باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس
نام کاملباشگاه بزرگ فرهنگی ورزشی پرسپولیس
لقب(ها)ارتش سرخ آسیا
ارتش سرخ
سرخپوشان
قرمزپوشان
سرخ‌ها
زلزله
تاسیسدی ۱۳۴۲ (۶۰ سال پیش)
مرکزتهران، ایران
رنگ  قرمز
مدیرعاملرضا درویش
وب‌گاهوبگاه رسمی

باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس یک باشگاه ورزشی فرهنگی است که در تهران بنا شده‌است. این باشگاه هم‌اکنون در مالکیت وزارت ورزش و جوانان ایران قرار دارد.

تاریخچه

باشگاه ورزشی پرسپولیس تهران در دی ماه ۱۳۴۲ به دست علی عبده در جاده قدیم شمیرانات بنیانگذاری شد.[۱] پس از مدتی که از تأسیس بولینگ عبده گذشته بود وبا موافقت شخص علی عبده فاطمه پهلوی و همسرش محمد خاتم نیز به‌عنوان سهامدار وارد مدیریت بولینگ عبده شدند.[۱] این باشگاه در آغاز در رشته بولینگ فعال بود و به خاطر امکانات خوب مجموعه ورزشی بولینگ عبده شناخته شده بود، اما شهرت و حیات اصلی پرسپولیس هنگامی آغاز شد که بازیکنان باشگاه فوتبال شاهین پس از منحل شدن باشگاهشان به تیم فوتبال این باشگاه که در دسته دوم تهران بازی می‌کرد پیوستند. پیش از انقلاب اسلامی ایران، پرسپولیس به جز بولینگ و فوتبال، در والیبال، بسکتبال و اسکیت هم فعالیت‌هایی داشت.

مالکیت باشگاه

مالکیت

مالکان باشگاه پرسپولیس
مالک دوران مالکیت
از تا
علی عبده ۱۳۴۲ ۱۳۵۷
سازمان تربیت بدنی ۱۳۵۸ ۱۳۶۵
بنیاد مستضعفان ۱۳۶۵ بهمن ۱۳۶۵
سازمان تربیت بدنی ۱۳۶۵ ۱۳۷۲
وزارت فلزات و معادن ۱۳۷۲ ۱۳۷۶
سازمان تربیت بدنی ۱۳۷۶ ۱۳۹۰
وزارت ورزش و جوانان ۱۳۹۰ اکنون

پیش از انقلاب، مالک باشگاه «علی عبده» بود که پس از مدتی با سنگین بودن خرج تیمداری مخصوصاً برای یک نفرعلی عبدهبا پیشنهاد شراکت فاطمه پهلوی و همسرش محمد خاتم موافقت کرده و آنها هم از سهامداران شدند.[۲][۳][۴] پس از انقلاب ۱۳۵۷، در جریان مصادره اموال و دارایی‌ها، باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس همچون دیگر اموال علی عبده مصادره[۵][۶] و تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و سازمان تربیت بدنی رفت. (دهه ۱۳۶۰)[۲][۷] از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶، باشگاه تحت مدیریت وزارت معادن و فلزات بود و از لحاظ منابع مالی دگرگون شد.[۷] پرسپولیس از سال ۱۳۷۶ تحت تملک سازمان تربیت بدنی قرار گرفت.[۷] در دی ۱۳۸۹، با مصوبه مجلس شورای اسلامی وظایف سازمان تربیت بدنی رسماً به وزارت ورزش و جوانان ایران محول شد و با چند ماه تأخیر،[۸] پرسپولیس تحت نظر این وزارتخانه قرار گرفت.[۹]

اختلاف حقوقی بر سر برند پرسپولیس

نامه سازمان تربیت بدنی
نامه رئیس سازمان حسن غفوری فرد، مبنی بر نمایندگی تام‌الاختیار عباس انصاری‌فرد در شرکت پرسپولیس

بنابر نوشته سالنامه و فرهنگ رسمی باشگاه چاپ سال ۱۳۸۶، با پایان دوران زمامداری وزارت معادن بر باشگاه، اختلاف و بحران مالی–مدیریتی ایجاد شد و میان سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۱ یک «جنگ سهام آغاز شد که با پرسپولیس سازمان تربیت بدنی با پایان رسید.»[۷]

ماجرا از این قرار بود بنیاد مستضعفان در اداره باشگاه ناتوان بود و آن را به تربیت بدنی واگذار کرد و تربیت بدنی نیز قرار بود باشگاه را به بخش خصوصی واگذار کند. در راستای این اقدام؛ در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۷۰، شرکتی با نام «شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس سهامی خاص» با شماره ۸۳۳۳۲ به ثبت رسید.[۱۰] (سهام‌داران: سازمان تربیت بدنی به نمایندگی عباس انصاری‌فرد ۵۰٫۵٪، اسماعیل وفایی ۴۹٪ و مهدی منظرموعود ۰٫۵٪) اما در ۲۷ بهمن، امتیاز باشگاه به جای شرکت پرسپولیس، به «مؤسسه فرهنگی ورزشی پرسپولیس» انتقال یافت. سازمان تربیت بدنی این شرکت را به حسین محلوجی، امیر عابدینی و عباس انصاری‌فرد هبه داد. (در سال ۱۳۸۰ سهام از آنان گرفته‌شد)[۱۱] پس از این مدت عابدینی نیز به مالکان شرکت پرسپولیس اضافه شد.[۱۲] (یعنی عابدینی هم در شرکت پرسپولیس و هم در شرکت پرسپولیس سهام‌دار شده‌بود)

مالکان شرکت پرسپولیس خود را «مالک اصلی» باشگاه می‌دانستند[۱۳] و به دادگاه شکایت کردند، اما دادگاه در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۸۰ رأی به مالکیت سازمان تربیت بدنی داد. دادگاه تجدیدنظر نیز در تاریخ ۸ تیر ۱۳۸۳ این رأی را تأیید کرد.[۱۴] سرانجام در مرداد ۱۳۹۰؛ در پی دعوی باشگاه علیه شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس سهامی خاص، قاضی شعبه ششم دادگاه عمومی مجتمع قضایی شهید بهشتی رای قطعی به تعلق برند پرسپولیس به باشگاه، و حذف نام پرسپولیس از شرکت پرسپولیس سهامی خاص داد.[۱۵] درتاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۹۰ محمد رویانیان مدیر عامل وقت تیم پرسپولیس اعلام کرد که نام اصلی باشگاه به این باشگاه عودت داده شد.[۱۶]

