الگو:جدول زبان‌های ایرانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
فارسی زازاکی کرمانجی/سرانجی پشتو تاتی بلوچی مازندرانی پارسی پارسی میانه پارتی پارسی باستان اوستایی آسی زبان لکی
زیبا، خوش چهره hewl, weş, rınd rind, delal/cwan ʂkulai/xkulai, ʂɑjista/xɑjista, خجسته xojir sharr, soherâ xojir zibâ/ xuš-chehreh hučihr, hužihr hužihr naiba vahu-, srîra ræsughd Rengên , Jûanîdar
خون goyni xwîn/xwên wina xevn hon xun xūn xōn xōn vohuni tug xwên
نان nan/non nan ɖoɖəi, nəɣɑn nun nân, nagan nûn nân nân nân dzul nan
آوردن ardene anîn/hênan/weranîn, hawirdin rɑ wɺ̡əl vârden, biyordon âurten, yārag, ārag biyârden âvardan/biyar âwurdan, āwāy-, āwar-, bar- āwāy-, āwar-, bar- bara- bara, bar- xæssyn Awirdin,hawirdin
برادر bıra bira wror bərâr brāt, brās berâr barādar brād, brâdar brād, brādar brâtar brâtar- æfsymær bira
آمدن ameyene hatin/wara rɑ tləl biyâmiyan āhag, āyag Biyamoan âmadan âmadan, awar awar, čām ây-, âgam âgam- cæwyn hetin , hatin
گریه bermayene girîn ʒaɺ̡əl bərma greewag, greeten bərmə/ qâ geristan/geryeh griy-, bram- kæwyn girê
تار، تاریک tari tarî/tarîk tjɑrə ul, gur, târica, târek thár siyo târîk târīg/k târīg, târēn sâmahe, sâma tar tem
دختر keyne/keyna/çeneke keç, kîj, dot/kiç, kîj, kenîşk lur titiye, dətar dohtir, duttag kijâ/ deter doxtar duxtar duxt, duxtar duxδar čyzg (Iron), kizgæ (Digor) dit , kimaça , kenîşk
روز، روشن roce/roje/roze roj wrad͡z revj, ruz roç rûj, rûz rûz rōz raucah- bon řûj , řûşin , řûşta
کردن kerdene kirin/kirdin kawəl korden kanag, kurtin hâkerden kardan kardan kartan kạrta- kәrәta- kænyn kirdin
در، دروازه، دریچه ber, keyber, çeber derge/derke, derga war, daɺ̡a darvâca gelo, darwāzag bəli dar dar dar, bar duvara- dvara- dwar der , derveç
مردن merdene mirin/mirdin mrəl bamarden mireg bamerden murdan murdan mạriya- mar- mælyn mirdin
خر her ker xar astar, xar her xar xar xar xæræg xer
تخم، خاویار، خایه hak hêk/hêlke hagəi merqâna, karxâ heyg, heyk merqəna toxm toxmag, xâyag taoxmag, xâyag taoxma- ajk tom , xa
زمین êrd (uncertain origin) erd/herd (uncertain origin) zməka zemin zemin zemi zamin zamīg zamīg zam- zãm, zam, zem zæxx zemîn
سر شب، پگاه şan êvar/êware mɑʂɑm/mɑxɑm nomâzyar, nomâšon begáh nəmâşun begáh sarshab êbêrag izær êware
چشم çım çav/çaw stərga coš ch.hem, chem bəj, Çəş chashm chašm chašm čaša- čašman- cæst çem
پدر pi/pêrde bav/bab, bawk plɑr piya, piyar, dada pit, piss piyer pedar pidar pid pitar pitar fyd bawa
ترس ters tirs vera, tars târs turs, terseg təşəpaş tars tars tars tạrsa- tares- tas tirs
نام زد، خواستگار washti dezgîran t͡ʃanɣol numzâ nām zād nûmzə, xasgar nâm-zad - - usag desüran
