لیگ قهرمانان نخبگان آسیا
لیگ نخبگان آسیا (به انگلیسی: AFC Champions League Elite) (به عربی: دوري أبطال آسيا النخبة) ، یک رقابت سالانهٔ فوتبال باشگاهی قاره‌ای است که از ۱۹۶۷ توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا برگزار میشود.
این مسابقات که در سال ۱۹۶۷ به عنوان مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا معرفی شد، در سال ۲۰۰۲ تغییر نام داد و نام پیشین خود را به خود گرفت. در اوت ۲۰۲۳، اعلام شد که قالب جدید مسابقات از فصل ۲۵–۲۰۲۴ به بعد اجرا میشود. علاوه بر این، نام رقابت‌های سطح اول به لیگ قهرمانان نخبگان آسیا تغییر یافت.
در مجموع ۴۰ باشگاه در دور رفت و برگشتی در مرحله گروهی این رقابت‌ها به رقابت می‌پردازند. باشگاه‌های بالاترین سطح لیگ‌های ملی آسیا به‌طور خودکار سهمیه حضور در مسابقات را دریافت می‌کنند. افزون بر آن، باشگاه‌های کشورهایی که دارای رتبه پایین‌تر هستند، واجد شرایط حضور در پلی‌آف مقدماتی می‌شوند، و همچنین واجد شرایط شرکت در ای‌اف‌سی کاپ هستند. قهرمان لیگ نخبگان آسیا جواز حضور در جام باشگاه‌های جهان و جام اینترکانتیننتال را کسب می‌کند.
موفق‌ترین باشگاه این رقابت‌ها الهلال با مجموع چهار عنوان قهرمانی است.
 | |
| سال بنیان‌گذاری | ۱۹۶۷ |
|---|---|
| منطقه | آسیا (ای‌اف‌سی) |
| شمار تیم‌های حاضر | ۵۲ (مجموع) ۴۰ (مرحله گروهی) |
| مقدماتی برای | جام باشگاه‌های جهان جام اینترکانتیننتال جام باشگاهی آفریقا–آسیا (از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۹) سوپرجام آسیا (از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۲) |
| رقابت‌های وابسته | ای‌اف‌سی کاپ لیگ قهرمانان آسیا ۲ چلنج لیگ آسیا |
| قهرمان کنونی | نامعلوم |
| موفق‌ترین باشگاه | نامعلوم |
| وبگاه | وبسایت رسمی |
 لیگ قهرمانان نخبگان آسیا ۲۵–۲۰۲۴ | |
تاریخچه[ویرایش]
۱۹۶۷–۱۹۷۲: مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا[ویرایش]
این رقابت‌ها به عنوان مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا، تورنمنت قهرمانان کشورهای آسیا، آغاز شد و دارای فرمت‌های مختلف بود: مسابقات افتتاحیه به صورت حذفی مستقیم و سه دوره بعدی شامل مرحله گروهی برگزار شد.
باشگاه‌های اسرائیلی چهار دوره ابتدایی این رقابت‌ها را زیر سلطه خود قرار دادند، که این تا حدی به دلیل امتناع باشگاه‌های عربی از بازی با آن‌ها بود:
- که با صعود هاپوئل به فینال همراه شد.
- در سال ۱۹۷۱، الشرطه عراق در سه نوبت از بازی با مکابی تل آویو خودداری کرد: در مرحله مقدماتی (که برای قرعه کشی بود)، در مرحله گروهی و در فینال که با اهدای عنوان قهرمانی به مکابی همراه شد. در طول مراسم اهدای جوایز برای مکابی، بازیکنان الشرطه پرچم فلسطین را در اطراف زمین به اهتزاز درآوردند، در حالی که رسانه‌های عراقی، الشرطه را به عنوان برنده مسابقات می‌دانستند و این تیم رژه اتوبوس‌های روباز را در بغداد برگزار می‌کرد.
بعد از اینکه نسخه سال ۱۹۷۲ به دلایل مختلف از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا لغو شد، از جمله اینکه دو باشگاه عربی به دلیل امتناع از بازی با تیم اسرائیلی مکابی نتانیا، انصراف دادند، ای‌اف‌سی مسابقات را به مدت ۱۴ سال به حالت تعلیق درآورد، در حالی که اسرائیل در سال ۱۹۷۴ از ای‌اف‌سی اخراج شد.
۱۹۸۵–۲۰۰۲: جام باشگاه‌های آسیا[ویرایش]
مسابقات باشگاهی برتر آسیا در سال ۱۹۸۵ با عنوان جام باشگاه‌های آسیا بازگشت.
در سال ۱۹۹۰، کنفدراسیون فوتبال آسیا جام برندگان جام آسیا را معرفی کرد، مسابقاتی برای برندگان جام حذفی هر کشور آسیا، در حالی که فصل ۱۹۹۵ شاهد معرفی سوپر جام آسیا با برندگان جام باشگاه‌های آسیا و جام برندگان جام آسیا در مقابل یکدیگر بود.
۲۰۰۲–۲۰۲۴: لیگ قهرمانان آسیا[ویرایش]
در فصل ۰۳–۲۰۰۲ جام باشگاه‌های آسیا، جام برندگان جام آسیا و سوپر جام آسیا با هم ادغام شدند و به لیگ قهرمانان آسیا تبدیل شدند. قهرمانان لیگ و قهرمانان جام حذفی با حضور هشت تیم برتر از شرق آسیا و هشت تیم برتر از غرب آسیا به مرحله گروهی راه پیدا می‌کردند. اولین برنده تحت عنوان لیگ قهرمانان آسیا، العین بود که در مجموع ۲–۱ بی‌ای‌سی ترو ساسانا را شکست داد. در سال ۲۰۰۴، ۲۹ باشگاه از چهارده کشور شرکت کردند و برنامه مسابقات به ماه مارس تا نوامبر تغییر یافت.[۱]
در مرحله گروهی ۲۸ باشگاه به صورت منطقه‌ای به هفت گروه چهار تیمی تقسیم شدند و برای کاهش هزینه‌های سفر، باشگاه‌های شرق آسیا و غرب آسیا از هم جدا شدند و بازی گروه‌ها به صورت داخل و خارج از خانه انجام شد. برندگان هفت گروه به همراه مدافع عنوان قهرمانی به مرحله یک چهارم نهایی راه می‌یافتند. مرحله یک چهارم نهایی، نیمه نهایی و فینال به صورت دو بازی برگزار می‌شد که گل‌های خارج از خانه، وقت‌های اضافه و پنالتی‌ها به‌عنوان تساوی‌شکنی استفاده می‌شد.
گسترش[ویرایش]
در فصل ۲۰۰۵ باشگاه‌های سوریه به این رقابت‌ها پیوستند و به این ترتیب تعداد کشورهای شرکت‌کننده به ۱۵ کشور افزایش یافت و دو سال بعد، پس از انتقال استرالیا به آسیا در سال ۲۰۰۶، باشگاه‌های استرالیایی نیز در این مسابقات شرکت کردند. با این حال، بسیاری جایزه کم‌ارزش مسابقات در آن زمان و هزینه‌های گران سفر را به عنوان برخی از دلایل آن می‌دانستند. لیگ قهرمانان در سال ۲۰۰۹ با ورود مستقیم به ده لیگ برتر آسیا به ۳۲ باشگاه گسترش یافت. هر کشور حداکثر ۴ سهمیه دریافت کرد، اگرچه بیش از یک سوم تعداد تیم‌های دسته برتر آن کشور، بسته به قدرت لیگ، ساختار لیگ حرفه‌ای، بازارپذیری، وضعیت مالی و سایر موارد به پایین گرد شد.[۲] معیارهای تعیین شده توسط کمیته طرفداری ای‌اف‌سی. معیارهای ارزیابی و رتبه‌بندی انجمن‌های شرکت کننده توسط ای‌اف‌سی هر دو سال یکبار تجدید نظر میشود.[۳]
در قالب قدیمی، هشت برنده گروه و هشت تیم دوم به مرحله یک‌هشتم نهایی راه می‌یافتند، که در آن برندگان گروه در سری‌های رفت و برگشتی میزبان تیم‌های دوم بودند. محدودیت منطقه‌ای تا فینال ادامه داشت، اگرچه باشگاه‌های یک کشور نمی‌توانستند در مرحله یک چهارم نهایی با یکدیگر روبرو شوند مگر اینکه آن کشور سه نماینده یا بیشتر در مرحله یک چهارم نهایی داشت. از سال ۲۰۱۳، فینال نیز به صورت رفت و برگشتی برگزار میشود.[۴][۵]
در سال ۲۰۲۱، مرحله گروهی از ۳۲ تیم به ۴۰ تیم افزایش یافت و هر دو منطقه غرب و شرق دارای پنج گروه چهار تیمی بودند. تخصیص جایگاه برای شش انجمن عضو برتر در هر منطقه بدون تغییر باقی ماند. ۱۰ برنده گروه و ۳ تیم برتر دوم در هر منطقه اکنون بر اساس جدول ترکیبی برای دور یک شانزدهم مشخص می‌شوند و بازی‌ها همچنان تا مرحله نهایی به صورت منطقه‌ای مطابقت دارند.
