احمدآباد مصدق
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | البرز |
| بخش | بخش مرکزی |
| دهستان | احمدآباد (نظر آباد) |
| مردم | |
| جمعیت | ۱٬۴۰۱ نفر |
احمدآباد مصدق، مرکز دهستان احمدآباد، روستایی در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد، غربی‌ترین شهرستان استان البرز است.
اراضی این روستا پیش از این جزء املاک ابوالفضل میرزاعضدالسلطان پسر مظفرالدین شاه قاجار و شوهر خواهر دکتر مصدق بوده‌است که مصدق آن را با زمین‌هایی که در اراک داشت معاوضه کرد. نام این روستا توسط دکتر محمد مصدق -که مالک آن بود- به نام پسرش احمد، «احمدآباد» نام گذاشته شد.[۱]
پیشینه[ویرایش]
| قلعه احمدآباد مصدق | |
|---|---|
 | |
| نام | قلعه احمدآباد مصدق |
| کشور | ایران |
| استان | البرز |
| شهرستان | نظرآباد |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | احمدآباد مصدق |
| نام‌های دیگر | آرامگاه دکتر مصدق |
| نوع بنا | کوشک |
| کاربری | سرای، آرامگاه |
| کاربری کنونی | فرهنگی تاریخی |
| دورهٔ ساخت اثر | اوائل پهلوی |
| بانی اثر | محمد مصدق |
| مالک اثر | خانواده مصدق |
| مالک فعلی اثر | خانواده مصدق و موقوفه آرامگاه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۹۴۳ |
  قلعه احمدآباد مصدق | |
از مکان‌های تاریخی این روستا باید به قلعه احمدآباد مصدق و محوطه تاریخی حمام تپه اشاره کرد که در دو کیلومتری روستا قرار گرفته‌است.
قلعه احمدآباد نام قلعه‌ای خشتی است که در روستای احمدآباد در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد (هفت و نیم کیلومتری جنوب شهر آبیک)، در استان البرز جای گرفته‌است. بنای قلعه احمدآباد (مصدق) در فهرست آثار ملی ایران به شماره ثبت ۲۹۴۳ قرار داشته و در فهرست موقوفات سازمان اوقاف و امور خیریه کشور به ثبت رسیده‌است.
دکتر مصدق مدتی از دوران انزوای سیاسی پس از به سلطنت رسیدن رضاشاه پهلوی و تبعید بعد از آزادی از زندان بیرجند را در اوائل دهه بیست خورشیدی در این روستا گذراند.[۲] پس از کودتای ۲۸ مرداد نیز در پی ۳ سال حبس انفرادی در زندان لشکر ۲ زرهی ارتش، در سال هزار و سیصد و سی و پنج به احمدآباد فرستاده شد[۳]و تا پایان عمر تحت مراقبت مأموران ساواک در آنجا بود.[۴]
مصدق در اینباره می‌گوید:
دادگاه نظامی مرا به سه سال حبس مجرد محکوم کرد که در زندان لشکر ۲ زرهی آن را تحمل کردم. روز ۱۲ مرداد۱۳۳۵ که مدت آن خاتمه یافت به جای این‌که آزاد شوم به احمدآباد تبعید شدم و عده‌ای سرباز و گروهبان مأمور حفاظت من شدند. اکنون که سال ۱۳۳۹ خورشیدی هنوز تمام نشده مواظب من هستند و من محبوسم و چون اجازه نمی‌دهند بدون اسکورت به خارج [قلعه] بروم در این قلعه مانده‌ام و با این وضعیت می‌سازم تا عمرم به سر آید و از این زندگی خلاصی یابم.
علیرغم درخواست و وصیت دکتر مصدق برای دفن شدن در «قبرستان ابن‌بابویه»، در کنار شهدای قیام ملی سی تیر، وی در احمدآباد دفن شد.[۵]
یکی از نوادگان دکتر مصدق جهت حفظ قلعه و مقبره، سهم خود از آن را در سال ۱۳۷۳ وقف کرد. اعضای هیئت امنای اولیه موقوفه عبارت بودند از :دکتر محمود مصدق، دکتر یدالله سحابی، دکتر نورعلی تابنده، داریوش فروهر، علی اردلان، حسین شاه‌حسینی و جواد سادات مادرشاهی بودند که با مرگ تنی چند از جمله دکتر یدالله سحابی، علی اردلان و جواد سادات مادرشاهی، دکتر نورعلی تابنده و حسین شاه حسینی، و قتل داریوش فروهر، آقایان دکتر فروزان، خسرو سیف، مرحوم عزت‌الله سحابی، دکتر فریدون سحابی (به عنوان جانشین عزت‌الله سحابی) و مرحوم تقی خزاعی به هیئت امنا پیوستند.[۶] از ابتدای انقلاب تا سال ۱۳۸۸ سالگرد درگذشت محمد مصدق درون قلعه برگزار می‌شد. بنای قلعه با شدت گرفتن تدابیر امنیتی سالیان اخیر در خطر ویرانی است.[۷][۸]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ گفت و گو با دکتر محمود مصدق، مجله بخارا، شماره 44، مهر و آبان 84
- ↑ مجله ایران فردا، ویژه‌نامه دکترمصدق، شماره ۵۳، ص ۸۵
- ↑ استیون کینزر، «همه مردان شاه»، ترجمه لطف‌الله میثمی، نشرصمدیه، ۱۳۸۳
- ↑ روزنامه شرق، ۲۶ مرداد ۱۳۸۵
- ↑ در کنار پدرم مصدق، خاطرات دکتر غلامحسین مصدق، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1369
- ↑ حسین عسگری، «احمدآباد: روستایی نو در قلب تاریخ»، مجله چشم‌انداز ایران، ش ۴۴، تیر و مرداد ۱۳۸۶، ص ۱۳۰.
- ↑ چرا باید خانه دکتر مصدق ویران شود؟ (بی‌بی‌سی فارسی، ۲۵ مه ۲۰۰۴)
- ↑ «هیئت امنای قلعه احمدآباد: خانه مصدق مصادره نشود». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۳۰.
 | این یک مقالهٔ خرد یک روستا است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |