انتقال افقی ژن

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

انتقال افقی ژن (به انگلیسی: Horizontal gene transfer، به طور مخفف HGT) که به نام (به انگلیسی: Lateral gene transfer، به طور مخفف LGT) هم شناخته می‌شود، به انتقال ماده ژنتیکی میان جانداران در مسیری غیر از انتقال عمودی ژن‌ها (به انگلیسی: vertical transfer) می‌گویند. در انتقال عمودی ژن‌ها، ماده ژنتیکی از والد به فرزندان انتقال پیدا می‌کند. انتقال افقی ژن‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل مقاومت آنتی‌بیوتیکی در باکتری‌ها است.[۱] از انتقال افقی ژن‌ها در مهندسی ژنتیک نیز استفاده می‌شود. برای مثال باکتری‌های تجزیه‌کننده سموم کشنده آفات گیاهی. چند سازوکار مختلف برای انتقال افقی ژن‌ها وجود دارد:

  • ترانسفورماسیون (به انگلیسی: Transformation): سلول، ماده ژنتیکی بیگانه (DNA یا RNA) را برداشته (وارد خود می‌سازد) و آن را بیان می‌کند. این پدیده بیشتر در باکتری‌ها دیده شده‌است و کمتر در یوکاریوت‌ها مشاهده می‌شود. در آزمایشگاه‌های ژنتیک، از ترانسفورماسیون برای ورود ژن‌های جدید به داخل باکتری جهت مصارف صنعتی یا بیوتکنولوژی استفاده می‌گردد.
  • ترانس‌داکشن (به انگلیسی: Transduction): فرایندی است که در آن، DNAی باکتریایی از یک باکتری به باکتری دیگر از طریق فاژ (باکتریوفاژ) منتقل می‌شود.
  • هم یوغی یا کونژوگاسیون (به انگلیسی: conjugation): فرایندی است که ماده ژنتیکی از طریق تماس مستقیم دو باکتری با هم صورت می‌گیرد. در این فرایند، باکتری دهنده با استفاده از پیلی جنسی به باکتری گیرنده می‌چسبد و سپس ماده ژنتیکی مربوطه را به باکتری گیرنده منتقل می‌کند.[۲]

ترانسفورماسیون گیاهان مستلزم داشتن بافت گیاهی سالم با رشد و تقسیم سریع می‌باشد.[۳]

منابع[ویرایش]

  1. OECD, Safety Assessment of Transgenic Organisms, Volume 4: OECD Consensus Documents, 2010, pp.171-174
  2. Stanley Maloy (July 15, 2002). "Horizontal Gene Transfer". San Diego State University. Retrieved January 6, 2012.
  3. Pazuki, Arman & Sohani, Mehdi (2013). "Phenotypic evaluation of scutellum-derived calluses in 'Indica' rice cultivars" (PDF). Acta Agriculturae Slovenica. 101 (2): 239–247. doi:10.2478/acas-2013-0020. Retrieved February 2, 2014.