساختار تک ستونی با {ب}

ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود نی نام ز ما و نی نشان خواهد بود زان پیش نبودیم و نبد هیچ خلل زین پس که نباشیم همان خواهد بود

توضیحات اضافه

• مثال 5 - پاورقی با ب2

1. ^  ابروشم فروش ـ شیشه گر ـ عطّار.
2. ^  خفت و سبکی

• مثال ۶- پاورقی با م2

الگو:م2 ^  بدون توضح

راهنمای قالب‌ها

(برای انتقال به صفحات راهنما در آینده)

شیوهٔ کاربرد قالب ب2

• مثال 5 را ببینید. ب2 کپی قالب ب است با این تفاوت که از متغیر {{{م1}}} به جای {{{1}}} استفاده شده. من از این قالب در گلستان سعدی استفاده کرده‌ام.

برای استفاده:

{{ب2|م1=''گرچه شاطر بود خروس به جنگ''|م2=''چه زند پیش باز روئین{{ref|63}} چنگ''}}

به جای:

{{ب|''گرچه شاطر بود خروس به جنگ''|''چه زند پیش باز روئین{{ref|63}} چنگ''}}

نتیجه (بیت اول با قالب جدید، بیت دومی با قالب قدیمی):

گرچه شاطر بود خروس به جنگ

چه زند پیش باز روئین چنگ

تغییرات

• دو تغییر کوچک در قالب ب2 دادم؛
  • مصراع اول را در خانهٔ جدول چپ‌چین کردم و مصراع دوم را راست چین، بنابراین همانطور که می‌بینید شکل چیدمان شعر کمی یکنواخت‌تر می‌شود و آن حالتی که فاصلهٔ بین آخرین نویسهٔ مصراع اول با اولین نویسهٔ مصراع دوم بین ابیات نامساوی بود از بین رفته است. در کتابها و مجلات هم استفاده از این حالت را دیده‌ام (برای وقتی که نخواهند شعر را دستی و به زور کشیده - به معنای نویسه و نه چَک - Justify کنند).
  • مشکلی دیدم در بعضی مصراع‌ها که باعث شده بود یک یا چند کلمهٔ مصراع به خط پایین برود، در صورتیکه نمی‌شود مصراع در دو خط باشد. این مشکل هم بخاطر Wrapping بود که با یک افزودن یک nowrap به TD حل شد.

در مورد آن تغییر اول نظری بدهید. آیا مورد پسند هست؟ نگهش داریم؟ در قالب اصلی ب هم اعمال‌اش کنیم؟ --شروین افشار 00:46, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

در بحث خود ب2 جواب دادم. الان به اینجا منتقلش می‌کنم.

با درود! با تغییری که در قالب داده‌اید دیگر فرقی با وسط‌چین نمی‌کند؟ آیا منظورتان همین است یا اینکه می‌خواهید مصراع راست را راست‌چین و مصراع چپ را چپ‌چین کنید. البته ترجیح من به شخصه اینست که مصراع‌های فرد از همه یک جا شروع شود و مصراع‌های زوج همه از یک جا تا اینکه مصراع‌های فرد همه از یک جا شروع شود و مصراع‌های زوج به یک جا ختم. البته با دستور Nowrap موافق‌ام. با تشکر از زحمات شما.به‌آفرید ۰۰:۴۷, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

مصراع راست را چپ‌چین کردم. یعنی می‌چسبد به دیوارهٔ چپ خانهٔ جدول و مصراع چپ را راست‌چین کردم یعنی می‌چسبد به دیوارهٔ خانهٔ سلول جدول. در این حالت مصراع‌های فرد به یک جا ختم می‌شوند و مصراع‌های زوج از یک جا شروع می‌شوند. مثال 5 را ببینید. --شروین افشار 00:54, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

بله. این تقریبامثل وسط چین است. درست است؟ به نظر من کمی خواندن را سخت کرده‌است. چون چشم عادت دارد از یک جا شروع کند.به‌آفرید 00:58, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

درست است. مانند وسط چین است. منظور من رفع اشکالی بود که در بیت 3 مثال 2 می‌بینید. اینجا هم چشم یک پرش عظیم باید بکند از "...دور مباد" تا "راح روح..." که با ابیات بعدی و قبلی هم فرق می‌کند. و طرف دیگر شعر یک جور جمع و جور بودن پیدا می‌کند و فضای سفید داخل‌اش رخنه نمی‌کند. این نظرات من است ولی نظر شما هم کاملاً صحیح است. --شروین افشار ۰۱:۱۳, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