در ۲۵ فوریه ۲۰۲۲، اعلام شد که لیگ قهرمانان آسیا با شروع فصل ۲۴–۲۰۲۳ به یک برنامه بین سالی (پاییز تا بهار) باز خواهد گشت. از زمان ۰۳–۲۰۰۲، این اولین باری خواهد بود که رقابت‌های باشگاهی برتر آسیا در بین سال برگزار میشود. علاوه بر این، قانون موجود «۳+۱» برای بازیکنان خارجی در طول مسابقات (۳ بازیکن خارجی و یک خارجی آسیایی) به «۵+۱» (۵ بازیکن خارجی و ۱ بازیکن خارجی آسیایی) گسترش می‌یابد.[۶]
بازسازی[ویرایش]
در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۲، اعلام شد که ساختار مسابقات ای‌اف‌سی از فرمت‌های تعیین شده تغییر خواهد کرد. بر اساس برنامه‌های جدید، رقابت‌های باشگاهی برتر فوتبال آسیا تنها شامل ۲۴ تیم خواهد بود که به دو منطقه شرق و غرب تقسیم می‌شوند و هر تیم با هشت تیم دیگر از منطقه خود (چهار تیم در خانه و چهار تیم خارج از خانه) بازی می‌کند. هشت تیم برتر هر منطقه به مرحله حذفی راه می‌یابند، جایی که مرحله یک‌هشتم نهایی در دو بازی برگزار میشود و از مرحله یک چهارم نهایی به بعد مسابقات در یک مکان بی‌طرف برگزار میشود.
۲۰۲۴ به بعد: لیگ قهرمانان نخبگان آسیا[ویرایش]
در ۱۴ اوت ۲۰۲۳، تأیید شد که قالب جدید از فصل ۲۵–۲۰۲۴ به بعد اجرایی خواهد شد. همچنین اعلام شد که مسابقات فوتبال باشگاهی آسیا از این پس با حضور ۷۶ تیم و در سه سطح مختلف انجام میشود. ۲۴ تیم در سطح اول، ۳۲ تیم در سطح دوم و ۲۰ تیم در سطح سوم رقابت‌های باشگاهی آسیا با هم رقابت خواهند کرد. نام مسابقات لیگ قهرمانان آسیا به لیگ قهرمانان نخبگان آسیا (به انگلیسی: AFC Champions League Elite) تغییر می‌یابد. همچنین نام سطح‌های دوم و سوم مسابقات به ترتیب لیگ قهرمانان آسیا ۲ (به انگلیسی: AFC Champions League 2)و چلنج لیگ آسیا (به انگلیسی: AFC Challenge League) نامگذاری شد.[۷][۸]
حقوق زنان در فوتبال ایران[ویرایش]
تا سال ۲۰۲۱، مشکلات مختلف با طرف‌های ایرانی توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد. رسانه‌های بین‌المللی عربی و انگلیسی زبان از نقض حقوق زنان در ورزشگاه‌های تیم‌های ایرانی خبر دادند.
علاوه بر آن، زنان ایرانی حدود ۴۰ سال از سوی دولت ایران از حضور در ورزشگاه‌های فوتبال محروم شدند.[۹][۱۰] در سال ۲۰۱۹، زنان ایرانی برای اولین بار مجاز به تماشای فوتبال در ورزشگاه‌ها شدند، اما نه در بازی‌های لیگ قهرمانان.[۱۱] پیش از آن، فیفا به ایران فشار آورده بود تا زنان را به ورزشگاه‌ها راه دهد. ایران تسلیم شد، اما تعداد زنان برای تماشای فینال ۲۰۱۸ را محدود کرد.[۱۲] در سال ۲۰۲۱، کنفدراسیون فوتبال آسیا این موضوع را بررسی کرد، به این امید که هر زمان که باشگاه‌های ایرانی حضور دارند، اجازه حضور نامحدود زنان را بدهد.[۱۳]
فرمت[ویرایش]
نحوه صلاحیت[ویرایش]
از دوره ۲۰۲۱ این مسابقات، لیگ قهرمانان آسیا با یک دور رفت و برگشت مرحله گروهی با حضور ۴۰ تیم آغاز میشود که قبل از آن مسابقات مقدماتی برای تیم‌هایی که مستقیماً به مسابقات راه پیدا نمی‌کنند برگزار میشود. همچنین تیم‌ها به مناطق شرقی و غربی تقسیم می‌شوند تا به‌طور جداگانه در مسابقات پیشرفت کنند.