خوش weş xweş ʂa/xa xojir wash, hosh xaar xosh dârmag srîra xorz / dzæbæa xweş
انگشت engihst/gisht til/qamik, engust gwəta anquš lenkutk, mordâneg angoos angošt angust dišti- ængwyldz kilik
آتش، آذر adır agir/awir, agir or taš âch, âs taš âtaš, âzar âdur, âtaxsh ādur âç- âtre-/aêsma- art agir
ماهی mase masî kab mâyi mâhi, mâhig mahi mâhi mâhig mâsyâg masyô, masya kæsag mahî
خوراک، خوردن werdene xwarin/xwardin xoɺ̡ə / xwaɺ̡əl harden warag, warâk Xərak, baxerden xordan parwarz / xwâr, xwardīg parwarz / xwâr hareθra / ad-, at- xærinag xoirak , hûardin
رفتن şiyayene çûn tləl šiyen, bišiyan jwzzegh, shutin shunen / burden raftan raftan, shudan ay- ai- ay-, fra-vaz cæwyn çên
خدا، بغ، پروردگار homa xwedê/xwa xwdai xədâ hwdâ homa, xəda khodâ bay, abragar baga- baya- xwycaw xoida, yezdan
خوب، نیکو rınd baş, rind/baş, çak ʂə/xə xâr, xojir jawáin, šarr xâr xub / nîuū xūb, nêkog vahu- vohu, vaŋhu- xorz xas , xû, baş
سبزه، علف، گیاه vash giya, riwek, şênkatî wɑʂə/wɑxə vâš rem, sabzag sûze, vâš sabzeh, giyâh giyâ dâlūg urvarâ kærdæg siwze
بزرگ، گته gırd / pil mezin/gewre, mezin loj, ɣwara pilla mastar, mazan gat, belang, pila bozorg wuzurg, pīl vazraka- uta-, avañt styr kelling , kiwîn
دست dest dest lɑs bâl dast dess dast dast dast dasta- zasta- k'ux / arm des
سر ser/sar ser sar, kakaɺ̡ai kalla saghar kalə sar sar sairi sær ser
دل zerre dil zɺ̡ə dəl dil, hatyr dil/dill del dil dil aηhuš zærdæ dill
اسب estor/astor hesp/esp ɑs asb, astar asp istar asp asp, stōr asp, stōr aspa aspa- bæx esp , çirawa
خانه، سرای keye mal/mall, xanu kor, xuna kiya log, dawâr səre xâneh xânag demâna-, nmâna- xædzar mall
گرسنه veyşan birçîtî/birsêtî lwəʐa/lwəga vašnâ, vešir, gosnâ shudhagh vašna gorosnegi gursag, shuy stong wisê
زبان) zıwan / zon ziman/ziman, ziwan ʒəba zobun, zəvân zevân, zobân ziwân zabân zuwân izβân hazâna- hizvâ- ævzag zûn , zûan
خندیدن huyayene kenîn/pêkenîn, kenîn xandəl xurəsen, xandastan khendegh, hendeg xanne-hâkerden xandidan xandīdan karta Syaoθnâvareza- xudyn xenîn
زندگی، زیستنی cewiyayene jiyan ʒwandun zindәgi zendegih, zind zendegi zīndagīh, zīwišnīh žīwahr, žīw- gaêm, gaya- card ziniî , jîaên
مرد merd mêr/ pyaw saɺ̡ai, meɺ̡ə mardak, miarda merd mardi mard mard mard martiya- mašîm, mašya adæjmag pêa
ماه ashme heyv/mang spoʐmai/spogmai, mjɑʃt mâng máh mûng, mithra mâh māh māh mâh- måŋha- mæj mang
مادر، دایه maye/marde dayik, mak mor mâr, mâya, nana mât, mâs mâr mâdar mādar mādar mâtar mâtar- mad da , dallke
دهان، فک fek dev/dem xwlə duxun, dâ:ân dap tək, dəhûn/kətâr dahân dahân, rumb åŋhânô, âh, åñh dzyx dem , çinawa
نام name nav/naw num num nâm num nâm nâm nâman nãman nom nam