راستش دیگر فقط اختلاف سلیقه‌است! می‌توانیم از بقیه هم نظرخواهی کنیم. می‌توانیم هم هر دو را داشته باشیم. من الان نگاهی به کتابخانهٔ دیجیتال فارسی انداختم آن هم از چیدمانی مطابق چیدمان اول (مثال ۱ و ۲) استفاده می‌کند. اینجا.به‌آفرید ۰۱:۲۸, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

در ضمن خوشحال می‌شوم اگر لطفا نظرتان را راجع به نام قالب ب۲ بنویسید. (در بخش زیری)به‌آفرید 01:30, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

خوب شد این پیوند را دادید. یک مساله‌ای یادم آمد که می‌تواند این قضیه را به کل حل کند. ببینید. در همان کتابخانهٔ دیجیتال فارسی آنطور که دیدید متن شعر هم بطور صحیح Justify شده است و هم اینکه از کشیده استفاده نکرده است. کلکی که زده است این است که از یک CSS استفاده کرده که فکر کنم اینجا هم بتوانیم این کار را بکنیم. فقط باید بررسی کنم CSS را و بعد ببینم اینجا باید برای اعمال کردن‌اش چه کار کنیم. --شروین افشار 01:43, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

هممممممم... عجیب‌ است. چون من متن را تمام‌چین (justify) نمی‌بینم! بلکه عیناً مثل مثال ۲ است!به‌آفرید 02:28, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC) با روباه آتشین(!) دیدم درست بود.به‌آفرید 02:45, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

به احتمال از IE استفاده می‌کنید. نه؟ --شروین افشار 02:42, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

تغییرات داده شده در ب2 بسیار بجا هستند، فکر مینکم بهتر است هر دو در الگوی ب هم اعمال شوند. مرتضی نوریان اول ۱۵:۴۷, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

با سلام، cssاي كه براي نوشتن شعر دز مثال 1 و 2 استفاده شده است (كه حاوي كلاس beyt است) را در كجا مي توان پيدا كرد؟ يا به وجود آورد؟ لطفا راهنمايي كنيد. متشكرم.

در Mediawiki:Monobook.css.حسام ۰۸:۴۱, ۲۳ آوریل ۲۰۰۷ (UTC)

.beyt { 
 white-space: nowrap ; 
}

اشکالات

اینجا شرح اشکالاتی را که بنظرتان می‌رسد، اضافه کنید.

اشکالات حل شده

شرح و بحث اشکالات حل شده : بخش اول

• ممنونم از زحمتی که کشیدید. آفرین بر شما. اما یکی دو تا اشکال هست که فکر می‌کنم با مثالی که زدم (مثال اول) مشخص شده باشد؛ برای مصراع‌های بلند کارآیی این قالب مشکل دارد. یعنی بخصوص در همان ساختار بیت‌الغزل فاصلهٔ بین مصراع‌های بالایی بستگی دارد به طول بیت‌الغزل که در بعضی حالت‌ها نازیباست. دوم اینکه مصراع‌های بلند شکسته می‌شوند. باز هم سپاسگزارم. --شروین افشار ۱۱:۵۶, ۱۱ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

با درود و ممنون از آزمایش. فکر کنم اینطوری بهتر شد. {م} باید برای بیت آخر غزل یا مصرع آخر شعرهایی با تعداد مصراع فرد (مثل مخمس) به کار رود. برای ساختار تک ستونی می‌توان از {ب|مصراع|}استفاده کرد. به‌آفرید

اشکالاتی که در بالا ذکر کرده بودم با انتقال به این صفحه حل شد! (یا بدلیل آن تغییر بود که دادید؟) باید قبل از نهایی کردن این قالب آن را در صفحات عادی آزمایش کنیم. راستی نظرتان راجع به افزوده شدن خودکار یک رده به مقاله زمان اعمال این قالب چیست. یعنی قالب که افزوده شد یک رده (مثلاً «شعر فارسی») هم به مقاله اضافه شود. البته مشکلاتی هم دارد. فرض کنید در مقاله‌ای بی‌ربط به مباحث شعر فارسی یک شعر را با این قالب آوردیم.سپاسگزارم. --شروین افشار ۱۲:۲۸, ۱۱ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

باد درود! راستش فکر نکنم افزودن ردهٔ شعر چندان مفید باشد (بیشتر به همان دلیلی که خودتان گفتید). من الان می‌روم و این قالب را کمی آزمایش می‌کنم. باز هم ممنون از نظرات و توجهتان.به‌آفرید ۱۲:۳۷, ۱۱ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

با درود! بسیار خوشحالم که مشکل قالب بیت حل شد. در مورد وجود داشتن عدد در نام قالب چه فکر می‌کنید؟ چون هنوز سر اعداد فارسی یا انگلیسی توافق نشده‌‌است. آیا شما نام موجز دیگری به نظرتان می‌آید؟ شاید هم بهتر باشد یک قالب با نام ب۲ درست کنیم و آن را به ب2 ارجاع دهیم.

اما یک مشکل دیگر که وجود دارد اینست که این شیوهٔ نام‌گذاری برای م۲ کمی گمراه کننده می‌شود. می‌توانیم نام آن را مثلاً {مم} بگذاریم و یک {بب} هم درست کنیم و به ب۲ ارجاع دهیم. من فعلا یک {م2} درست می‌کنم (در راستای همان سنت معهود و عادت مالوف) تا حالا چه پیش بیاید.به‌آفرید ۰۳:۲۱, ۱۶ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

راستش نمی‌دانم. فکر خوبی است که عدد را از نام قالب برداریم. اما در نهایت فکر می‌کنم پس از بحث و بررسی‌ها یکی از این قالب‌ها را نگهداریم. موافقید؟ --شروین افشار 01:38, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

شرح و بحث اشکالات حل شده : بخش دوم

1. نمی‌توان در داخل قالب از {‌{قالب|variable}} یا [http://address فلان] استفاده کرد.
2. توضیحات اضافه دیگر در زیرگروه مثال چهار نیست.

• استفاده از آدرس مطلق در داخل قالب مشکلی ندارد. نگاه کنید به بیت 3 مثال 4.
  • چه خوب! ظاهراً اشتباه کرده بودم. چون من کردم نشد!
• لطف می‌کنید یک مثال برای حالت قالب در قالب‌ بزنید؟ چیزی که بنظر خودم رسید همانی است که در مثال 4 می‌بینید. اما در بدنهٔ بیت یا مصراع جواب نمی‌دهد. آیا منظورتان همین است؟
  • بله منظورم در بدنهٔ مصراع یا بیت است. چون می‌خواستم پاورقی ایجاد کنم و نشد.
• توضیحات اضافه طبق رسم‌الخط قالب نباید جزو متن شعر هم باشد. راستش این اشکال آخری را درک نمی‌کنم.
  • منظورم این است که وقتی Item داریم(مثل مثال ۴) و بعد شعر را وارد می‌کنیم. توضیحات اضافه بعد از شعر دیگر زیر عنوان Item مثال چهار نیست. بلکه از سر خط شروع می‌شود! مثلا فرض کنید که یک پانویس داریم و در پانویس چند بیت شعر هم می‌آوریم. توضیحات بعد از شعر دیگر زیر پانویس نیست.به‌آفرید ۰۱:۳۳, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

ممنون. --شروین افشار ۰۰:۵۷, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

• دوست عزیز کاربر:Nouryan یک قالب جدید برای بیت ساخته اند (Template:ب2) که فکر می‌کنم مشکل پاورقی در آن حل شده است. از وی خواهش کردم که کمی توضیح دهد. به هر مثال 5 را برای شیوهٔ کاربرد ببینید. کمی رسم‌الخط‌اش مشکل‌تر است و می‌توانیم برای نگه‌اش داریم برای روزمبادایی که پانویسی در متن شعر احتیاج باشد. در هر صورت از ایشان ممنونم. --شروین افشار ۲۱:۱۵, ۱۵ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

ضمناً برای پانویس از برچسب‌های لاتین استفاده کرده بودند. با برچسب‌های فارسی هم آزمایش کردم و در همان مثال پنج بیت دوم اعمال کردم. جواب داد. --شروین افشار ۲۱:۱۷, ۱۵ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

ظاهراً لازم نیست که رسم‌الخط را پیچیده کرد و از م1 و م2 استفاده کرد می‌توان از همان الگوی ب استفاده کرده و فقط هنگام استفاده از الگو داخل الگو 1= یا 2= افزود. نمونه:

{{شعر}}
{{ب|''گرچه شاطر بود خروس به جنگ''|2=''چه زند پیش باز روئین{{ref|63}} چنگ''}}
{{پایان شعر}}