خصوصی‌سازی

پس از آن؛ اعلام شد در راستای انجام اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، باشگاه باید به بخش خصوصی واگذار شود. در سال‌های اخیر خبرهایی دربارهٔ ورود باشگاه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران و فروش آن به افراد حقیقی منتشرشده‌است.[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] در سال ۱۳۸۸، محمود احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس سازمان تربیت بدنی اعلام کرد که پرسپولیس و استقلال باید به هواداران واگذار شوند.[۲۱][۲۲] پرسپولیس همچنان در تملک سازمان تربیت بدنی قرار دارد. بنا بر گفته کنفدراسیون فوتبال آسیا، نحوه مالکیت کنونی این باشگاه در آینده مشکلاتی برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا ایجاد می‌کند و در حال حاضر سازمان بورس قیمت باشگاه را ۲۹۰ میلیارد تومان اعلام کرد که پس از دو مزایده هنوز کسی سهام باشگاه را نخریده.[۲۳]

امور مالی و اقتصادی

درآمدزایی

شرح درآمدها و مخارج تیم فوتبال ی از ۱ فروردین تا ۲۹ آذر ۱۳۵۲. حاصل تفریق درآمدها و هزینه‌ها، ۱٬۳۴۸٬۷۷۴ ریال زیان نشان می‌دهد.

باشگاه‌های فوتبال ایران، از جمله پرسپولیس در درآمدزایی حرفه‌ای نیستند.[۲۴] هم‌اکنون بیشتر منابع مالی باشگاه پرسپولیس توسط مالک باشگاه، سازمان تربیت بدنی تأمین می‌شود.[۲۵] کمک‌های بلاعوض هواداران ثروتمند،[۷][۲۶] فروش بازیکن،[۷] بازی‌های بین‌المللی[۷][۲۷] و حامیان مالی[۷] از دیگر منابع مالی مهم باشگاه هستند. به‌طور مثال، مبلغ قرارداد پرسپولیس با ماری براون، ۳ میلیارد تومان بوده‌است.[۲۸] در سال ۱۳۸۳، باشگاه پرسپولیس با مشارکت شرکت اتریشی آسپا در تولید نوشابه «پرس پاور» با برند خود به فعالیت اقتصادی پرداخت.[۲۹][۳۰] پرسپولیس همچنین توانسته به‌عنوان نخستین باشگاه ایرانی بابت حق‌پخش تلویزیونی[۳۱] و فروش فیلم.[۳۲] درآمدزایی کند. با این وجود تلاش‌های باشگاه برای درآمدزایی از فروش بلیت (که از مهم‌ترین منابع درآمد باشگاه‌های فوتبال حرفه‌ای است)[۲۴] تاکنون بی‌نتیجه مانده‌است.[۳۳]

وبگاه گل در گزارشی تحلیلی از تأثیر بحران اقتصادی جهان بر فوتبال کشورهای مختلف، به دلیل دولتی بودن این باشگاه وقوع این بحران را بر مسائل مالی آن کاملاً بی‌تاثیر دانسته‌است.[۳۴]

حامیان مالی

حامیان پیراهن پرسپولیس
فصل تامین‌کننده لباس حامی
۱۳۷۵ شکاری شرکت ملی فولاد ایران
۱۳۷۶ نهنگی آیوا
۱۳۷۷–۷۸
۱۳۷۸–۷۹ جورابان
۱۳۷۹–۸۰ سامسونگ
۱۳۸۰–۸۱ ان‌ای‌سی تیدی
۱۳۸۱–۸۲ سامسونگ
۱۳۸۲–۸۳ جورابان دایی تلویزیون پارس
۱۳۸۳–۸۴ نهنگی پرس پاور جگوار
۱۳۸۴–۸۵ بمبا هتل داریوش شهر آفتاب جیوردانو
۱۳۸۵–۸۶ حصاری ایرتویا ایکات ایرانسل
۱۳۸۶–۸۷ آل‌اشپورت تعاونی اعتباری شهر شهروند
۱۳۸۷–۸۸ ماری براون
۱۳۸۸–۸۹ حصاری آل‌اشپورت بهگل شهرداری تهران
۱۳۸۹–۹۰ آل‌اشپورت بانک شهر
۱۳۹۰–۹۱ بانک شهر اوپل و آئودی (تأمین خودرو صدرا)
۱۳۹۱–۹۲ مؤسسه کاوش صدرا پاسارگاد دهکده گلف
۱۳۹۲–۹۳ بانک گردشگری
۱۳۹۳–۹۴ ماکرون شرکت اقتصاد جهان صنعت

پرسپولیس نخستین باشگاه فوتبال ایرانی است که پای حامیان مالی را به فوتبال ایران باز کرد.[۳۵] نخستین بار در اواخر دهه ۶۰ کارخانه‌های الکترونیکی خارجی مانند گلدستار، ال‌جی و تویوتا قراردادهای کوتاه‌مدتی با پرسپولیس بستند.[۳۵] مبلیران نیز به‌عنوان یکی از نخستین حامیان ایرانی پرسپولیس، در میانه دهه ۷۰ تنها برای دو بازی ۵ میلیون تومان به پرسپولیس پرداخت.[۳۵] در دهه ۸۰، پیراهن پرسپولیس حامیان متعددی به خود دید که بیشترشان مدت کوتاهی حامی باشگاه بودند.[۳۶]

بر اساس پژوهشی که دو عضو هیئت علمی و یک دانشجوی دانشکده مدیریت و کارآفرینی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۸ با عنوان «بررسی اثربخشی حمایت‌های مالی ورزشی در میان هواداران ورزش فوتبال در ایران» انجام دادند؛ میزان علاقه‌مندی شرکت‌ها به حمایت مالی از این باشگاه در سالیان گذشته سیر صعودی داشته‌است و اگرچه بیشتر حامیان به نتایج دلخواه خود از تبلیغ رو پیراهن این تیم نرسیده‌اند، مدت حمایت مالی این شرکت‌ها معمولاً کوتاه بوده‌است.[۳۶] حامیانی که مدت بیشتری نامشان روی پیراهن تیم درج شده، بیشتر در ذهن هواداران ماندگار بوده‌اند. در پرسشنامه‌ای که از پرسش‌شوندگان می‌پرسد «اولین حامی مالی که به نظرتان می‌رسد چیست؟»، نام آیوا که بیش از یک دهه پیش حامی مالی این تیم بوده، از ماری براون که در زمان انجام پژوهش حامی مالی باشگاه بوده‌است، بیشتر ذکر شده‌است.[۳۶]

با آغاز دوران مدیریت حبیب کاشانی (که عضو شورای شهر تهران بود) در سال ۱۳۸۶، سازمان نیمه‌دولتی شهرداری تهران با زیرمجموعه‌های خود از حامیان اصلی این باشگاه به‌شمار می‌رفت[۳۵][۳۷] که پس از فسخ یکجانبه قرارداد از سوی پ در سال ۱۳۹۰، از باشگاه شکایت کرد.[۳۸] پرسپولیس پیشتر با حامیان دیگر خود مانند بهگل و جگوار نیز به مشکل خورده بود.[۳۹][۴۰]

شرکت اول‌اشپورت نیز از سال ۱۳۸۶،[۴۱] تأمین لباس‌های این باشگاه را بر عهده دارد.[۴۲] از تامین‌کنندگان پیشین لباس باشگاه می‌توان جورابان، حصاری و دایی را نام برد.[۴۳] تامین‌کنندگان از محل فروش لباس‌ها به باشگاه پول پرداخت می‌کنند؛[۴۱] به‌طور مثال، جورابان در قرارداد خود با باشگاه ۳۰٪ از عواید فروش لباس‌ها را به پرسپولیس می‌داد.[۴۳] البته برخلاف روال معمول در فوتبال جهان و همانند دیگر باشگاه‌های ایرانی، تامین‌کنندگان لباس پولی بابت حمایتشان به پرسپولیس پرداخت نمی‌کنند.[۳۵] نقض مکرر رعایت کپی رایت در ایران به‌عنوان مانع اصلی این امر قلمداد می‌شود؛ چرا که تولیدی‌های کوچک، لباس‌های ارزان و بی کیفیت مشابه را تولید می‌کنند و شرکتی که حامی است (با قیمت‌های بالاتر لباسش) نمی‌تواند آن طور که باید بازار داشته باشد و سود ببرد.[۴۱]

دارایی‌ها

باشگاه پرسپولیس مالک یک ساختمان ۵ طبقه در خیابان شیخ‌بهایی تهران است. این ساختمان در زمین اهدایی فدراسیون فوتبال ایران ساخته‌شده و دفتر باشگاه‌است.[۴۴] در سال ۱۳۸۷ قرار بود موزه پرسپولیس در این مکان راه‌اندازی شود.[۴۵]

در تیر ۱۳۸۸، سازمان تربیت بدنی با پرداخت ۲ میلیارد تومان ۱٪ از سهام بانک تات را برای باشگاه پرسپولیس خرید.[۴۶] این باشگاه یک کلینیک پزشکی با نام «بیمارستان پرسپولیس» در خیابان گاندی تهران دارد که در خرداد ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد.[۴۷][۴۸] در سال ۱۳۸۴ نیز خبری دربارهٔ خرید ورزشگاه و راه‌اندازی شرکت هواپیمایی توسط باشگاه منتشر شده‌بود که انجام نگرفت.[۴۹]

این باشگاه پیشتر مالک ورزشگاه راه‌آهن[۶][۵۰] و مجموعه فرهنگی ورزشی شهید چمران[۶] نیز بوده‌است.

همچنین ورزشگاه شهید کاظمی که در کنار بزرگراه آزادگان قرار دارد اکنون در اختیار این باشگاه می‌باشد.

روسای باشگاه

مدیر[۵۱] دوران مدیریت
ایرانایالات متحده آمریکا علی عبده
دی ۱۳۴۲–۱۳۵۲
ایران مصطفی مکری
۱۳۵۲–۱۳۵۷
ایران عباس وکیل
۱۳۵۸– دهه ۱۳۶۰
ایران عباس گلیجانی
دهه ۱۳۶۰
ایران طباطبایی
دهه ۱۳۶۰
ایران عباس انصاری‌فرد
۱۳۶۹–۱۳۷۲
ایران امیر عابدینی
۱۳۷۲–۱۳۸۰
ایران عباس انصاری فرد
مهر۱۳۸۰–۱۳۸۱
ایران علی میرزایی
مهر ۱۳۸۱–۱۳۸۲
ایران علی پروین
۱۳۸۲
ایران اکبر غمخوار
مرداد ۱۳۸۲– تیر ۱۳۸۳
ایران حجت‌الله خطیب
تیر ۱۳۸۳– دی ۱۳۸۴
ایران محمدحسن انصاری‌فرد
دی ۱۳۸۴– تیر ۱۳۸۶
ایران حبیب کاشانی
تیر ۱۳۸۶– تیر۱۳۸۷
ایران داریوش مصطفوی
تیر ۱۳۸۷– دی ۱۳۸۷
ایران عباس انصاری‌فرد
دی ۱۳۸۷– ۱۱ مهر ۱۳۸۸
ایران حبیب کاشانی
۱۱ مهر ۱۳۸۸– شهریور ۱۳۹۰
ایران محمد رویانیان
۱۱ شهریور ۱۳۹۰– بهمن ۱۳۹۲
ایران علی پروین
بهمن ۱۳۹۲– اردیبهشت ۱۳۹۳
ایران علیرضا رحیمی
اردیبهشت ۱۳۹۳– شهریور ۱۳۹۳
ایران بهروز منتقمی
شهریور ۱۳۹۳– آذر ۱۳۹۳
ایران حمیدرضا سیاسی
آذر ۱۳۹۳– دی ۱۳۹۳
ایران علی‌اکبر طاهری
دی ۱۳۹۳– بهمن ۱۳۹۳
ایران محمدحسین نژادفلاح
بهمن ۱۳۹۳– خرداد ۱۳۹۴
ایران علی‌اکبر طاهری
۲۷ خرداد ۱۳۹۴– ۱۳ آبان ۱۳۹۶
ایران حمیدرضا گرشاسبی
۱۴ آبان ۱۳۹۶– ۲۰ آذر ۱۳۹۷
ایران ایرج عرب
۲۰ آذر ۱۳۹۷– ۰۵ شهریور ۱۳۹۸
ایران محمدحسن انصاری‌فرد
۰۵ شهریور ۱۳۹۸–۲۰ اسفند ۱۳۹۸
ایران مهدی رسول‌پناه
۲۱ اسفند ۱۳۹۸– ۰۸ آبان ۱۳۹۹
ایران جعفر سمیعی
۰۸ آبان ۱۳۹۹– ۱۶ شهریور ۱۴۰۰
محید صدری