تعداد تیم‌هایی که از هر اتحادیه وارد لیگ قهرمانان آسیا میشود، سالانه براساس معیارهای کمیته مسابقات ای‌اف‌سی تعیین میشود.[۱۴] این معیار که نسخه اصلاح شده ضریب یوفا است، مواردی مانند بازارپذیری و ورزشگاه را برای تعیین تعداد مشخصی از اسکله‌هایی که یک انجمن دریافت می‌کند، اندازه‌گیری می‌کند. هر چه رده‌بندی یک انجمن بر اساس معیارها بالاتر باشد، تیم‌های بیشتری نماینده انجمن در لیگ قهرمانان هستند و تیم‌های انجمن باید در دورهای مقدماتی کمتری شرکت کنند.
تورنمنت[ویرایش]
این مسابقات با مرحله گروهی ۴۰ تیمی آغاز میشود که به ده گروه تقسیم می‌شوند. هنگام قرعه‌کشی برای این مرحله از سیدبندی استفاده میشود و تیم‌های یک کشور با هم در گروه قرار نمی‌گیرند. مرحله گروهی به دو منطقه تقسیم میشود. منطقه اول پنج گروه شرق آسیا و منطقه دیگر پنج گروه غرب آسیا است. هر تیم با سایر تیم‌ها در خانه و خارج از خانه به صورت رفت و برگشتی دیدار می‌کند. سپس تیم‌های اول و ۳ تیم برتر دوم از هر منطقه به مرحله بعد راه می‌یابند.
برای این مرحله، تیم برنده از یک گروه با نایب قهرمان گروه دیگر از منطقه خود در مرحله گروهی بازی می‌کند. این مسابقات از قانون گل زده در خانه حریف استفاده می‌کند: اگر امتیاز مجموع دو بازی بعد از ۱۸۰ دقیقه مساوی شود، تیمی که در ورزشگاه حریف گل‌های بیشتری به ثمر رسانده‌است، صعود می‌کند. در صورت مساوی بودن، باشگاه‌ها در وقت اضافه بازی می‌کنند، جایی که قانون گل‌های خارج از خانه دیگر اعمال نمی‌شود. اگر بعد از وقت اضافه باز هم نتیجه مساوی باشد، نتیجه باید در ضربات پنالتی تعیین شود. مناطق شرق و غرب تا فینال، با یکدیگر روبرو نمی‌شوند.[۱۵]
مسابقات مرحله گروهی و مرحله یک شانزدهم تا نیمه اول سال (فوریه تا مه) برگزار میشود، در حالی که مرحله حذفی پس از آن در نیمه دوم سال (اوت تا نوامبر) برگزار میشود. مسابقات حذفی به صورت رفت و برگشتی که شامل فینال هم میشود، انجام میشود.
- ↑ «Throwback: The History Of Indian Clubs In AFC Champions League | IFTWC - Indian Football Team For World Cup» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۲۹.
- ↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۰۹-۰۲-۰۵. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۵ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۱۲-۰۸-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۸ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ "ACL base widened from 2014". the-AFC (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-10.
- ↑ «Official Home of Asian Football - AFC ExCo okays ACL slots, format». web.archive.org. ۲۰۱۳-۱۲-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ "AFC Executive Committee unveils dynamic enhancements to the AFC Club Competitions". the-AFC (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-10.
- ↑ "AFC Competitions Committee recommends strategic reforms to elevate Asian club football". the-AFC (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-10.
- ↑ «اعلام نام ۳ تورنمنت جدید باشگاهی فوتبال آسیا».
- ↑ "ENSPIRE winner Maryam Shojaei on her fight to get Iranian women back in the soccer stadium". ESPN.com (به انگلیسی). 2020-06-18. Retrieved 2023-04-10.
- ↑ «زنان در آزادی؛ حاشیه‌ای فراتر از فینال – DW – ۱۳۹۷/۸/۲۰». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ France-Presse، Agence (۲۰۱۹-۱۰-۰۹). «Iranian women allowed to watch football at stadium for first time in decades» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ News, A. B. C. "In a first for Iran, hundreds of women attend a major soccer match in Tehran". ABC News (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-10.
{{cite web}}:|نام خانوادگی=has generic name (help) - ↑ «استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان فوتبال آسیا حذف شدند!». ایمنا. ۲۰۲۱-۱۰-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ «Official Home of Asian Football - AFC ExCo okays ACL slots, format». web.archive.org. ۲۰۱۳-۱۲-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.
- ↑ «Official Home of Asian Football - AFC ExCo okays ACL slots, format». web.archive.org. ۲۰۱۳-۱۲-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۰.