گرچه شاطر بود خروس به جنگ

چه زند پیش باز روئین چنگ

مباحث

قالب شعر نو

• یکی از مهمترین موضوعاتی که از ابتدایی که این قالب ساخته شد بنظرم رسید این بود که باز هم نمی‌توان با استفاده از این قالب شعر سپید را قالب بندی کرد. البته قاعده‌ای کلی برای قالب‌بندی شعر سپید هم وجود ندارد. اما بعنوان مثال آثار شاملو همگی با شیوه‌ای چیدمان شده‌اند که خودش شیوهٔ فرانسوی می‌نامدش. در این روش بلندترین خط شعر دقیقاً وسط صفحه چیده می‌شود (هم از نظر طولی و هم از نظر عرضی) و فواصل خطوط بعدی نسبت به آن تنظیم می‌شوند. به این شکل یک جور نظم خاص در طول و عرض صفحه بوجود می‌آید. انگار خیلی بلندپروازانه شد. --شروین افشار ۰۱:۱۳, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)
  • راستش نمی‌دانم. شاید هم عملی باشد. ولی دقیقا متوجه نشدم که عبارت فواصل خطوط بعدی نسبت به آن تنظیم می‌شوند یعنی چی؟ در مورد اینکه طولانی‌ترین خط از لحاظ طولی و عرضی وسط صفحه باشد: از لحاظ طولی نمی‌دانم چطور ممکن است چون شعر وسط مقاله می‌آید از لحاظ عرضی هم که همان وسط‌چین می‌شود. درست است؟ احتمالا این حرفها بهخاطر عدم آشنایی من با قالب یادشده است. به سایت رسمی شاملو رفتم ولی نمونه‌ای ندیدم. آیا شما نمونه‌ای دارید؟به‌آفرید ۰۱:۴۶, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

مساله‌ٔ مهم وسط چین شدن نیست. مسالهٔ مهم این است که در هر صفحه (در متن چاپی) باید بلندترین خط شعر بطور عرضی وسط‌چین شود و مابقی خطوط بر حسب آن چیدمان گردند. گاهی هم می‌توان با کم و زیاد کردن فاصلهٔ بین بندها به شکلی عمل کرد که بلندترین خط دقیقاً (از بابت طولی و عرضی) در وسط صفحه باشد. مثال را که ببینید در میابید. خود شاملو گفته است که با این روش هر صفحه به شکلی به یک جور یکه بودن در چیدمان می‌رسد و من هم موافقم با این مساله و تا به حال زیباترین حالتی بوده که توانسته‌ام شعر سپید را چیدمان کنم. البته باید اذعان کنم که شیوه‌ای چندان خوب برای نقل شعر در مقالات نیست بلکه برای وقتی خوب است که فقط شعر را می‌نویسید (مثلاً در ویکی‌نبشت). وب‌گاه شاملو هم آبروریزی است به نظر من. --‍شروین افشار ۰۳:۳۷, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

با تشکر از ایمیل. دیدم و به نظر ساختنش خیلی سخت می‌آید. یعنی فکر کنم هر شعری را باید با دست چید!۱۳:۳۴, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

بله. راستش همان موقع‌ها به فکر افتادم که چطور می‌شود پیاده‌سازی‌اش کرد. نباید با چیزی مثل یک شبه‌زبان برنامه‌نویسی مانند TeX سخت باشد. اما سر رشتهٔ چندانی ندارم. --شروین افشار ۲۱:۴۱, ۱۵ نوامبر ۲۰۰۵ (UTC)

لطفا یک نمونه از این چیدمان که به نظرتان مناسب می رسد به گونه ای که تغییرات خاصی مانند تغییر فواصل خطوط و تغییر فواصل کلمه ها برای رسیدن به آرایش مطلوب هم ایجاد شده باشد، برای آشنایی اینجا قرار دهید (به صورت تصویر هم می شود) ... یک مقاله با عنوان تقطیع شعر می توان ایجاد کرد و مطالب را آنجا جمع آوری نمود. ایرناواش ۰۷:۱۶, ۱۴ نوامبر ۲۰۰۶ (UTC)

رنگ پس زمینه

رنگ پس زمینه ی اشعار سپید میشود و با پس زمینه ی مقالات متفاوت. هم رنگ بودن زمینه ها زیباتر نیست؟-- بهزاد ^بحث ۱۵:۵۴، ۲۰ مه ۲۰۰۷ (UTC)

راستش آن قدری که من می‌دانم رنگ پس‌زمینهٔ مقالات هم سفید است. اما صفحاتی که در فضاهای نام ویکی‌پدیا یا الگو یا کاربر یا نظیر آن هستند، پس‌زمینهٔ آبی کمرنگ دارند. با این حال، سعی می‌کنم کاری کنم که رنگ پس‌زمینهٔ شعر با صفحه‌ای که در آن به کار رفته یکی باشد ▬ حجت/^ب ۱۸:۱۴، ۲۰ مه ۲۰۰۷ (UTC)