رضا درویش

۱۶ شهریور ۱۴۰۰ - ۲۱ دی ۱۴۰۰

۲۳ دی ۱۴۰۰

نام، نشان، نماد و رنگ

نام

پرسپولیس یک واژهٔ یونانی به معنای شهر پارسی است که از دو واژهٔ «پرس» (به یونانی: Πέρσης) به معنای پارسی و «پولیس» (به یونانی: Πόλις) به معنای شهر تشکیل شده‌است. یونانیان باستان به پارسه یا تخت جمشید، پایتخت دودمان هخامنشیان، پرسپولیس می‌گفتند.[۵۲]

در سال ۱۳۶۰، سازمان تربیت بدنی نام بولینگ عبده را به مجموعه ورزشی شهید چمران تغییر داد و قرار شد پرسپولیس از سال ۱۳۶۱، با نام دیگری فعالیت کند.[۵۳] بازیکنان در اعتراض به این تصمیم، در بازی با هما در جام باشگاه‌های تهران حاضر نشدند و قهرمانی این مسابقات را از دست دادند.[۶][۵۳] در دی ۱۳۶۵، پرسپولیس تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار گرفت. بنیاد مستضعفان تصمیم گرفت نام تیم را به «آزادی» تغییر دهد. بازیکنان با این تغییر نام موافق نبودند.[۵۳] در ۲۷ بهمن ۱۳۶۵، نام باشگاه رسماً به «پیروزی» تغییر یافت. اداره کل تربیت بدنی استان تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «این تغییر نام به پیشنهاد بازیکنان صورت گرفته‌است.»[۵۴] با این وجود، رسانه‌ها و مردم ایران بیشتر نام پرسپولیس را به کار می‌بردند.[۵۳]

مدت‌ها بر سر قانونی بودن استفاده از نام پرسپولیس یا پیروزی بحث‌هایی بر سر زبان‌ها بود تا اینکه سرانجام در ۲۲ فروردین ۱۳۹۱، محمد رویانیان، مدیرعامل وقت باشگاه پرسپولیس، از رأی قطعی دادگاه برای بازگشت برند پرسپولیس خبر داد. از این رو برای همیشه نام پیروزی از داخل پرانتز جلوی نام پرسپولیس برداشته شد.[۵۵]

در آگهی ثبت نمادی که شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس در سال ۱۳۷۰ به ثبت رسانده، این توضیح آمده‌است: «کلمه پرسپولیس و علامت فانتزی. تصویر جامی که از دو طرف با دو سر اسب هخامنشی تلاقی دارد.»[۵۶]

رنگ

رنگ قرمز یکی از مهم‌ترین نمادهای باشگاه فوتبال پرسپولیس به‌شمار می‌آید. رنگ اصلی پیراهن برای همه تیم‌های ورزشی این باشگاه همواره قرمز بوده‌است.

نشان و نشان‌واره

نخستین نشان‌واره (لوگو) باشگاه، طرحی از نماد فَرَوَهر بود که در یک قاب از گل‌های نیلوفر برگرفته از نقش‌برجسته‌های تخت جمشید جای گرفته بود. نام فارسی و لاتین پرسپولیس نیز در بالا و پایین این قاب نقش بسته بود. پس از مدتی باشگاه نشان دیگری را برگزید که برگرفته از نام این باشگاه بود؛ نشانی برگرفته از سرستون‌های شیر پرسپولیس (تخت جمشید). این نشان تا میانه‌های دهه هفتاد بکار گرفته می‌شد، اگر چه در بیشتر سال‌های دهه شصت و تغییر نام باشگاه، تیم پرسپولیس اغلب با پیراهن‌های بدون نشان در میدان‌ها حاضر می‌شد. از آن پس نیز ترکیب سرستون شیر هخامنشی و جام در میان آنها همواره در طرح نشان باشگاه باقی مانده‌است. در میانه‌های دهه هفتاد طرح سکوی میانی از نشان حذف شد و سر هر دو شیر به کناره‌ها خم شده و به جام میانی تکیه داده شدند. در آغاز دهه هشتاد سکوی میانی دوباره روی نشان بازگشت و شیرهای خمیده نیز دوباره به حالت پیشین بازگشتند. در سال ۱۳۹۰ همین نشان سرستون شیر و جام و سکوی میانی آن در درون قالب شکل هندسی همانند سپرهای جنگی جای گرفت و نام پارسی و انگلیسی پرسپولیس بر روی نشان‌واره باشگاه جای گرفت. در آخر در سال ۱۳۹۶، نشان‌واره پرسپولیس با همین نشان سرستون شیر و جام و سکوی میانی، با تغییراتی همچون اضافه شدن ستاره به بالای نشان‌واره به دلیل ۱۰ قهرمانی در لیگ فوتبال ایران و یکدست شدن گوشه‌های کناری و اضافه شدن جمله Since 1963 به پایین نشان‌واره همراه شد.[۵۷]

رشته‌ها

وزنه‌برداری

در ۲۶ مرداد ۱۳۹۱ تیم وزنه‌برداری باشگاه پرسپولیس به همت مدیرعامل باشگاه (محمد رویانیان) تشکیل شد.[۵۸] بهداد سلیمی قهرمان فوق سنگین‌وزن المپیک ۲۰۱۲ لندن اولین عضو رسمی تیم وزنه‌برداری باشگاه پرسپولیس بوده‌است.[۵۹]

بسکتبال

باشگاه بسکتبال پرسپولیس یکی از کهن‌ترین باشگاه‌های بسکتبال ایران است. در سال ۱۳۵۰ باشگاه پرسپولیس، در اندیشهٔ راه‌اندازی تیم بسکتبال خود بود که اشتری مربی تاج به دلایلی از باشگاه تاج جدا شد. در یک اقدام بی‌سابقه، کلیه بازیکنان باشگاه تاج (از جمله امیر سبکتکین) به‌همراه مربی خود، به باشگاه پرسپولیس پیوستند.[۶۰]