شب şewe şev/şew ʃpa šö, šav šap, shaw šö shab shab xšap- xšap- æxsæv şiw
باز کردن akerdene vekirin/kirdinewe prɑnistəl, xlɑsawəl vâz-korden pabožagh, paç vâ-hekârden bâz-kardan abâz-kardan būxtaka- būxta- gom kæny vazkirdin
آرام pêameyış aştî roɣa dinj ârâm âshti, ârâmeš, ârâmî âštih, râmīšn râm, râmīšn šiyâti- râma- fidyddzinad yawaş , araç
خوک xoz beraz xug, seɖar xu, xuyi, xug khug xi xūk xūk xwy huü
جایگاه، جا ja cih/jê d͡zɑj yâga hend, jâgah jâh/gâh gâh gâh gâθu- gâtu-, gâtav- ran ja
خواندن wendene xwendin/xwêndin lwastəl baxânden wánagh baxûnessen xândan xwândan kæsyn xwanîn
گفتن، گپ زدن، آوا سردادن vatene gotin/witin, gutin wajəl vâten, baguten gushagh baotena goftan, gap(-zadan) guftan, gōw-, wâxtan gōw- gaub- mrû- dzuryn vitin , gepdaên, hawarkirdin
خواهر waye xweşk xor xâke, xâv, xâxor, xuâr gwhâr xâxer xâhar/xwâhar xwahar x ̌aŋhar xo xue
کوچک، کم، خرد، ریز، بچه qıj biçûk kut͡ʃnai, waɺ̡ukai, kam qijel, ruk gwand, hurd pətik, bechuk, perushk kuchak, kam, xurd, rîz kam, rangas kam kamna- kamna- chysyl goijîn , gojer, kiçewrû
پسر laj kur/kurr zoj pur, zâ baç, phusagh rika pesar, baça pur, pusar puhr puça pūθra- fyrt kur
روان gan gyan, rewan arwɑ rəvân rawân ravân rūwân, gyân rūwân, gyân urvan- ud gêan , rewan
بهار wesar bihar/behar psarlai vâ:âr bhârgâh wehâr bahâr wahâr vâhara- θūravâhara- vehar
برز، برجسته، بلند berz bilind/berz lwaɺ̡, d͡ʒəg pilla bwrz, buland belan boland / bârez buland, borz bârež barez- bærzond kelling , zor
دَه des deh/de les da deh da dah dah datha dasa dæs de
سه hiri/hirê dre so, se sey se se hrē çi- θri- ærtæ si
دِه dewe gund/dê kəlai döh, da helk, kallag, dê deh deh, wis wiž dahyu- vîs-, dahyu- vîs qæw deşt , abadî
خواستن waştene xwestin/wîstin ɣuʂtəl/ɣuxtəl begovastan, jovastan lotagh bexâssen xâstan xwâstan fændyn gistin
آب owe av/aw obə âv, ö âp ö âb/aw âb âb âpi avô- don aw
کِی key kengê/key, kengê kəla key ked ke kay kay ka čim- kæd kiê
باد va ba bɑd gwáth bâd wâd vâta- dymgæ / wad va
گرگ verg gur/gurg lewə, ʃarmuʂ/ʃarmux varg gurkh varg gorg gurg varka- vehrka birægh goirg
زن cêniye jin ʂəd͡za/xəd͡za zeyniye, zenak jan zənâ zan zan žan gǝnā, γnā, ǰaini-, sylgojmag / us jen
سال serre sal/sall kɑl sâl sâl sâl sâl sâl θard ýâre, sarәd az sall
آری/ نه ya / né erê, a / na ho (wo) / na, ja ahan / na ere / na are baleh, ârē, hā / na, nee hâ / ney hâ / ney yâ / nay, mâ yâ / noit, mâ o / næ e , ne
دیروز vizêri duh/dwênê parun azira, zira, diru direz diruz dêrûž diya(ka) zyō znon dweke , done
پارسی زازاکی کرمانجی/سرانی پشتو تاتی بلوچی مازندرانی پارسی پارسی میانه پارتی پارسی باستان اوستایی آسی