این تیم در اولین دوره مسابقات بسکتبال باشگاه‌های مردان ایران، جام ولیعد ۱۳۵۴ شرکت داشت.[۶۱] این تیم در دومین دوره جام ولیعهد در سال ۱۳۵۵ شرکت کرد اما مسابقه ۱۷ خرداد ۱۳۵۶ آن‌ها مقابل راه‌آهن مشهد به جنجال کشیده شد و فدراسیون رای به محرومیت یک‌ساله دو بازیکن تیم پرسپولیس، امیر ایلیاوی و محسن خلخالی داد. این در حالی‌است که اشد مجازات در قوانین فدراسیون وقت محرومیت سه‌ماهه بود. باشگاه پرسپولیس هم که این رای ناعادلانه را قبول نداشت و تلاش‌های خود را با پا فشاری فدراسیون بی ثمر می‌دید به یکباره دست از تیمداری در بسکتبال برکشید و به‌طور کلی از فعالیت در این رشته خودداری نمود.[۶۲] این تیم پس از یک سال دوباره تشکیل شد و در دهه ۶۰ قهرمان باشگاه‌های تهران نیز شد.[۶۰]

بولینگ

با نام باشگاه بولینگ عبده شناخته می‌شد یکی از نخستین باشگاه‌های پرسپولیس بود که پس از انقلاب مصادره شد.

فوتبال

باشگاه پرسپولیس بیشتر به خاطر تیم فوتبالش مشهور است. تیم فوتبال پرسپولیس از بهترین باشگاه‌های ایران و پرطرفدارترین باشگاه فوتبال ایران و آسیاست.

والیبال

باشگاه والیبال پرسپولیس یکی از کهن‌ترین تیم‌های والیبال ایران می‌باشد. این تیم به دلیل نداشتن توان مالی در حال حاضر فعالیت نمی‌کند.

فوتسال

تیم فوتسال پرسپولیس پس از انقلاب و در دهه ۱۳۷۰ شکل گرفته‌است. پس از مشکلات مالی بسیار و سقوط این تیم به لیگ دسته یک در سال ۱۳۸۴، امتیاز این تیم واگذار شد. پرسپولیس بعد از اینکه فعالیت جدی در زمینه فوتسال نداشت. در سال ۸۸–۸۹ توانست به لیگ برتر صعود کند. باشگاه پرسپولیس در لیگ فوتسال تا سال ۱۳۹۱ دارای تیم بود. اما در فروردین ماه سال ۹۱ به علت تبانی بازیکنان پرسپولیس در بازی با تیم گیتی پسند اصفهان٫محمد رویانیان، مدیرعامل وقت باشگاه، تیم فوتسال پرسپولیس را منحل کرد.[۶۳]

تکواندو

تیم تکواندوی پرسپولیس در چند سال گذشته آغاز به کار کرده و یک بار هم به قهرمانی لیگ برتر ایران رسیده‌است.[نیازمند منبع]

شنا

تیم شنای پرسپولیس پس از انقلاب ایجاد شده‌است. پرسپولیس یک بار در لیگ شنای ایران به قهرمانی رسیده‌است.[نیازمند منبع]

تیم دو و میدانی

در مرداد ۹۱ تیم دو و میدانی باشگاه تشکیل شد و احسان حدادی نایب قهرمان المپیک ۲۰۱۲ لندن در رشته پرتاب دیسک نیز به‌عنوان نخستین ورزشکار با تیم دو و میدانی باشگاه پرسپولیس قراداد بست.[۶۴]

نهادها و موسسات وابسته

دانشگاه علمی کاربردی پرسپولیس

دانشگاه جامع علمی کاربردی پرسپولیس، اولین دانشگاه ورزشی ایران٬در ۱۱ آذر ۱۳۹۱ و با سرمایه‌گذاری باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس، در زمان مدیریت محمد رویانیان افتتاح شد.[۶۵][۶۶][۶۷] داریوش سودی[۶۸][۶۹] اولین مدیر این دانشگاه می‌باشد. ابتدا این واحد دانشگاهی در رشته‌های مربی‌گری فوتبال، فوتسال و آمادگی جسمانی، در نظام پودمانی و در مقطع کاردانی با ظرفیت پذیرش آقا و خانم در همه رشته به صورت برابر دانشجو می‌پذیرفت.[۷۰] ولی پس از چندی،[۷۱] رشته‌های خبرنگاری ورزشی و گزارشگری نیز به آن اضافه شد.

افتخارات

فوتبال

باشگاه فوتبال پرسپولیس از ابتدای تأسیس خود تاکنون با کسب ۳۸ جام رسمی و ۲۸ جام کشوری پرافتخارترین باشگاه فوتبال ایران محسوب می‌شود.[۷۲] پرسپولیس از آغاز تاریخ خود، موفق به کسب پانزده قهرمانی و ده نایب قهرمانی در لیگ فوتبال ایران،[۷۳] هفت قهرمانی و دو نایب قهرمانی در جام حذفی فوتبال ایران،[۷۴] پنج قهرمانی و یک نایب قهرمانی در سوپر جام فوتبال ایران[۷۵] شش قهرمانی و چهار نایب قهرمانی در جام باشگاه‌های تهران،[۷۶] دو قهرمانی و دو نایب قهرمانی در جام حذفی تهران،[۷۷] یک قهرمانی در جام شهید اسپندی[۷۸] یک قهرمانی در مسابقات انتخابی آسیا[۷۹] یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا[۸۰] یک عنوان نایب قهرمانی در جام برندگان جام آسیا،[۸۱] دو عنوان نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا،[۸۲] سه عنوان سومی در جام باشگاه‌های آسیا،[۸۳] مهم‌ترین قهرمانی‌ها و افتخارات باشگاه پرسپولیس هستند.[۷۷] باشگاه پرسپولیس با کسب ۱۵ عنوان قهرمانی در ادوار لیگ فوتبال ایران، ۷ قهرمانی در جام حذفی ایران و ۵ قهرمانی در سوپر جام ایران پرافتخارترین باشگاه در این سه جام است. باشگاه پرسپولیس با دو بار حضور در فینال و سه بار حضور در نیمه نهایی پرافتخارترین باشگاه ایرانی در فرمت لیگ قهرمانان آسیا است. تیم پرسپولیس شش بار در فینال سوپر جام فوتبال ایران و نه بار در فینال جام حذفی ایران حضور داشته‌است. پرسپولیس چهار بار در فینال تورنمنت‌های مختلف آسیایی (دو بار فینال لیگ قهرمانان آسیا، دو بار فینال جام برندگان جام آسیا) حضور داشته‌است.[۸۴] پرسپولیس سه بار در دهه‌های ۷۰ و ۹۰ و ۱۴۰۰ موفق به کسب دوگانه در فوتبال ایران (قهرمانی همزمان لیگ ایران و جام حذفی ایران) در طول یک فصل شده و از این حیث در فوتبال ایران رکورددار است.[۸۵] باشگاه پرسپولیس نخستین باشگاه در فوتبال ایران بوده که دو بار در دهه‌های ۹۰ و ۱۴۰۰ به‌طور همزمان موفق به کسب سه‌گانه در فوتبال ایران (قهرمانی همزمان لیگ ایران، جام حذفی ایران و سوپر جام ایران) در یک فصل شده و از این حیث رکورددار در فوتبال ایران است. باشگاه پرسپولیس ۹ بار در نیمه نهایی تورنمنت‌های مختلف آسیایی (سه بار لیگ قهرمانان آسیا، چهار بار جام باشگاه‌های آسیا، دو بار جام برندگان جام آسیا) حضور داشته‌است.[۸۶] باشگاه پرسپولیس با هشت قهرمانی در لیگ برتر خلیج فارس دارای بیشترین تعداد عنوان قهرمانی بوده و از این حیث رکورددار در فوتبال ایران است.[۸۷] باشگاه پرسپولیس، به‌عنوان نخستین و تنها باشگاه ایرانی موفق به کسب پنج قهرمانی پیاپی در لیگ برتر ایران،[۸۸] پنج قهرمانی پیاپی در جام باشگاه‌های تهران[۸۹] و چهار قهرمانی پیاپی در سوپر جام ایران شده‌است.[۹۰] باشگاه پرسپولیس با کسب یک قهرمانی و یک نایب‌قهرمانی، پرافتخارترین باشگاه ایرانی و سومین تیم پرافتخار در جام برندگان جام آسیا محسوب می‌شود. مالک باشگاه پرسپولیس پیش از انقلاب علی عبده بود.[۹۱][۹۲]

شنا

  • لیگ برتر شنا ایران
    • قهرمان: ۱۳۸۴

تکواندو

  • لیگ برتر تکواندو ایران
    • نایب قهرمان: ۱۳۸۳

فوتسال

  • جام رمضان
    • قهرمان: ۱۳۸۲

والیبال

  • لیگ برتر
    • نایب قهرمان (۲): ۱۳۵۵، ۱۳۵۴
  • جام حذفی والیبال
    • قهرمان: ۱۳۵۵
  • جام باشگاه‌های تهران
    • قهرمان: ۱۳۸۳
  • لیگ دسته اول
    • قهرمان: ۱۳۸۳

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ مهدی حدادپور (۱۶ آذر ۱۳۸۵). «شناختنامه علی عبده». وبگاه روزنامه اعتماد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۸۷.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ حدادپور، مهدی، سالنامه پرسپولیس ۱۳۸۱
  3. ربیعه، نازنین (۱۶ آذر ۱۳۸۵«شناختنامه علی عبده؛ پسر دادستان - برادر حاکم و پدر پرسپولیس»، روزنامه اعتماد، ش. شماره ۱۲۷۸، بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۱، دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۵
  4. ناصری، امیرحسین (۲۲ آذر ۱۳۸۶«ظهور آبی و قرمز در تاریکخانه سیاست»، روزنامه اعتماد، ش. شماره ۱۵۱۳
  5. Mohammed (۲۰۱۹-۰۴-۱۵). «علی‌محمد عبده؛ مدیر پرسپولیس و بولینگ عبده». توانا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۹.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ، ترجمهٔ نام مترجم، «سه سال بحرانی در پرسپولیس، سرگذشت تبعید از بولینگ به داوودیه»، روزنامه اعتماد، ش. شمارهٔ ۱۵۰۲، ص. صفحه ۱۲، ۵ آذر ۱۳۸۶
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ ۷٫۷ حدادپور، مهدی؛ زارعی، اصغر، سالنامه رسمی و فرهنگ مصور باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس ۱۳۸۶
  8. «دلیل تأخیر در تشکیل وزارت ورزش و جوانان / مصوبه مجلس لازم‌الاجرا است». خبرگزاری مهر. ۲۰ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ شهریور ۱۳۹۰.
  9. مغانی، علی (۱۱ جون ۲۰۱۱). «دشواری‌های یک استعفا/ وقتی پرسپولیس «بی‌صاحب» می‌شود!». وبگاه گل. دریافت‌شده در ۱۷ شهریور ۱۳۹۰.
  10. روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، ش. شماره ۱۳۵۱۰، ص. صفحه ۱۳، ۹ تیر ۱۳۷۰ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  11. «گزارش ویژه گل: رونمایی از مالک حقیقی پرسپولیس». وبگاه گل. ۲۸ آگوست ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۸.
  12. «آنها مالک پرسپولیس‌اند، ما مالک پرسپولیس». خبرگزاری تابناک. ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  13. «بیانیه شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس». وبگاه رسمی شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  14. «سازمان تربیت بدنی مالک اصلی باشگاه پرسپولیس است». وبگاه تبیان. ۱۵ تیر ۱۳۸۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  15. «موفقیت بزرگ و تاریخی پرسپولیس / نام «پرسپولیس» به آغوش صاحبان اصلی بازگشت». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۲۴ مرداد ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۷ شهریور ۱۳۹۰.[پیوند مرده]
  16. «با رای قطعی دادگاه تجدید نظر/ رویانیان: برند پرسپولیس برای همیشه به دامن مردم بازگشت». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۲۲ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۰.
  17. حدادپور، مهدی (۱۴ دی ۱۳۸۵«۲۸ سال انتظار برای خصوصی‌سازی»، روزنامه اعتماد، ش. شماره ۱۳۰۰، ص. صفحه ۱۶
  18. «می‌خواهم ۵۱ درصد سهام باشگاه پرسپولیس را بخرم». خبرگزاری فارس. ۱ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  19. «می‌خواستیم پرسپولیس را به هدایتی بفروشیم». همشهری آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  20. حیدرپور، اسماعیل (۱۳۸۶)، «مصاحبه با محمد علی‌آبادی»، خبر ورزشی، ش. شماره ویژه نوروزی، ص. صفحه ۱۸–۱۹ «به عقیده من باشگاه پرسپولیس باید به صورت خصوصی اداره شود و اتفاقاً مسئولیت باشگاه هم باید به اهلش سپرده شود. من شخصاً طرفدار این هستم که پرسپولیس و استقلال از بخش دولتی خارج و به بخش خصوصی وارد شوند… اگر قرار باشد در فوتبال به درجات بالا برویم، فوتبال باید از شکل و شمایل فعلی که کاملاً دولتی است خارج شده و به بخش خصوصی واگذار شود.»
  21. «پرسپولیس و استقلال به هواداران واگذار می‌شود». ایرنا. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  22. فرزیان، میثم (۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸«واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس به دستور رئیس‌جمهور»، روزنامه اعتماد، ش. شماره ۱۹۵۳، ص. صفحه ۱۳
  23. قراگزلو، رضا. «تضمین مالی برای خرید پرسپولیس». همشهری آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۳۸۸.
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ رسایلی، بهروز، «باشگاه‌های ایرانی، خصوصی‌سازی و کپی‌رایت؛ اروپایی‌ها چطور پول درمی‌آورند؟»، روزنامه ورزشی گل، ش. ویژه‌نامه نوروز ۸۸، ص. صفحه ۴۰
  25. «مدیرعامل باشگاه: هر تصمیمی که سازمان اتخاذ کند، قبول می‌کنیم»، روزنامه دنیای اقتصاد، ش. شماره ۹۵۸، ص. صفحه ۸، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۵
  26. «هدایتی: من، حامی مالی هستم». همشهری آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۳۸۸.
  27. عاطف، تورج. «این بازی تدارکاتی را نمی‌توانیم داشته باشیم؟». فوتبال میدیا. نت. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸. پرسپولیس اعلام می‌کند این بازی جنبه مالی برای این تیم دارد یعنی به کمک اسپانسرها و فروش بلیط و حق‌پخش تلویزیونی سعی در ایجاد درآمد دارد.
  28. «اسپانسری ۳ میلیاردی ماری براون برای پرسپولیس با وساطت هدایتی». خبرگزاری فارس. ۱۷ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ آذر ۱۳۹۰.
  29. «نوشابه‌های اس پاور و پرس پاور مجوز مصرف دارند»، روزنامه همشهری، ج. سال دوازدهم ش. ۳۵۶۴، ص. صفحه درمانگاه، ۴ آذر ۱۳۸۳
  30. «نوشابه پرسپولیس»، روزنامه ایران، ش. ۲۴۸۷، ۲۱ خرداد ۱۳۸۲
  31. تحول در فوتبال ایران، پرسپولیس حق پخش تلویزیونی می‌گیرد، ش. شماره ۳۳۶۵، روزنامه ایران، ۲۰ دی ۱۳۸۴
  32. ، ترجمهٔ نام مترجم، «مردان پرسپولیس، مستند خبرساز از پشت پرده قهرمان لیگ»، روزنامه اعتماد، ش. شماره ۱۷۴۹، ص. صفحه ۱۷، ۲۹ مرداد ۱۳۸۷
  33. «بلیت‌فروشی را به پرسپولیس نمی‌دهند». خبرگزاری تابناک. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۸۸.
  34. "Economic Crisis Special (3) - Iran, India, Indonesia" (به انگلیسی). وبگاه گل. ۱۲ نوامبر ۲۰۰۸. Archived from the original on 6 May 2012. Retrieved 7 شهریور 1388. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  35. ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ ۳۵٫۲ ۳۵٫۳ ۳۵٫۴ فرامرز، فرشید (۲ شهریور ۱۳۸۹«ناکامی باشگاه‌های ایرانی از روی پیراهن شروع می‌شود!»، روزنامه ورزشی گل، ش. ۱۳۰۱
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ ۳۶٫۲ «یک تحقیق پیشنهاد داد: اسپانسرهای استقلال و پرسپولیس کیفیت کالای خود را بالا ببرند». ایسنا. ۲۳ مرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۳۸۸.
  37. «پس از مذاکرات حبیب کاشانی و دکتر قالیباف؛ شهرداری تهران اسپانسر تیم فوتبال پرسپولیس شد». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۲۰ آبان ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۸.
  38. گودرزی، س. (۸ آذر ۱۳۹۰«قراردادی که پرسپولیس یک جانبه لغو کرده بود!»، روزنامه ورزشی گل، ش. ۱۶۵۷
  39. «جگوار، اسپانسر باشگاه پرسپولیس با آنها اختلاف پیدا کرد»، روزنامه هموطن سلام، ۲ دی ۱۳۸۳
  40. هاشمی، احسان (۸ آذر ۱۳۸۸«مدارک اسپانسر فسخ شده علیه ادعای پرسپولیس: شاکی پرونده ما هستیم یک ریال هم کمیسیون ندادیم»، روزنامه ورزشی گل، ش. ۱۱۲۸
  41. ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ ۴۱٫۲ قراگزلو، محمد (۲۵ دی ۱۳۸۶«لباس نو مبارک! ورود برندهای بین‌المللی یک اتفاق خوب در فوتبال ایران»، روزنامه ایران ورزشی
  42. «اعتراض کتبی آل اشپورت به باشگاه پرسپولیس». خبرآنلاین. ۱۶ شهریور ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۹ دی ۱۳۸۹.
  43. ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ ناصری، امیرحسین (جمعه ۲۶ دی ۱۳۸۲«داستان پیراهنی که عوض شد: جنگ قدرت در پرسپولیس»، روزنامه همشهری، ج. سال یازدهم ش. ۳۲۸۴، ص. صفحه ورزش تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  44. یادگاری، بردیا (۲۵ ژوئیه ۲۰۰۹). «کنفرانس محلی باشگاه بین‌المللی». وبگاه گل. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۸۸.
  45. «اولین موزه پرسپولیس تأسیس می‌شود»، روزنامه ابرار ورزشی، ش. شماره ۴۳۴۰، ص. صفحه ۵، ۲۲ اسفند ۱۳۸۷، بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۳، دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۵
  46. روزنامه اعتماد ملی، ش. شماره ۹۷۵، ص. صفحه ۱۹، ۱ مرداد ۱۳۸۸ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) «دو باشگاه پرسپولیس و استقلال هر یک با پرداخت ۲ میلیارد تومان یک درصد از سهام بانک تازه‌تاسیس تات را خریداری کردند. پول خرید این سهام از سوی سازمان تربیت بدنی پرداخت شده.»
  47. «مراسم افتتاح کلینیک پزشکی و بیمارستان پرسپولیس برگزار شد». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۱ شهریور ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۳۸۸.
  48. «دکتر عسگری: خرداد ۸۹ رسماً ساختمان بیمارستان افتتاح می‌شود». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۱ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۳۸۸.[پیوند مرده]
  49. «ایرلاین پرسپولیس به زودی راه‌اندازی خواهد شد». خبرگزاری فارس. ۲ اسفند ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۷ شهریور ۱۳۸۸.
  50. خبر ورزشی، ش. ویژه‌نامه نوروزی، ص. صفحه ۲۵، ۱۳۸۷ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک)
  51. مدیران وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس
  52. «پرس پلیس». لغت‌نامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۵ مرداد ۱۳۸۸.
  53. ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ ۵۳٫۲ ۵۳٫۳ زارعی، اصغر (۱۷ مرداد ۱۳۸۶«پرسپولیس چگونه پرسپولیس شد؟»، روزنامه ایران ورزشی، ش. شمارهٔ ۲۹۱۲
  54. «پرسپولیس یا پرسپولیس؟». وبگاه جهان ورزش. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ تیر ۱۳۹۰.
  55. «پرسپولیس به نام واقعی اش بازگشت».
  56. روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، ۱۴ مرداد ۱۳۷۰ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  57. «لوگوی باشگاه پرسپولیس عوض شد». پرسپولیس نیوز. ۲۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۱۴.
  58. http://www.varzesh3.com/news.do?itemid=983995&title=تيم_وزنه‌برداري_پرسپوليس_تشکيل_شد
  59. http://www.perspolisnews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=32549:2012-08-18-11-47-12&catid=53&Itemid=61
  60. ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ «امیر سبکتکین». web.archive.org. ۲۰۱۹-۰۱-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۵.
  61. "کیهان ورزشی - شماره ١١٢٤ - شنبه ٢٢ آذر ١٣٥٤". Issuu (به انگلیسی). Retrieved 2019-06-14.
  62. «امیر ایلیاوی». web.archive.org. ۲۰۱۹-۰۱-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۵.
  63. http://www.perspolisnews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=28467:با-اعلام-رویانیان-تیم-فوتسال-پرسپولیس-منحل-شد&catid=68:footsal&Itemid=153
  64. http://www.perspolisnews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=32551:1391-05-28-13-51-04&catid=45:transfer&Itemid=68
  65. افتتاح دانشگاه پرسپولیس با حضور محمدرضا رویانیان بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine سایت رسمی باشگاه پرسپولیس تهران
  66. دانشگاه علمی - کاربردی پرسپولیس افتتاح شد بایگانی‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine خبرگزاری مهر
  67. عکس روز: افتتاح دانشگاه پرسپولیس! وبگاه گل
  68. استقبال بازیکنان پرسپولیس از دانشگاه پرسپولیس بایگانی‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine خبرگزاری پرسپولیس
  69. استقبال بازیکنان پرسپولیس از دانشگاه پرسپولیس/ بنگر،سید جلال،ماهینی و نوروزی دانشجو شدند خبرآنلاین
  70. دانشگاه پرسپولیس افتتاح شد بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine سایت باشگاه پرسپولیس
  71. رشته‌های گزارشگری و خبرنگاری ورزشی در دانشگاه پرسپولیس بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine وبسایت باشگاه پرسپولیس
  72. فراهانی، میثم (۲۰۲۳-۰۶-۰۱). «مقایسه تعداد جام‌های استقلال و پرسپولیس | تساوی در عدد 38». بتاکاپ. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۳.
  73. «سرخ‌پوشان بر بام فوتبال ایران؛ پرسپولیس بی‌رقیب در تاریخ لیگ». فوتبال 360. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۳.
  74. «قهرمان-سابقه دار-در-جام-حذفی-مانده‌اند» (به fa_IR). دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۸.
  75. «پرسپولیس-برنده-سوپرجام-فوتبال-ایران-شد» (به fa_IR). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۸.
  76. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام T862 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  77. ۷۷٫۰ ۷۷٫۱ طرفداری. «تعداد جام‌های رسمی استقلال و پرسپولیس».
  78. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام articles وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  79. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام auto1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  80. «قهرمانی-پرسپولیس-در-جام-در-جام-آسیا-26-سال-از-افتخارآفرینی-سرخ-ها-گذشت». دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۸.
  81. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام afc2008 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  82. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام auto2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  83. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :12 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  84. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام hamshahri وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  85. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام tarikkhuneh2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  86. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :22 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  87. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :32 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  88. «تاریخ‌سازی پرسپولیس با پنجمین قهرمانی پیاپی/ شاگردان یحیی دست نیافتنی شدند +عکس و فیلم و جدول». مشرق نیوز. ۲۰۲۱-۰۷-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۳.
  89. «رکوردهایی که قربانی پرسپولیس در مسیر گلات شدند». فوتبال 360. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۳.
  90. «Magiran | روزنامه ایران (1400/04/01): چهارمین قهرمانی پرسپولیس در سوپر جام». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۳.
  91. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :6 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  92. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :8 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  • «۳۰ سال تاریخ باشگاه پرسپولیس: از شاهین تا پرسپولیس»، انتشارات کیهان
  • مهدی حدادپور، اصغر زارعی (۱۳۸۶سالنامه رسمی و فرهنگ مصور باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس ۱۳۸۶، به کوشش مجری طرح: محمدرضا خجسته.، هنرکده خجسته
  • مهدی حدادپور (۱۳۸۱سالنامه پرسپولیس ۱۳۸۱، به کوشش مدیر اجرایی: احمد عزت‌بخش.، آتلیه گرافیک هنرپرداز - روزنامه پرسپولیس

پیوند به بیرون